Sözünün
sahibi, səssiz və sakit bir şair vardı
Sahib Əsgərli şeirləri ilə gecə dərdləşmələrindən sonra...
- Gələn həftəki
nömrə üçün mənə nə kömək edəcəksən?
Sənə neçə qranka yer saxlayım?
- "Kəndimizdə
bir qış günü" mövzusu çoxdandır
düşüncələrimdə gəzişir. Bilmirəm,
qəzetdə verə biləcəksən, ya yox, amma bunu
özüm üçün yazacam.
- Niyə vermirəm,
qardaş, sən hər halda yazının içinə bədii
publisistika da qatacaqsan, yaz göndər.
...Adətən hər
gecə söhbət edərdik. O, Kəngərli rayonunun həftəlik
nəşr olunan "Yeni həyat" qəzetinin redaktoru idi.
Rayon sakini kimi məndən də hər həftə
üçün bir yazı istəyirdi. Hələ 2005-2006-cı
illərdə "Şərq qapısı" qəzetində
birlikdə işlədiyimiz dövrlərdən
tanıdığım, mənəvi zənginliyi, gözü
toxluğu, özünəməxsus sakitliyi ilə xətrini
çox istədiyim üçün Sahib Əsgərlinin
sözündən çıxa bilmirdim.
2012-ci ilin iyun
ayının 4-də yuxarıdakı söhbəti
etmişdik. Gecə birə işləmiş bir çox
mövzuda danışandan sonra
sağollaşmışdıq. Səhər isə hər
ikimizin yaxşı tanıdığı jurnalist həmkarımdan
mobil telefonuma zəng gəldi:
- Şair, dəfnə
gedəcəksənsə səni də götürüm?
- Nə dəfn,
kimin dəfninə?
- Sahib Əsgərlinin.
Gecə infarkt keçirib. Nahara kimi dəfn edəcəklər.
...Burdan sonrakı
2-3 saatı xatırlamıram. Axı 9-10 saat bundan əvvəl
ayrı-ayrı mövzular haqqında söhbət eləmiş,
qəzeti üçün yazılardan danışmış,
redaktorluqdan həddindən artıq yorulduğunu, dözə
bilmədiyini, müəllimliyə geri qayıtmaq istədiyini
bildirmişdi.
...Kəngərli
rayonunun Xok kənd qəbiristanlığına doğru Sahib
müəllim çiyinlərdə gedirdi. Jurnalist həmkarımla
mən isə bu qələbəlikdən geridə yorğun və
üzgün səssizliklə irəliləyirdik. Buradakılar
bəlkə bir ata, qardaş, müəllim, kəndçi,
redaktor itirmişdilər, amma mən bir şair itirmişdim.
Bir-birimizi könül gözüylə görüb, ruh həssaslığıyla
anladığımız bir şairi itirmişdim.
Ətrafdakı insanların varlığını hiss eləmədən
Sahib Əsgərlinin "Gedirəm özümə bir gün
ağlayam" şeirini pıçıldayırdım:
Artıq
ayağıma keçib üzəngi,
Qorxuram yubanam,
çıxa əngəli.
Ömrün hər
küçəsi ölüm döngəli,
Gedirəm
özümə bir gün ağlayam.
Ağlım kəsən
vaxtı ağlım olmadı,
Sonda gördüklərim
nağıl olmadı.
Özümü
düşünən çağım olmadı,
Gedirəm
özümə bir gün ağlayam.
İnamsız
ilhamın axırı yoxdu,
Tanrıdan o yana
yuxarı yoxdu...
Şeytanı
söyməyin axırı yoxdu,
Gedirəm
özümə bir gün ağlayam.
Qismətim ələnib
xəlbirdən keçib,
Ruhum neçə
dəfə qəbirdən keçib...
Yetər
sınadığım... səbrdən keçib,
Gedirəm
özümə bir gün ağlayam...
O qədər
utancaq və sakit bir xarakteri var idi ki, yeni yazdığı
şeirləri oxumağa belə tərəddüd edirdi.
Özünə inanmadığı üçün yox,
şairlik adına heç bir iddiası olmadığı
üçün. Özüm üçün yazıram, hərdən
ürəyimi boşaldıram düşüncəsində
idi həmişə. Heç çap olunmağa da maraqlı
deyildi. "Şərq qapısı" qəzetində
işləyəndə mərhum baş redaktorumuz, Əməkdar
jurnalist Məmməd Məmmədov redaktor səlahiyyətlərindən
istifadə edib Sahib müəllimin 5-6 şeirini qəzetdə
verməyə razı salmışdı. 1998-ci ildə həmkəndlisi,
müəllimi(miz), mərhum folklorşünas alim, professor Məhərrəm
Cəfərli "sənin kitabın üçün sponsor
tapmışam" şirin vədli yalanı ilə öz
hesabına Sahib müəllimin "Ruhumdu bəlkə"
adlı şeirlər kitabını
çıxarmışdı. Əslində, nə dərəcədə
kitab adlandırıla bilər, bilmirəm, amma hər halda həmin
nəşrdə Sahib Əsgərlinin 38 şeiri nəşr
olunub. Bundan əlavə, əlyazması ilə mənə
bağışladığı "Bilirdim gələssən"
və makina ilə yazılmış "Haydı,
düşmən üstə yürü" şeirinin
yarımçıq nüsxəsi var. Bu qədər, məndə
olan cəmi 40 şeir. Qırx şeirlə belə onun ədəbiyyatda
qalma haqqı var, könüllərdə yaşayan xarakter
adamının, yaddaşlarda yaşayan şeirləri varsa, niyə
də ədəbiyyatda qalmasın. Onunla bir dövrdə oxuyan
tələbələrin hansını dindirsən "Ruhumdu
bəlkə" şeirini əzbər deyəcəklər:
Bu gecə gecəni
yuxuya verib,
Gəzib dolanacam həyətinizdə.
Sübhədək
bir qutu siqaret çəkib,
Əzib,
söndürəcəm pəncərənizdə.
...Ölü kötüklərə
möhürü düşmüş,
Mərhəm
dodaqları tapdalama sən.
Sınıq
şüşələrdə heykələ
dönmüş,
Arıq əllərimi
baltalama sən.
Bir də
"Şeirim" şeiri var. O şeirdəki şairdi Sahib
Əsgərlinin özü, xarakteri, xasiyyəti, şairliyi və
sözə münasibəti. Bu bəndini oxumağınız
bəs edəcək:
Qartalmış
kürsüdə qart olanmadı,
Qoyun qamarlayan qurd
olanmadı.
Dişinin dibini
qurdalamdı,
Dilinin
başına dolandı şeirim.
Sahib Əsgərli
mətbuat adamı deyildi. Mətbuata dərs ilinin yekununda
üç aylıq tətildə də ailəsinə
gün-güzəran düzəltmək ümidiylə gəlmişdi.
"Şərq qapısı" qəzetində ədəbi-bədii
yazılarıyla oxucu sevgisi qazanmışdı. Həmin ərəfələrdə
də rayon qəzetinə dəvət aldı. Bir müddət
müxbir işlədikdən sonra qəzetin redaktoru oldu. Beləcə,
özünün də dediyi kimi, "zülm
dövrü" başladı. Axı o, ədəbi-bədii
yazılar yazmaq üçün mətbuata gəlmişdi,
indi isə rayonun bütün həyatına işıq
tutmalı, kənd təsərrüfatından iqtisadiyyata, mədəniyyətdən
kənd həyatına kimi hər mövzuya müraciət eləməliydi.
...Sahib müəllim
redaktor olduqdan sonrakı söhbətlərimizin
hamısında bu işdən gileyli idi. Sözünü,
özünü içində yaşayan, təkliyə
aşiq bir şairin hər gün davamlı insanlarla ünsiyyətdə
olması onu hədsiz dərəcədə yorurdu. Buna ürəyi
dözərdimi? Dözmədi... Beləcə 1 iyul 1962-ci ildə
başlayan bir həyat 5 iyun 2012-ci ildə bitdi... 50
yaşına 25 gün qalmış...
Bu yazını
hazırlayarkən Sahib müəllimin "Sabahın Babəki
baxır bələkdən" - dediyi böyük oğlu
Turanla zəngləşdik, məsləhətləşdik,
görüşdük. Məqsədim Sahib müəllimin nəşr
olunmamış əlyazmalarının arasında yeni şeirlərin
olub-olmamasını öyrənmək idi. Oğlu arxivdəki
papkaları gətirir tökür masanın üstünə.
Sahib Əsgərlinin çap olunmamış şeirləri,
fotoalbomuna baxırıq. Oğlu Turan bu şeirləri
"atasının onlara qoyub getdiyi ən müqəddəs və
halal xəzinəsi" saydığını deyəndə
gözləri dolur. 1998-ci ildə 48 şeirinin yer
aldığı "Ruhumdu bəlkə" şeirlər
kitabından sonra kitabı çıxmayan şairin
bütün şeirlərini bir yerdə çap etdirmək
fikri varmı?, - deyə soruşuram. Cavab:
- (Dərindən
köks ötürür). Atamın bir şeirində belə
bir bənd var:
Minnət iyli
köməklərdən yan ötdüm,
Ehtiyacı
dözümümdə üyütdüm.
Ürəyimdə
neçə arzu böyütdüm,
Ad altında gizlətmədim
adımı...
İlk
kitabını tapdığı bir sponsor sayəsində
atamın müəllimi nəşr etdirmişdi.
Özünün gücü çatmamışdı.
Ehtiyacı dözümündə üyütmüşdü.
İndi də mən, hələ ki ehtiyacı
dözümümdə üyüdürəm. Ürəyimdə
bir arzu böyüdürəm. Bu şeirləri və bir
poeması var, onu nə vaxtsa kitab halında nəşr etdirəcəyəm.
Adını ad altında gizlətməyən atamın
yazılarını arxivdə gizlətmək fikrim yoxdur.
Turanın kövrəldiyini
hiss edirəm. Sıxılmasın deyə, yenicə səsimizə
oyanıb beşikdən bizə boylanan körpəyə
üzümü çevirib dindirirəm. Adını
soruşuram Turandan. Atamın adaşıdır - Sahib Əsgərlidir.
Hər şeydən xəbərsiz balacada düyünlənir
baxışlarım. Düşüncəmdə isə əlyazmaları
masanın üzərinə səpələnmiş 150-yə
yaxın bu şeirlərin növbəti sponsoru
çıxarmı sualı var. Ümidsiz deyiləm.
...Şəkil
çəkdirməyi sevməyən Sahib müəllimin bir
neçə rəngli şəkli var və onları
telefonumla çəkirəm. Sağollaşıb evdən
ayrılanda 15 il bundan əvvəl "Şərq
qapısı" qəzeti üçün Sahib müəllimdən
aldığım müsahibədəki bir sual-cavabı
xatırlayıram. Növbəti kitab haqqında
düşünüb-düşünmədiyini soruşanda,
çox az-az yazıram, amma bir gün bu şeirlərin kitab
olacağına ümid edirəm demişdi...
P.S. İnanıram
ki, bizdə şeir, sənət olduğu kimi, şeirin, sənətin
qiymətini bilənlər də var...
P.S.S. Hörmətli
redaksiya! Dəyərli Azər müəllim! Sahib Əsgərlinin
bir neçə şeirini də qəzetin oxucularına təqdim
etmək istədim. Əgər ədəbiyyatımızın
qəzetində - "Ədəbiyyat qəzeti"ndə bu
şeirlərə də yer ayırsanız, sizə minnətdar
olaram. Sahib Əsgərli ruhu da şad olardı...
Elxan YURDOĞLU,
Kəngərli rayonu,
Yurdçu kəndi
Ədəbiyyat qəzeti.-2020.-14
mart.-S.28-29.