Əbədi hikmət axtarıcısı

"Fikrən səyahət elədiyim bir yerdə kökü İlahi Həqiqətdə olan fəlsəfəyə tuş gəldimsə, özümü orada evdəki kimi hiss etdim... İlahi olan hara varsa, ora mənəvi yurdumdur".

S.H.Nasr

Prof. Seyyid Hüseyn Nasr (1933, Tehran) - müasir dövrün nəhəng zəka sahiblərindən biri, İslam aləminin bənzərsiz intellektualı, İslam fəlsəfəsi, irfan və elm tarixinin böyük bilicisi, həm Şərqdə, həm Qərbdə eyni dərəcədə tanınan mütəfəkkir, çağdaş İslam dünyasının "haqq bağıran səsi"... Qərbin modernist düşüncə tərzini ən çox və ən kəskin tənqidə məruz qoyanların ön sıralarındadır. Gözəlliyi daim Həqiqətin ayrılmaz parçası bilibdir... Hansı cəmiyyətin öz Hüseyn Nasrı var, doğrudan bəxtiyardır...

Adı ənənəçiliyin ən ünlü simalarıyla bir yerdə ehtiramla çəkilir. Elm və islam, ənənə və modernlik mövzularında silsilə əsərləriylə İslam düşüncəsinin yenidən qavranılmasına misilsiz töhfələr veribdir. "İslam sənəti və mənəviyyatı", "İslam: ideallar və gerçəklər", "İslamın qəlbi", "İslam və elm", "Qərb fəlsəfələri və islam", "Təbiət nizamı və din", "Modern dünyada ənənəvi islam", "İslam kosmoloji təlimlərinə giriş", "Molla Sədra və ilahi hikmət", "Yol şeirləri" "Təsəvvüfi məqalələr", "Əbədi hikmət ardınca" və b. adda 40-dan çox kitabın, yüzlərlə məqalənin müəllifidir.

İnsanın Allaha yaxınlaşdıqca azad ola biləcəyini dilə gətirən Nasrın fikrincə, ənənənin əsrlər boyu qəlbində yaşatdığı "hikmət" modern insan üçün tam mənada bir "itik"dir. İnsan oğlu Allah'ın ona verdiyi əmanətə xəyanət edib, sahib olduğu elmi biliyi Rəbbinin rizasına uyğun istifadə yerinə, təbiəti istismara sərf eləmişdir... Müasir dünyadakı bütün sosial və ekoloji böhranlar Qərb elmlərinin sırf dünyəvi (sekulyar) xarakteri üzündəndir; Modern dünyanın güclü cazibəsinə müqavimət göstərə bilmək olduqca çətindir, çünki bu yaşam tərzi nəfsin ehtiras və üsyankar ünsürlərinə xitab etməkdədir; Dünyadakı bütün ekoloji böhranların altında mənəvi böhranlar yatır... Müasir sivilizasiya Renessansdan bu yana Qərbdə gəlişdiyi şəkliylə uğursuzluğa düçar olmuş bir sınaqdır... Renessansla birlikdə, Avropa insanı iman çağı cənnətini itiribdir... Modernist dünyagörüşü də bəşəriyyətin on min illər ərzində topladığı təcrübəyə və insan-təbiət münasibətlərinin başlıca prinsiplərinə ziddir.

İslamiyyətin insanı xoşbəxtliyə aparan əsl qaynaq olduğunu ifadə edərkən Nasr onu da vurğulayır ki, "İslamiyyət modernizmə qoşulmamış və bir ateistlər ordusu ortaya qoymamışdır"...

Nasr dünyanı modernizm adı altında sel kimi önünə qatmış sekulyar dəyərlərə qarşı ənənənin zəngin düşüncə xəzinələrinə aparan bütün yolları göstərir...

Cəlal BƏYDİLİ

Ədəbiyyat qəzeti.- 2020.- 4 iyul.- S.7.