Sözləri Fikrət Qocanındır,
yaxud nəğmə
dolu bir ürək...
Fikrət Qoca - 85
Bir yandan
da bu nəğmə...
Ömrümüzün-günümüzün hər
anında, dəqiqəsində, saatında, günündə,
ayında-ilindədi bu oynaq, şux, eyni zamanda da həsrət
yağmurlu misralar:
Külək
əsdi,
yarpaq
düşdü,
kölgən
üşüdü.
...Sənin
həsrətin
yollara
düşdü -
niyə gəlmədin?
Əvvəl
nənələrimizin, sonra analarımızın, sonra da hər
birimizin dilində bitib. Bizdə yaşayıb, bizdə ömr
edib. Bəxtimizə külək əsib, yarpaq
düşüb kölgələr üşüyüncə...
Təsəlli verib ki:
Yenə
bu səhər
günəş
nur ələr...
Bir təzə
nağıl
başlayar
dünya!
Bu nəğmələr
bizə məhəbbəti yaşatmağın, eşqi
yaşamağın yolunu öyrədib. Sevgi çətinliklərini
bu nəğmələrin əlindən tutub keçmişik.
Bu nəğmələr bizə mehribanlığın səadət
olduğunu anladıb. Bir araya gəlməyin dərsini
keçib. Necə sevilməyin, necə sevməyin sirrini
açıb. Bizləri bizlərə belə anladıb:
Ürəyimi
atsam da,
Öz qəlbimi
satmaram.
Sənə
olan eşqimi
Sənə
də alçaltmaram.
"Ver mənim
eşqimi, o, sənə heç gərək deyil" əyilməzliyi,
"gəl qaytar eşqimi, o, solğun bir çiçək
deyil" qədir-qiyməti izləyir bu durumu. Aşiq öz
könül dostunun bütün gözəl məziyyətləri,
vazkeçilməz qədir-qiyməti ilə bərabər,
pünhan giley-güzarını belə anladır Fikrət
Qocanın misralarında:
Dişlərin
incidəndir,
Dürdəndir,
incidəndir.
Özün
əcəb gözəlsən,
Dilin can
incidəndir.
Bu səmimi
nəğmələrin bəstəçisi Azərbaycanın
sözün həqiqi mənasında, dünyaşöhrətli
bəstəkarları Müslüm Maqomayev, Arif Məlikov,
Tofiq Quliyev, Vasif Adıgözəlov, eləcə də, Arif Məmmədov,
Ruhəngiz Qasımova, Şəfiqə Axundova, Ramiz Mirişli
və başqaları olub. Bu mahnılar Azərbaycanın ən
görkəmli müğənnilərinin ifasında səslənib.
Polad Bülbüloğlu, Mirzə Babayev, Şövkət
Ələkbərova, Zeynəb Xanlarova, Nəzakət Məmmədova,
Flora Kərimova, İlhamə Quliyeva, Oqtay Ağayev, Nisə
Qasımova və b. sevə-sevə ifa ediblər. Böyük
tamaşaçı sevgisi ilə izlənən neçə-neçə
filmlərin ovqatına yeni rəng qatıb bu mahnıların
bir çoxu. İllər boyu efir, ekran məkanlarından
yayımlanıb. Konsert salonlarını canlandırıb. Və
illər keçdikcə elə bilmişik ki, bu unudulmaz
mahnıların sözləri haradasa, qeybdən gəlib. Bu
misralar heç qələmlə yazılmayıb.
Kağıza köçürülməyib, çap edilməyib... Çox vaxt yazarının kim
olmasının fərqinə belə varmamışıq.
"Yalvarıram,
dinmirsən, daha dinən deyiləm" xəbərdarlığının
anlaşma, bir araya gələ bilmə ehtiyacının, zərurətinin
qapıları heç vaxt bağlı qalmır bu nəğmələrdə.
Barışıq üçün sevən sevdiyinə ip ucu,
növbəti şans verir bu nəğmələrdə.
"Özün küs, özün barış" atəşkəsi
edir.
Bu sevən
aşiqin, eşq yolçusunun yara bir xidmətdi qəbahəti
də! Verdiyi sualın bəlli cavabı bir xidmət işidi
yar qabağında:
Mən sənə
neyləmişəm?
Ay bəri
bax, bəri bax!
Sənə
ulduz deyiblər,
Mən də
gözəl demişəm...
Di,
yumşalma görüm, barışma görüm!..
Bacarırsansa dodaq qaçımını, təbəssümünü
gizli tut, pünhan qıl görüm...
Fikrət
Qocanın könül pıçıltıları belədi.
Özü çalıb, özü oynayan doluya bənzəyir.
Özü öz ritmini tutur. Xəzrisi də, giləvarı
da öz bətnindədi. Bu poeziyanın "göydən məhəbbət
yağır" şükranlığı, "Ulduzlar da bu
axşam səndən danışdı, Ay da pəncərəmizdə
yandı-alışdı" vəfadarlığı var.
"Ay qızlar, ay qızlar, xonçalarda pay verin"
çağırışının bolluq-bərəkət
havasıyla dopdoludu. Hər kəsə "nuş olsun"
halallığı verir. "Buludlar ağlamasın, ürəklər
dağlamasın" diləkçisidi. Bilir ki,
baxışlar intizarlıdı. Gözümüz yol çəkir
ulduzlaracan:
O gözlər
kimi
hər tərəf
qara...
Bu yollar
bizi
Aparır
hara?
-
nigaranlığımız var...
Fikrət
Qoca yaradıcılığı "Qoy mən söhbət
açım ilk baharından, Nəğməm ilə bir də
keçim öz diyarımdan" istəklisidi. "Ay ana, dostum
evlənir" sevinclisidi. "Bol bəhrəli Muğan
düzü, Mil düzü, Şirvan düzü"nün bəxtiyar
yolçusudu. Bu yollar hər halıyla müsafirinə "gəl-gəl"
deyir, "doymadım gözlərindən, o şirin sözlərindən"
minnətdarlığı edir.
Tənhalığın,
yalqızlığın gerçək rəsmi şəkillənib.
F.Qocanın misralarında:
Payız
gəldi, uçdu getdi quşlar,
Sən də
ketdin, ah, yağdı yağışlar.
Payız
gəldi, qərib oldu dəniz,
Bu dənizin
gözü yaşlı, sənsiz...
Təlaş
var, təklik var, amma qorxu yoxdu bu misralarda. Ayrılıq var, bədbinlik
yoxdu. Dərdlə-qəmlə, ah-vayla yüklənməyib.
Yüngül hava kimidi, ciyərlərinə çəkirsən.
Bu nəğmələr
əvəzimizdən üzrxahlıq edir, ayağına
düşür "dilbilməzlərin". Yada
salmağımızın, xəbər
almağımızın gerçək şahidlərinə
dönür:
Bir kəlmə
sözüm
Dəydi
xətrinə.
Ay qəlbi
kövrək,
Nə
dedim sənə?
Yada
saldım, xəbər aldım
Səni
yollardan,
Güllərdən
mən...
Asilik,
peşimanlıq, üsyan, kin, qəzəb hissi yoxdu bu
misralarda. Çəkilən iztirabın, yaşanan
ağrının bircə xoş baxışla, təbəssüm
ilə keçib getməsinə əmindi aşiq:
Öz
eşqimdə yanaram mən,
Öz bəxtimi
sınaram mən.
Sən
baxmasan donaram mən,
Dön
geri bax, ey yar,
Sən mənə
bax, ey yar.
Oynaq
ritmi, üslub əlvanlığı ən dərdli mətləbi
belə, bu dillə şux bir yaşantıya çevirə
bilir.
Baxar,
ürək tel-tel olar,
Dəli
könül bülbül olar.
Xoş
sözümdən daş gül olar,
Göz-qaşından
aman-aman...
...Yanağında
gündüz yaşar,
Gözlərində
ulduz yaşar.
Bu mənzildə
bir qız yaşar,
Qardaşından
aman-aman...
Sübhi
dirigözlü açdığımız günlərin
intizarı xana-xanadı bu misralarda. Eşq yolçuluğunun
unudulmaz xatirələri süslənir hər kəlməbaşı
F.Qocanın bu kövrək misralarında:
Gecə
keçir, hələ yanır işığın,
Odlanıram,
aşiqinəm, aşiqin.
Ulduzlar da
bu axşam səndən danışdı,
Ay da pəncərəmizdə
yandı-alışdı...
Bu sevgi
iztirabları aurasında "nəğmə olur dalğalar,
qış dönüb olur bahar. Göydən məhəbbət
yağır..." Bu xoş aurada bahar gəlir, güllər
açır, çaylar daşır, nəğmə
qoşur, sular coşur. Şöhrətimiz-şanımız,
halı pərişanımız, küsüb bizdən,
özgələrdən bizi soruşan könül
dostlarımıza bizim adımızdan yazılan sevgi məktubları
kimidi F.Qocanın şeirləri. Bu şeirlərdən gülə-gülə
ulduz baxır, qəlbimizə ilk sevginin odu axır. Baxıb
görürük ki, "aça-aça güllərimiz,
daşa-daşa sellərimiz" gedirik sonsuz sabahlara doğru. Zəmanəni
barmağımıza dolayıb gəlməyimizin köhnə
dərvişliyini yaşayırıq, ən şirin arzular gəlib
ürəkdən keçir. Güllər oyanır, əlvan
boyanır, sevginin odu qəlbləri yaxır...
Dünyanın,
yerin-göyün, dənizin, küllü-aləmin üzünə
Fikrət Qocanın nəğmələrilə salavat
çevirməyin, hal-əhvallaşmanın yolunu
tapırıq: "Gülüm, sən nə yaman gözəlləşmisən"
- deyə.
Sərvaz Hüseynoğlu
Ədəbiyyat qəzeti.- 2020.- 22
avqust.- S.7.