Məqam

Hekayə

- Dur, oğlum, dur... Daha vaxtdı, qalx ayağa... - anası onu yuxudan oyatmaq istəyirdi. O, elə şirin yatırdı ki, oyanmaq istəmirdi. Anası isə əl çəkmirdi:

- Qalx, oğlum, qalx, daha sənin vaxtın gəldi...

- Qoy bir az da yatım da, ay ana. Yuxum gəlir axı...

- Dur, mənim balam, dur... Daha yatmaq vaxtı deyil. Mütləq durmalısan. Oyan, qalx ayağa. İndi sənin vaxtındı, indi sən durmalısan... - Anası durmadan təkid edirdi, - Tez elə, hələ, tez elə, dur ayağa...

- Ay ana, axı, hələ səhərə çox qalıb, niyə oyadırsan məni? Yatmaq istəyirəm...

Anası onun boğazından yapışıb dik qaldırdı. Pəncərəyə tərəf sürüklədi. Amiranə səslə qışqırdı:

- Səninlə deyiləm? Qalx ayağa. Yeri, düş həyətə. Səhərə az qalır. Dan yeri sökülür. Bu gün sənin vaxtındı, sənin zamanındı. Sənin növbəndi. - Onun boğazını bir az da möhkəm sıxdı. Az qaldı ki, boğula. Barmaqları, həm də dırnaqları, boyun-boğazını möhkəm sıxdığından dərisi göynəyirdi. - Hələ bir həyətə bax... Di gecikmə, qaç həyətə, vaxtı itirmə, tez ol, mənim ağıllı balam. Sənin də növbən çatdı, sənin də bəxtin açıldı... Tez ol, yeri... Şükür sənə, İlahi... Şükürlər sənə, Allahım...

- Yaxşı, ay ana, qaçıram, burax, boğdun məni... - çölə baxa-baxa xırıltılı səslə dilləndi. Həyət süd kimi ağappaq rəngdə idi. Hər yer Ayın şəfəqlərinə bürünmüşdü.

Qaça-qaça həyətə düşdü. Səhərin sərin mehi onun sifətini oxşadı. Anasının barmaq yerləri bir balaca sızıldadı. Belə bir gecəni, daha doğrusu, gecənin səhərə çevrildiyi anı, ömründə ilk dəfə idi ki, görürdü. Tamamilə çaşqın vəziyyətdə idi. Amma ayaq üstə zorla dayanmışdı. Yıxılmamaq üçün müvazinətini güclə saxlayırdı. Südrəngli ağ gecənin gözəlliyi, cazibəsi onu məftun eləmişdi. Yuxu ilə reallığın sərhədini itirmişdi. Ətrafı elə görməmişcəsinə seyr edirdi ki, sanki illərcə, bu vaxtı gözləmişdi.

Həyətin ortasında dayanıb ətrafı seyr edirdi. Sərin meh onun yuxusunu tamam qaçırdı. Amma hələ də çaşqınlıq içində idi. Nədənsə, bir balaca oynaqları sızıldamağa başladı. Sonra isə boyun-boğazında anasının əllərinin təmasını hiss etdi, barmaq yerləri ağrıyırdı. Hələ özünə gəlməmişdi ki, sağ tərəfdəki qonşunun həyətindən səs-küy eşidildi. Sonra musiqi, çal-çağır, zurna-balaban səsi gəldi. Öz-özünə düşündü: - "Axı, bu Fətişgildə hələ toya çox qalır. Nə əcəb, belə tez başlayıblar?..". Mübarəkbadlıq etmək üçün onlara tərəf yönələndə, sol qonşu Mehbalıgildə vay-şivən səsi aləmi götürdü. Tükləri biz-biz oldu. "Görəsən, bulara nə oldu, bu nə ağlaşmadı?.. Allah eləməsin, bir hadisə olar, ölüb-eləyən olar. Hələ özümü onlara çatdırım. Toy asan işdi. Vay odu ki, vay ola... Qonşuluqdu, hələ görüm nə ağlaşmadı". Mehbalıgilə getmək üçün həyət qapısına yaxınlaşdı. Elə bu vaxt yolun o tayındakı, üzbəüz qonşu Domrul kişinin evindən bir partlayış səsi eşidildi. Dalınca alov göyə bülənd oldu. Səslər çoxaldı. Evləri yanırdı. Özü də yaman möhkəm yanırdı. Tez özünü onlara çatdırıb, yanğını söndürməyə tələsdi. Küçə qapısını açdı. Qaça-qaça yolun o biri tərəfinə keçəndə sürətlə gələn maşın onu elə möhkəm vurdu ki, o göyə qalxaraq çəpərin üstündən öz həyətlərindəki saman tayasının üstünə düşdü.

Yarım saata qədər özünə gələ bilmədi. Saman tayasının təpəsində, beli üstə, əlləri yana açılı şəkildə uzanmışdı. Göydə hələ ulduzlar vardı. Ay bolluca işıq saçırdı. Hər tərəf ağappaq süd rəngində idi. Heç bir yeri ağrımırdı. Amma oynaqları bir balaca sızıldayırdı. Bütün bədəninin əzaları səyriyirdi. Tayadan enmək üçün beli üstə aşağı sürüşməyə başladı. Yavaş-yavaş sürüşüb yerə çatdı. Ehmalca ayağa qalxdı. Heç bir yeri əzilməmişdi. Amma özünü əzgin, bir az da yorğun hiss edirdi. Ətrafdan səs-səmir gəlmirdi. Yəqin etdi ki, zərbənin təsirindən qulaqları tutulub, ona görə də eşitmir. Nə çal-çağır, nə vay-şivən, nə də yanğının partlayış səsləri eşidilmirdi. Bircə ayaq və çiyinlərindəki oynaq səsləri idi eşidilən. Sanki paslı çərçivələr, əncamələr idi, cırıldaşırdı. Oynaqlarının sümükləri bir-birinə elə sürtünürdü ki, şaqqıltı və cüyültü səsləri aydın eşidilirdi. Yadına düşəndə ki, onu maşın vurub tayanın başına atdı, qaçıb küçəyə çıxdı. Maşın-zad yox idi. Qaçmışdı. Küçədə də ins-cins gözə dəymirdi. Tüpürüb, maşın sahibini yaxşıca xalatladı. Domrulun evini, deyəsən, söndürmüşdülər. Daha alov görünmürdü, ancaq tüstü sezilirdi. Qonşuların həyəti çıraqban idi. Hənirti də hiss olunurdu. Amma yaralanıb-yaralanmamağını bilmək üçün evə gəlməli idi. Bu qədər hadisələri qavramaq və özünə gəlmək lazım idi. Bütün bunlar ona çox qəribə gəlirdi. Sanki bir yuxu idi. Amma bunu aydınlaşdırmaq üçün özünü bir çimdiklədi də. Bədənindən yumşaq bir sızıltı, titrəyiş keçdi. Elə də bir ağrı hiss etmirdi, lakin yeridikcə, hərəkət etdikcə, özünü çimdiklədikcə bir yüngüllük hiss edir, həzz alırdı.

Evə girib qeyri-ixtiyari olaraq işığı yandırdı. Həyat yoldaşı Simər onu görüb bir qıyya çəkdi. Ayağa qalxıb onun üstünə qaçdı və çiyinlərindən yapışıb ağlaya-ağlaya özünə sıxdı:

- Sənə qurban olum, ay Fərəc... Ay kişi, sən bura necə gəlmisən? Bəs məni niyə oyatmadın. Dörd ildi sənin yatağından kənara çəkilmirəm, indi niyə məni oyatmadın. Dörd il iflic yatan adam buracan necə gəldin, ay sənə qurban... Allahm, sənə çox şükür, min şükür, İlahi...

Arvadı danışırdı, ağlayırdı, üzünü cırırdı, sonra gülürdü. Bir azdan uşaqlar da səs-küyə oyandılar və atalarını ayaq üstə gəzən görüb sevinə-sevinə atılıb-düşməyə başladılar. Sevindiklərindən ağlayırdılar. O, avtomobil qəzasına düşən günü anadan olmuş dördyaşlı oğlu ilk dəfə olaraq atasını ayaq üstə görüb əl çalır, oynayır, dombalaq aşırdı. Hamı sevinir, gülür, göz yaşı axıdırdı. O isə on iki il əvvəl rəhmətə getmiş anasının ətrini ciyərlərinə çəkir, acgözlüklə, sanki havası çatmırmış kimi dərindən nəfəs alır, bir daha o ətri duya bilməyəcəyindən qorxaraq tez-tez əsnəyirdi. Səyriyən əzalarında, boyun-boğazında anasının barmaq izlərini axtarır, boğazındakı dırnaq ağrısının həzzini uzatmaq istəyirdi. Bu ağrı, bu ətir, bu iz onun həyata ikinci sağlam doğuluşu və qayıdışı idi...

- Anam... - bu sözü göz yaşı içində, bütün duyğularla təkrarlayırdı...

Mükafat Yaqub

Ədəbiyyat qəzeti.- 2020.- 18 yanvar. S. 28.