Sülh quşları və qartallar

Poema (uzun şeir)

Üç qızı var Güllünün,

əsgərliyini çəkib gəlmiş,

həyatını qurmuş.

Həm ev, həm maşın almış oğlanlara

verəcək qızlarını

torpaqlar sülh yoluyla qaytarılsa da olar,

müharibə yoluyla da...

Cəbhə çox uzaqlarda,

nə evinə bomba düşəcək, nə ocağına od...

Güllü Qarabağı geri istəyir,

fərqi yoxdur onunçun

otuz min adam öləcək, ya on min

bunları ağlına gətirmək istəmir...

Tellinin iki qızı,

bir oğlu var.

Oğlu məktəblidir,

"Qarabağ" şeirini təzə öyrənir.

Tellidən olsa müharibə ya o yanlıq,

ya bu yanlıq olsun,

qisas gələcəyə qalmasın

qalmasın onun oğlu əsgər gedənə...

Bir tük əskik olmasın

Tellinin oğlunun başından...

Bala itirmək nədir bilir Telli,

ilkini doğuş vaxtı itirmişdi

hələ də yanır

ömrü boyu da yanacaq

oğlan idi o da

dursaydı indi universitetdə oxuyurdu

gedib-gəlib o uşağı xatırlayır Telli.

Bilirsiz nə oğlan olacaqdı deyir -

qız kimi gözəl idi,

yanaqları qıpqırmızıydı,

bir teli vardı, gəl görəsən

qapqara, şəvə kimi

deyirdin hörüyə gələr.

Mamaçaya qarğış edir Telli,

deyir onu görüm sağ olmasın,

ölüncə bağışlamayacam

həkim deyilmiş, qəssabmış.

Güllünün oğlu yararsızdır hərbiyə,

göz institutuna aparıb-gətirir

oğlunun gözlərinin qırğı kimi

görməyini istəyir, əlbəttə.

Şəhid xəbərləri gələndə cəbhədən

Güllü balıq yağını oğluna tərəddüdlə içirir.

Əlində qaşıq oğlunun başı üstündə dayanıb

bir anlıq əl saxlayır,

bəlkə elə zəif olsa yaxşıdı

oğlunun gözləri

özünü boş yerə öldürməsin,

həkimin yazdığı dərmanları oğluna verməsin

oğlunu aparatlara aparıb salmasın

birdən gözləri qırğı kimi görməyə başlar,

oğlunu əsgər apararlar,

o da şəhid olar.

Fatmanın oğlu üçüncü kursdadı,

qonşusu Zeynəb yasdadı.

Oğlu qayıdıb bayrağa bükülü

Fatma da dava istəyənlərdəndi

oğlu universiteti bitirənədək

qələbə çalınsın istəyir.

Sosial şəbəkələrdə müharibəyə çağırış edir,

o da qisas sabaha qalsın istəmir.

Sabah növbə onun oğluna çatacaq

bəlkə o da Zeynəb kimi yasa batacaq!

Kasıbçılıq ucbatından

bətnində öldürtdürdüyü

həyatlarını yarım qoyduğu döllərə

yanır hələ Fatma.

Deyir ki, yaşamaq bu qədər çətin olmasaydı

abort etdirməzdi,

günaha batmazdı

saxlasaydı, doğsaydı,

bələsəydi o uşaqları

indi orta məktəbin sonuncu sinfindəydilər

Heyf oldular...

əlində-ovcunda qalsın barı

doğub dünyaya gətirdikləri

onsuz da bir qarnı ac, bir qarnı tox

saxlayıb böyüdüb onları

bu dünyada bir gün görməyiblər

valideynləri kimi...

Abort etdiklərini kasıbçılıq aldı ondan,

doğduqlarını da müharibə adlı

əjdahaya qurban etmək istəmir.

Tanrı onlara qıymasın,

günahını bağışlasın...

Həcər müharibə istəmir,

Qəmər də istəmir,

Ömər də.

Onların oğulları indi hərbdədi,

oğullarına xətər dəyəcək deyə

ürəkləri ağızlarına gəlir:

"Balam salamat qayıtsın evinə

o, qayıdıb gəlincə dinclik olsun" -

deyə dua edirlər Allaha

sonrası,

sonrası qalır Allaha!

Nəzrinin, Fəridin,

Qumrunun ataları hərbçidir,

onlar da müharibə istəmir!

Atasına dua etmədən yuxuya getmir Qumru.

Nəzrin də

Fuad da

Nəzrin arzulayır illər tez keçsin,

atası tərxis olunsun ordudan

atəşkəs pozulanda

dünyanın düzəni pozulur bu uşaqlar üçün

sahmanından çıxır kainat.

Ehtiyatda olan əsgərdi Günayın atası,

həyəcanla soruşur:

"Neçə yaşından sonra

cəbhəyə aparmırlar kişiləri?"

Fikrində atasının yaşını hesablayır,

bir də otuz beşinə nə qədər qaldığını -

iki il qalıb hələ.

Günay bu iki ildə müharibə istəmir...

ancaq müharibəyə səsləyən şeirlər əzbərləyib

söyləyir müəlliminə.

Bir də var

oxuduqları kitablarda,

baxdıqları filmlərdə

yaşayanlar -

onlar üçün təkcə bir həqiqət var:

Səma altında heç nə

insan həyatından,

körpə gülüşündən,

isti ocaqdan,

qadın təbəssümündən,

dostluqdan,

sevgidən önəmli deyil!

Onlar hər iki tərəfə

sülh arzu edir.

Məşhur,

köhnə bir cizgi filminin şüarı dillərindədir:

"uşaqlar, gəlin dostcasına yaşayaq!"

müharibə istəyənlər isə

tələb edirlər israrla:

dəyişdirilsin "Xalqlar dostluğu"

Bakı metrosunun adı!

Verilsin stansiyaya

düşmən xalq tərəfindən öldürülən şəhidin adı,

nə arzularla,

nə ümidlərlə qoyulmuşdu

o ad stansiyaya bir zamanlar.

Eyni nağıllarla,

eyni cizgi filmləriylə,

eyni şeirlərlə böyümüşdü

halbuki bu iki düşmən xalq.

Bir də,

bir də nə vaxtsa

xalqların dostluğuna abidə qoyularmı?

Dostluqdan, sülhdən, aydın səmadan danışan

kitabların

filmlərin

şeirlərin bir anlamı olarmı yenə?

Sevinc Elsevər

Ədəbiyyat qəzeti.- 2020.- 25 iyul.-S.11.