VARİSLƏR
Məleykə Məmmədzadə: 2783 ÜRƏKDƏN
BİRİ...
Bir an əymə
belini, əymə, şəhid vermiş ana,
Sənin oğlundu
verir ruh canı çıxmış cahana,
Sözünü
söyləyir ordum, yetişir qanla qana,
Neçə
gündür yazılır qanla yeni tariximiz!
Ordumuz - baş
tacımız, can bağımız, and yerimiz!
Qi Or El
Həmişə 19 yaşında qalacaq qəhrəman...
Artıq bir ilə
yaxındır, "Varislər" layihəsi davam edir və
bu çərçivədə onlarca məşhurumuzun
övladı ilə görüşüb söhbət
etmişəm. Övlad üçün çətin olur
sevimli insanlar, doğmalar haqqında xatirə söyləmək.
Həmsöhbətimin kövrəldiyinə, gözlərinin
yaşardığına, qəhərdən boğulduğuna
şahid olmuşam. Hətta bəzən onlarla birgə mənim
də kövrəldiyim anlar olub...
Fərqli
gündür. İlk dəfə bu layihə çərçivəsində
övlad valideyni haqqında yox, ana öz övladı
haqqında danışacaq. Qəhrəmanımı bu məmləkətdə
hamı tanıyır. Hamı onunla qürur duyur və
hamı onun yarıda qalan ömrünə görə
sarsılır.
Onun cəmi 19
yaşı var və o, həmişə bu yaşda qalacaq. O,
gülüşləri, səsi, həyat eşqi 2020-ci ilin 28
sentyabr günü əbədi donub qalan şücaətli əsgər,
öz andına sadiq olan qəhrəman hərbçi,
haqqında əfsanələr dolaşan igid, Vətənə
sevgisini bütün sevgilərdən üstün tutan Vətən
oğludur. O, İkinci Qarabağ müharibəsində qəhrəmanlıqla
şəhid olmuş Cəbrayıl Dövlətzadədir.
Yolum Keşləyədir.
Paytaxt küçələrinin müəyyən hissəsi
bağlıdır, dekabr ayının 10-da keçiriləcək
hərbi parada hazırlıq gedir. Bir qədər dayanıb qəhrəman
əsgərlərimizin hazırlıq prosesini izləyirəm.
Məhz bu əsgərlərin qətiyyətli addımları
bizi Qarabağa apardı. Addımların daima zəfərlərə
vəsilə olsun, Azərbaycan əsgəri.
Şəkili taksi sürücüsü və
qonşular
Taksini Keşlə
qəsəbəsinin girişində saxlayıb,
yaxınlıqdakı bərbərxanadan nur üzlü şəhidimin
ünvanını xəbər alıram. Gənc bərbər
köks ötürür.
- Onlara gedirsiniz? -
soruşur. Başımla təsdiq edirəm. - Yol sizi
birbaşa onlara apacaq, - deyir. Qəribədir. Mistik cavabdır.
Bəli, bu günlərdə bütün yollar şəhidlərimizin
doğma ocağına doğru gedir. - Cəbrayıl
hamının sevimlisidir. - Gənc indiki zamanda danışır.
O an hiss edirəm ki, qəhrəmanımı
yaxından tanıyıb. - Əsgərliyə getdiyi
günü heç vaxt unutmaram. Saçını
qırxdırmağa gəlmişdi, gülərək dedi ki,
onsiz da əsgər gedirəm, qoy köməkçin
qırxsın. - Gözləri dolur. - Yaxşı oğlan idi,
Cəbrayıl. Sakit, mərd, qorxmaz. Gözəl də ailələri
var. Burada hamı o ailənin tərbiyəsindən
danışır.
Həmsöhbətimdən
ayrılıb, yola davam edirəm. Düz deyir, labirint kimi əyri-üyrü
küçələr bizi birbaşa şəhidimizin təxminən
bir il əvvəl orduya yollandığı qapıya
aparır. Bayır divarında qəhrəman şəhimizin
işıq saçan, gül çələngləri ilə
süslənmiş şəkli asılıb. General Polad Həşimovun
tanış, təbəssümü üzündə donub
qalmış şəkli ilə bir yerdə. Bunun səbəbi
var. Bir qədər sonra bu şəklə aydınlıq gətirəcəyik.
Şəkili taksi
sürücüsü şəhid evinə getdiyimi görəndə
məndən pul almaq istəmir. Bir qədər
dartışırıq.
- Mən şəhid
evinə gələn adamdan pul götürə bilmərəm,
- deyir.
- Sən iş
başındasan, mən də öz işimi görməyə
gəlmişəm! - Pulu zorla oturacağa qoyub, qapını
bağlayıram. Əks tərəfə keçəndə adam
maşından düşüb, mənə
yaxınlaşır.
- Ağsaqqal, -
deyir, - mən o pulu götürə bilmərəm! Biz onlar
üçün nə qədər eləsək də
azdır. - Təxminən yaşıd olarıq, yəqin,
saqqalımın ağlığını görüb, belə
müraciət edir.
- Səni başa
düşürəm, sən də məni başa
düş. Sağ ol, - deyib, qapıya doğru gedirəm. Adam
asta səslə, arxamca dillənir:
- Nə qədər
eləsək, azdır!
Bir anlıq yerimdə
donub qalıram: "Bəli, azdır!". Əminəm, taksi
sürücüsü səsimi eşitməsə də, onlar
- 2783 əbədi ürək məni eşidir.
Bura şəhid Cəbrayıl
Dövlətzadənin ailəsinin son illər kirayə
yaşadığı ünvandır. Həyət cənnət
qoyuxur, sanki. Sakitcə mənzilin qapısını
döyürəm... Bir qədər əvvəl telefonla
danışmışam, evdə məni gözləyirlər.
Hədiyyə olunmuş şəkil albomu
Şəhidimizin
anası Məleykə Məmmədzadə ilə üz-üzə
oturub Cəbrayılın şəkil albomuna baxırıq. Bu
albomu Cəbrayıldan sonra hazırlayıb ailəyə
bağışlayıblar. Bir-birindən xoşbəxt anlar, həyat
dolu görüntülər. Bu şəkillərdə Cəbrayıla
doğma olan hər kəs var: ana, bacı, qardaş, xala...
- Mən onları
asan böyütmədim. Tale elə gətirdi 16 yaşım
olanda ailə qurdum. İlk övladım qızdır, Məryəm,
22 yaşı var. Üç yaş böyükdür Cəbrayıldan.
Cəbrayıl isə 2001-ci il sentyabrın 11-də
Sumqayıtda dünyaya gəlib. Balacası da oğlandır,
12 yaşı var, adı Sahibdir. Bəzən yazırlar ki, Cəbrayıl
Coratda anadan olub. Xeyr, elə deyil, Coratda Cəbrayılın
atasının valideynləri yaşayıb. Doğrudur, ana
övladlar arasında heç vaxt seçim etmir, amma Cəbrayıl
evimin dirəyi idi. Bütün ümidim ona idi.
İnanırdım ki, o bu ailəni ayaqda saxlayacaq,
bacısına, qardaşına, mənə dayaq olacaq.
Övladarı üçün yaşayan qadın
Həyat
yoldaşımdan ayrılanda Cəbrayılın 9 yaşı
tamam olmamışdı. Cəbrayıl yanımda idi, elə
bilirdim evimdə kişi var. Bir müddət Sumqayıtda
yaşamışıq, o evi uşaqların ata babası
vermişdi bizə. Kişi dünyasını dəyişən
kimi uşaqların atası həmin evi satdı. Məhkəmə
həmişə mənim xeyrimə qərar
çıxarırdı, amma elə oldu ki, ayağım
sındı, bir müddət xəstəxanada qaldım, gəzə
bilmirdim, yatağa düşdüm, uşaqların atası
bundan istifadə elədi, təkrar məhkəmə oldu və
bu dəfə hakim onun xeyrinə qərar verdi. Həmin qərardan
sonra gəlib uşaqlarımla bərabər məni evdən
çıxartdılar. Valideynlərim olmasaydı,
küçədə qalacaqdıq. İndi qulağıma
çatır, orda-burda sinəsini irəli verib
özünü ata kimi təqdim edir. Onun bu uşaqların
heç birinin üstündə haqqı yoxdur. Cəbrayıl
uşaqlıqda ağır xəstələnmişdi, ata olan
adam bir dəfə də gəlib xəstə
uşağına, yoldaşına baş çəkmədi.
Axırda dəfələrlə zəng vurduqdan sonra,
ayaqüstü gəlib bizə dəydi. Heç dərmanlarını
almağa da kömək eləmədi. Ailəyə
qarşı, uşaqlarına qarşı çox qəddar
idi. Elə bil zorla evlədirmişdilər onu. Biz evlənəndə
qardaşımın yaxşı imkanları vardı, sonra o rəhmətə
getdi, ailəmiz düşdü. Bunun da münasibəti dəyişdi.
Axırda da xəyanət elədi. Nə deyim ey... Arı
şirəyə cuman kimi o da harada pul, imkan varsa ora cumur.
Uşaqlarıma görə hər şeyə
qatlaşırdım, amma axırda səbrim daşdı.
Allaha şükür edirəm ki, uşaqlardan heç biri ona
oxşamadı. Mən bu uşaqları necə
böyütmüşəm, bir Allah bilir. Böyük
qızımın 12, Sahibimin 2 yaşı vardı onda.
Uşaqları böyütməliydim
Uşaqları
böyütməliydim. Ali təhsilli olmağıma baxmayaraq
özümə iş tapa bilmirdim. Valideynlərim çox dəstək
oldu mənə o illərdə, amma bu belə davam edə bilməzdi.
İxtisasca hüquqşünasam, məcbur olub təmizlikçi
işlədim. Ayağım sınandan sonra ailə ümumiyyətlə,
çətinlik çəkməyə başladı. Allah Cəbrayılımı
qorusun! - Gözlərimin içinə baxır. Mənim də
gözlərim dolur. Bəli, bu ana üçün oğlu həmişə
sağdır! - Cəbrayıl həm orta məktəbdə
oxuyurdu, həm də şadlıq evində süfrəçi
işləyirdi. Nə yaşı vardı ki?! Amma evə
kömək üçün əlindən gələni
edirdi. Bir müddət uşaqları da götürüb
İstanbula köçdüm. Atamın yaxınları
vardı, mənə iş tapmağa kömək etdilər.
Tekstil fabrikində işə düzəldim. Qızım mənimlə
bir yerdə işləyirdi, Cəbrayıl isə pide evində
çalışırdı. Cəbrayıl orta məktəbdə
həmişə yaxşı oxuyub, müəllimləri
başına and içirdi. Tərbiyəsi də gözəl
idi. Amma ailəyə baxmaq üçün IX sinifdən məktəbi
atdı, işlədi. Başa düşürdü ki, təkbaşına
ailəni dolandırmağa çətinlik çəkirəm.
İstanbulda ona ortaqlıq təklif etdilər
İstanbulda
işləyəndə Cəbrayıl qısa müddət ərzində
özünə hörmət qazandı, hamı başına
and içirdi. Müdirin etibarını qazanmışdı,
seyfin açarına qədər bütün işi ona etibar
edirdi. Bəzən günlərlə özü gəlmirdi
işə, bilirdi Cəbrayıl oradadırsa, heç bir
problem ola bilməz. Dəfələrlə Cəbrayıla
ortaq olmağı təklif etmişdi. Bizdə harada idi o imkan
ortaq olmağa. Müdir deyirdi ki, səndən heç nə
lazım deyil, sadəcə, işin başında ol, yetər.
Cəbrayıl əsgərliyi bəhanə gətirirdi,
çünki mütləq orduda xidmət etmək istəyirdi.
Bu gün də Cəbrayılın, mənim Türkiyədəki
iş yoldaşlarımız əlaqə saxlayırlar. Cəbrayılla
bir yerdə işləyən oğlan vardı, Onur.
İstanbuldan zəng vurmuşdi, hönkür-hönkür
ağlayırdı. Mənə yazırlar,
danışırlar. Hamı pis olub, bu xəbər
hamını sarsıdıb. İndiki zəmanədə
atasız uşaq böyütmək, özü də oğlan
uşağı böyütmək çətindir. Cəbrayıl
heç vaxt məni çətinə salmayıb.
Yaşından tez böyüdü o. Nə vaxt
böyüdü, nə vaxt kişi oldu bilmədim ki...
Həmişə
istəmişəm uşaqlarım xeyirli övlad olsunlar!
Razıyam onlardan. Mən onlara sevgidən, tərbiyədən
başqa heç nə verə bilmədim. Ən ağır
günlərimizdə bir yerdə olduq, dayaq olduq bir-birimizə.
Əslində, elə ailə budur. Həmişə
uşaqlarımın yaxşı yaşamasını
arzulamışam, onlar üçün hər əzaba
qatlaşmışam. Heç kəsə bildirmirdim ailəmdən
ayrıldığımı. Heç kəs uşaqları
atasız böyütdüyümü bilmirdi. Uşaqlar da
demirdi. Üstəlik, Cəbrayıl da yaşının az
olmasına baxmayaraq, qısqanc idi. Məni, bacısını
çox qısqanırdı. Heç əsgərlikdə
olanda da bildirməmişdi atasından ayrı olduğumuzu.
O, bu sirri gizlədirdi
Həmişə mən
gedirdim onun yanına. Əsgər dostları "niyə atan gəlmir?"
- soruşurdular. Deyirdi atamın işi elədir ki,
çıxa bilmir. Əsgər dostlarına "atam var"
göstərmək üçün bir neçə dəfə
özü zəng vurub, deyəsən, atasına. O ata elə
uşaqların, Cəbrayıl kimi oğlunun qədrini bilmədi.
Hələ indi onun dostları xəbər tutub ki, Cəbrayıl
atasızdır.
14 yaşı
olanda bir dəfə qəfildən mənə dedi: "Ana, əgər
sən təzədən ailə qursan, mən səninlə
qalmayacağam!". Hələ də onun bu sözləri
yadımdan çıxmayıb. Min ailə qurban olsun Cəbrayıl
kimi oğula. Nə ailə qurmaq? O söhbət birdəfəlik
bağlandı o vaxt.
Cəbrayıl
çox qoçaq uşaq olub həmişə. Kimin onun
köməyinə ehtiyacı olubsa, canla-başla qəbul edib.
Yaxşı dostları vardı və o uşaqlar bu gün də
mənim yanımdadırlar.
Bayaq dedim, bizim
Türkiyədən qayıtmağımızın əsas səbəbkarı
Cəbrayıl oldu. Mütləq orduda xidmət etmək istəyirdi.
Məndən soruşdu: "Əsgər anası olmaq istəmirsən?!".
Nə cavab verə bilərdim. Qəribə uşaq idi, məni
heç vaxt əsəbiləşdirməzdi. Bir şey də
olsa könlümü almağın yolunu bilirdi. Baxırdı
üzümə, qəribə gülüşü vardı.
Heç kəs onun kimi gülə bilməz. Sonra da bir kəlmə
- "ömrüm" deyirdi mənə, hər şey
qurtarırdı. Biz dost idik, sirdaş idik. Sahib balacadır hələ,
amma böyüklərin ikisi ilə də dost olmuşam.
Həyat eşqi ilə aşıb-daşan şəhidim
- Bəzən ən
yaxınımızda olan qəhrəmanı tanımaq
üçün hər hansısa tarixi şərait yetişməli
olur. Təxminən iki ay yarım əvvəl Cəbrayılı
ancaq ailəsi, dostları, tanışları
tanıyırdı, bu gün bütün Azərbaycan ondan
danışır. Rəsmlər çəkir, musiqi yazır,
rep oxuyur, rəqs edir... Həyat eşqi ilə dolu bir gənc.
Gələcəklə bağlı nəsə bir plan
qurmuşdu? Bəlkə də incəsənət sahəsində
böyük uğur qazana bilərdi...
- Oğlum altı
yaşından Sumqayıtda idmanla məşğul olub, doqquz
il "cü-do"ya gedib. Adil müəllimin onun üzərində
böyük əməyi var. Adil müəllim
bacarığına, istedadına, həvəsinə
qarşılıq olaraq bəzi fəndlər öyrətmişdi
Cəbrayıla. Oğlum deyirdi ki, müəllim bu fəndləri
ancaq mənə öyrədib və deyəsən, gün gəldi
Cəbrayıl həmin fəndlərdən döyüşdə
istifadə elədi, erməni generalını yalın əllə
boğdu. Bircə peşəkar idmanla məşğul olub. Rəssamlıq
da, musiqi də həvəs idi onda. Özü də solaxay idi.
Şəkilləri də sol əllə çəkirdi,
yazını da solla yazırdı. Bir şəkil çəkmişdi,
indi bilmişəm həmin şəkli özünün
çəkdiyini, dostları dedi mənə. Onların
yanında çəkib. Öz portretidir, yaxasında kəpənəklə...
Altında yazı da var: "Səni sevirəm". O vaxt
demişdi ki, qız çəkib. Açığını
deyim də, onunla maraqlanan qızlar çox idi, xətrini istəyənlər
də, könlünü verənlər də, amma hələ
heç kəsə ümid verməmişdi. Deyirdi əsgərlikdən
qayıdaram, sonra baxarıq o işlərə. Belə
mövzulardan danışanda o dəqiqə yanaqları
qızarırdı. Yaxşı gitara çalırdı. Replərin
sözlərini də özü yazıb. "YouTube"a
qoyublar. Məşhur olmaq istəyirdi. Yəqin, ürəyindən
keçirdi incəsənət sahəsinə getmək, amma hər
şeyi əsgərlikdən sonraya
planlaşdırmışdı. Əsgərliyə gedəndən
sonra isə fikrini dəyişdi.
Əsgərlikdə olanda fikrini dəyişdi
Yəni əsgərlikdə
xüsusi təyinatlı kimi xidmət edirdi, xidmətdən
sonra da orduda qalmaq fikrindəydi. O uşağın əlindən
gəlməyən iş yox idi. Tapşır evi təmir eləsin.
Döşəmə vursun. Elə bil Allah ona bütün
qabiliyyətləri vermişdi. Şadlıq evində az
müddət süfrəçi işlədi, sonra onu baş
süfrəçi keçirtdilər. O yaşda... Bir
yaxşı xasiyyəti də vardı: bir işi
başladısa, heç vaxt yarıda qoymazdı, sona qədər
gedərdi.
- Bəs
bacısı ilə, qardaşı ilə münasibəti necə
idi? Onlara necə dayaq olurdu, onlarla bağlı hansı
arzuları vardı?
- Qardaşına
ata idi. Sahibim həmişə ona hörmət edirdi, hər
çətinliyini onunla bölüşürdü.
Aralarında heç vaxt narazılıq olmayıb. Həmişə
böyük kimi ona yol göstərib. Dedim də sizə, bu
uşaq yaşından əvvəl böyüdü. Yeri gələndə
ağsaqqal kimi aparırdı özünü. Əsgərliyə
gedəndə qardaşına dedi ki, evin kişisi sənsən
daha, ananın, bacının sözünə bax.
Bacısını çox istəyirdi. Yaşda Məryəm
ondan böyük də olsa, Cəbrayılı həmişə
özündən böyük kimi qəbul edib. Evin kişisi
idi bir sözlə. Böyük-kiçik yeri bilən. Mən
xəstəxanada yatanda hər gün yanıma gəlirdi. O gələndə
palatadakı xəstələr bütün ağrılarını
unudurdular. Birinin yastığını düzəldirdi, birinə
çay süzüb verirdi. Birinə xoş sözlər deyib
kefini qaldırırdı. Özünü hamıya istətmişdi.
Xəstəxana yoldaşlarım xəbəri eşidib zəng
vururlar mənə. Deyirlər, o uşaq mələk kimi gəldi
dünyaya, Allah mələk kimi apardı öz yanına.
Hamının sevimlisi
Cəbrayıl
çox güclü uşaq idi. Dalaşqan, cığal
deyildi, amma dostlarına kömək lazım oldusa, tez
özünü çatdırırdı. Cavandırlar da, bir
də gördün kiminsə söhbəti çəp
düşdü. Özünün heç vaxt problemi
olmayıb, dostlarına görə dava-dalaşa
düşüb. Sonra dalaşdığı uşaqlarla
dostlaşırdı. Xəbər tutanda danlayırdım onu,
deyirdim, niyə bizi düşünmürsən, sənə
bir şey olsa, bıçaqlayıb eləsələr biz neylərik?!
Deyirdi, filankəsin atası yoxdur, ya da anası yoxdur...
Oturub-durduğu uşaqların çoxu elə idi. Deyirdi,
dostum kömək istəyir, mən onu tək qoya bilmərəm.
- Dörd gündən
sonra əsgərlikdə olmasının bir ili tamam
olacaqdı, planları barədə soruşdum, məlum oldu
ki, orududa qalıb xidməti davam etdirmək fikrində olub. Niyə
birdən-birə fikrini dəyişdi ki?
- Bəlkə də
kimsə xidmətdən yorulur, bezir, canını qurtarmaq istəyir,
amma mənim oğlum elə deyildi. Çox
bağlanmışdı orduya. İlk günlərdən
hamının hörmətini qazanmışdı orada da.
Komandiri vardı, leytenant İbrahim Abdullayev, Cəbrayıldan
sonra o da şəhid oldu. Əsgərlikdə ən yaxın
dostu Nurlan Qurbanlı idi, o da şəhid oldu. Nurlandan da sonra
atası dözmədi, rəhmətə getdi. Elə bil bu
uşaqlar bir-birlərindən ayrı yaşamağı
sığışdırmadılar özlərinə.
Şəhid olan dostlar
Artıq hamı
bilir, xüsusi təyinatlılarımız düşmənin
canına od qoyub. Bu uşaqları xüsusi seçmişdilər.
Hər biri qəhrəman idi. Əvvəl komandirləri Cəbrayıla
deyib ki, xüsusi təyinatlılarda xidmət etmək çətindir,
xidməti bitir get evə, bir işlə məşğul ol,
fikrindən döndərə bilməyib. Ən çətin
tapşırıqları da canla-başla yerinə
yetirirmiş. Onlar günün çox hissəsini məşq
edirlər, hazırlaşırlar. Çətindir, doğrudan
da. Yeni ildən sonra artıq onu MAXE kimi işə
götürəcəkdilər. Şərəf lövhəsində
nümunəvi əsgər kimi şəkli
asılmışdı. Komandirləri deyir, silahlarla çox sərbəst
davranırmış. Asanlıqla
söküb-yığırmış hamısını.
Hamı deyir,
ordumuz indi çox dəyişib. Əsgərlər xidmət
zamanı komandirlərdən ailə sevgisi görürlər.
Məncə, elə qələbəmizin əsasını bu
sevgi, bu birlik qoydu. Orada hamı bir-birinə etibar edirdi.
Hamı doğma idi.
- Şəhid
olandan sonra belə bir söhbət yayıldı ki, Azərbaycanın
Milli Qəhrəmanı, general Polad Həşimovun şəhid
olması Cəbrayıla pis təsir edib və generalın
qisasını alacağına and içib.
- Dostu Amidlə
danışanda deyib bunu. İyul hadisələri zamanı
generalımız şəhid oldu, xəbər Cəbrayıla
pis təsir eləmişdi. Səhv etmirəmsə, generalla
şəxsən tanış olub. Axı o, milli ordudan öz
xahişi ilə ərizə yazıb xüsusi təyinatlı
hissəyə keçirilmişdi. Onlara hər şey
çatır. Generalın çox yaxşı adam
olduğunu, əsgərlərini çox istədiyini deyirdi. Mənə
deməmişdi, amma sonradan eşitdim, Tovuz döyüşlərində
Cəbrayıl da iştirak edib. Bir müddət telefonuna zəng
çatmadı, sonra danışanda dedi ki, bu tarixi yadında
saxla, qayıdaram, söhbət edərik.
Gecikməyən qisas
Ümumiyyətlə,
əsgərlikdən çox danışmazdı. Amma əgər
o general doğrudan da, deyildiyi qədər olubsa, elə bir
insanın qisasını necə almayasan? Əlbəttə,
anayam, çox ağır itkidir, əvəzi olmayan itkidir mənim
üçün. Kaş o da qazi olaydı, iki
ayağını itirəydi, ömrüm boyu qulluğunda
duraydım... (Göz yaşlarını silir). Bilirəm ki,
yanımdadır. Məni heç vaxt tək qoymaz oğlum.
Ruhu burdadır, eşidir məni... Yuxuda da çox canlı
görürəm. Ətrini hiss edirəm. Əsgərliyə
yanına getmişdim. Yay idi, tərləmişdi, çox qəribə
tər qoxusu gəlirdi ondan, dünyanın heç bir ətri
onu əvəz edə bilməzdi. Yanından qayıdandan sonra
anama da dedim, Cəbrayıldan cənnət qoxusu gəlirdi elə
bil.
- Bəzən
söz tapa bilmirəm təskinlik verməyə. Sözün
bitdiyi yer deyirlər ha, bax o, buradır mənim
üçün. Sizin həyətə girəndə çox
gözəl ətir hiss etdim. Ətrafa baxdım,
çiçək, ağac görmədim, amma hiss etdim həmin
ətri. İndi danışırsınız, tüklərim
tikan-tikan olur.
Hər adam
sözünü tuta bilmir. Bəzən emosional bir məqamda
adam nəsə deyir və sonra unudur. Müharibə Cəbrayıla
verdiyi sözü tutmağa şans verdi və o, çox
kişidən fərqli olaraq sözünün üstündə
durdu. Bu gün hamı Cəbrayılla fəxr edir və onun
adı, qəhrəmanlığı haqqında hələ
çox danışılacaq.
O acı xəbər
ildırım sürətilə yayıldı bütün Azərbaycana.
Gözlərimizdə yaşla qardaşımızın qəhrəmanlığını
eşitdik. Hamımız şəhidlərimizlə bir yerdə
öldük, qələbələrimizlə dirildik.
Anama deyərsən ki...
- Son dəfə dostu
Amidlə danışıb. Hadisədən 5 gün əvvəl,
deyib anama demə, biz gedirik. Haqqını halal elə, anama da
deyərsən haqqını halal eləsin. Bilirəm, bizdən
narahat getdi, amma görünür, nə etdiyini bilirdi mənim
oğlum. Haqqında danışırlar, hiss edirəm ki, o, Vətəni
məndən, bizdən üstün tutub. Amma and olsun Allaha,
hiss edirəm ki, bax bu dəqiqə yanımdadır. Düz
deyirlər, şəhidlər ölmür ki... O, nəsə
başqa bir məkandır, başqa bir şeydir. Sözlə
izah eləmək olmur. Hər dəfə yuxuda mənə
deyir ki, ana ağlama. Sən ağlayanda mən burda narahat
oluram. İnanmazdım bu qədər güclü olduğuma,
dözə biləcəyimə, amma dözürəm hələ
ki... Doğrudur, əsəblərim pozuldu, indi müalicə
alıram, amma dözürəm də... Bəlkə də
oğluma evdə bir şey olsaydı, mənim yanımdan getsəydi,
dözə bilməzdim. Sağ olsun xalqımız, bir an bizi tək
qoymadılar. Kimlər zəng vurmadı, kimlər gəlmədi...
Düz bir ay əvvəl, avqustun 28-də son dəfə
görüşmüşdüm onunla, sentyabrın 28-də
balam şəhid oldu. Şəhidlik də hər adama nəsib
olmur. Mənim balam ən uca, ən gözəl məqamdadır.
- O hadisə ilə
bağlı ağla sığmayan söhbətlər gəzir.
Mənə elə gəlir ki, ən doğru məlumatı
sizə deyiblər. Necə olub, Cəbrayıl ermənilərlə
təkbətək qalıb?
Film kimi şəhadət
- Cəbrayıl
üç silah gəzdirirmiş, qumbaraatan, avtomat və
tapança. Bilirdim oğlum qəhrəmandır,
qoçaqdır, amma belə ad qazanacağını bilməzdim.
Müharibənin ilk günləri olub hadisə. Murov silsiləsi
uğrunda döyüşdə. Komandirləri indi də
yazırlar ki, bu müharibədə sayseçmə
uşaqları itirdik, amma Cəbrayılın yeri başqa idi.
Hadisənin
axşamı xəbər tutdum oğlumun şəhid
olmasını. Əməliyyat olub, əvvəl kəşfiyyata
gedib, qayıdıb. Sonra da xüsusi təyinatlılar. Zabitlərlə
bir yerdə Cəbrayıl da gedib. Nə qədər eləsələr
də onu saxlaya bilməyiblər. Deyib dostlarımla bir yerdə
gedəcəyəm. Qumbaraatanla erməni generalın getdiyi
maşını partladıb, generalın papağı
maşında imiş, özü olmayıb. Sonra
döyüş yoldaşlarına deyib ki, siz gözləyin, mən
posta girəcəyəm. Zabitlər onu tək buraxmaq istəməyiblər,
deyiblər, gözlə bir yerdə gedək, sözə qulaq
asmayıb. Deyib, mən subay oğlanam və gedib. Təkbaşına
qaçaraq özünü posta çatdırıb. O, şəhid
olandan sonra görüblər, getdiyi yolda altı dənə
mina olub, amma Allah saxlayıb onu. Postda ona yaxın erməni əsgərini
silahla vurub öldürüb, sonra gülləsi qurtarıb, xüsusi
təyinatlıların bıçağı da olur. İki
erməni polkovnikini də əlləri ilə
öldürüb. Generalla təkbətək qalıb, onu da
boğaraq öldürüb.
Sonuncu təbəssüm
Yəni işini
bitirib, sağ-salamat qayıdırımış geriyə,
özü də gülə-gülə
qayıdırmış, baş barmağını
qaldırıb ki, hər şey əladır. Bu vaxt minomyotla
gülləyə tutublar ermənilər onu. Allah cəzalarını
versin! Ağır yaralanıb, ermənilər onu əsir
götürmək istəyiblər, dostları balamı
döyüş zonasından çıxarıb, xüsusi təyinatlılarda
ölmək var, yaralanmaq var, əsir düşmək yoxdur.
Onu götürən uşaqlardan biri də yaralanıb o vaxt.
Minomyot Cəbrayılın ayağının şah
damarını parçalayıb, qanaxmadan həyatını
xilas eləmək olmayıb...
Söhbətləşdi
Əyyub Qiyas
Ədəbiyyat qəzeti.-2020.-12
dekabr.- S.16-17.