Volfqanq Borxert
İtirilmiş nəslin nümayəndəsi
olan Borxert (1921-1947) - alman şair, yazıçı,
dramaturqdur. İyirmi yaşında orduya
çağırılıb, Qərb cəbhəsində
vuruşub. Müharibənin bütün
ağrı-acısını yaşayıb. Yaralanıb, iki dəfə
həbs edilib, difteriyaya tutulub. 1945-ci ildə ordudan tərxis
olanda artıq ölümcül xəstələnib. Ölənə
qədər aclıqla mübarizə apara-apara dayanmadan
yazıb. 1947-ci ildə Bazel şəhərindəki xəstəxanada
ölüb. Ölümünün səhəri günü
Hamburqda ən məşhur əsərinin - "Qapı
dalında" pyesinin premyerası baş tutub.
Sağlığında çap olunan
yeganə kitabından - "Gecə, fənər və
ulduzlar" kitabından bir neçə şeiri təqdim
edirik.
* * *
Dəniz fənəri
olsaydım
gecələr,
ya da fırtına vaxtı
işıq
salardım balıqlara,
gəmilərə
və qayıqlara -
çox heyif ki,
mən özüm
batmaq üzrə
olan gəmiyəm!
Fənər olmaq arzusu
Mən öləndə
heç olmasa
fənər
olsam
qapında
dayansam
qaranlıq gecəni
aydınlaşdırsam.
Və ya limanda
gəmilər
yatanda
qızlar
gülüşəndə
yatmasam;
dar, çirkli
bir kanalda
tənha bir adama
göz vursam.
Dar küçədə
assalar məni -
qırmızı
dəmir fənər
bir meyxana
qabağında
düşüncə
içində
mahnıların
ritmində
yellənsəm.
Ya da bir
uşağın
ətrafındakı
yalnızlığı hiss edib qorxanda
yandırdığı
fənər olsam;
bayırda,
şüşələrdə isə
fırtına səsi,
kabuslar, cinlər,
damdabacalar.
Hə, heç
olmasa
öləndə
fənər
olsam
tənha gecələrdə
dünya yuxuya
gedəndə
göydəki
Ayla
söhbət etsəm.
Gecə nəğməsi
Nə
üçün, ah, nə üçün
Günəş
batır axşamlar?
Yat, gözəlim,
gözəl yuxular gör;
Bu, yəqin,
qaranlıq gecəyə görədir:
Günəş
çıxıb gedir.
Nə
üçün, ah, nə üçün
Belə kimsəsiz
görünür şəhərimiz?
Yat, gözəlim,
gözəl yuxular gör;
Bu, yəqin,
qaranlıq gecəyə görədir:
O da yatmaq istəyir.
Nə
üçün, ah, nə üçün
Fənər belə
yanır?
Yat, gözəlim,
gözəl yuxular gör;
Bu, yəqin,
qaranlıq gecəyə görədir:
Belə gur
işıq saçır.
Nə
üçün, ah, nə üçün
Bəziləri əl-ələ
tutub gəzir?
Yat, gözəlim,
gözəl yuxular gör;
Bu, yəqin,
qaranlıq gecəyə görədir:
Onlar əl-ələ
gəzir.
Nə
üçün, ah, nə üçün
Ürəyimiz
belə balacadır?
Yat, gözəlim,
gözəl yuxular gör;
Bu, yəqin,
qaranlıq gecəyə görədir:
Biz belə tənhayıq.
Əfsanə
Hər axşam
qəmli-qəmli gözləyir o qız
Yalnızdır
o, xoşbəxtlik arzusundadı.
Yuva qurub gözlərində
kədər
Sevgilisinin yolunu
gözləyir.
Küləkli,
qaranlıq gecələrdən birində
Qız
özünü sehrlədi - fənərə döndü.
Xoşbəxtdir
indi fənərin altında
Səni sevirəm
- deyən adamlar.
Ədəbiyyat qəzeti.-2020.-24
dekabr.-S.32.