Nyuton, alma və Qismət Məsim

Nyutonun başına alma düşməsəydi, fizika əsas qanunlarından birini tanımayacaqdı. Təbii ki, burda əsas amil alma deyil, Nyutondu, amma həm də almadı. Nyuton, alma və cazibə qanunu arasındakı əlaqələrdə çaşıb qalanda nəticə hər şeyi xilas edir. İndi nə Nyuton mövcuddu, nə həmin alma, amma Cazibə qanunu mövcuddu.

Bu dünyada təkcə alimlərin deyil, şairlərin də başının öz alması, yəni daşı var. Başıdaşlı, ürəyi sevdalı şairlərin ürək simini həyat dilləndirər yalnız. Füzuliyə "Şikayətnamə"ni yazdıran doqquz axça kimi, Kafkanın xəstəliyi kimi, Bukovskinin bərbad taleyi kimi. Burda da cavab eyni alınır, indi nə Kafka yaşayır, nə onun xəstəliyi, amma "Çevrilmə" sağdı. Və yaxud nə Füzuli var, nə onun ehtiyacı, amma "Şikayətnamə" var.

İndi haqqında söz açacağım Qismət Məsim də öz başına düşən almalardan sənətin cazibə qanununu yaradan şairlərdəndi.

- Salam... taksi şirkəti.

Məni durduğum yerdən anamın arzusuna neçəyə çatdırarsız?

- Necə? Başa düşmədim...

- Deyirəm, taksi göndər ömrümün ortasında, qocalığın yanında dərdimlə gözləyirəm...

bir az yüküm olacaq, - xatirələr, məktublar...

...taksini tez göndərin, məni qoy tez aparsın

Bu yerdən uzaqlara,

orda gözləyənim var...

- Hara, siz dəqiq deyin... hardadı o uzaqlar?

- Hara Arzumdan o yanadı... anamın cavanlığı,

atamın xoşbəxt günü,

burdan qara saçlara...

- Siz hara zəng vurmusuz?

- Deyirlər ki, çox ucuz

hər yerə çatdırırsız...

çatdırın məni, vallah, heç ucuz da demirəm,

qalan bütün günləri sizin üçün verirəm...

Çatdırın məni, nolar ilk görüşdüyüm bağa,

öpüşdüyüm dodağa...

Atamın tənbehinə...

Siqaret gizlətdiyim boz paltomun cibinə

çatdırın məni noolar, ömrün tən ortasından

nənəmin çörəyinə,

məni başa düşməyən dostların ürəyinə...

Qismət Məsimin şeirlərində soyadındakı bircə hərf fərqiylə bir məsumluq imzası var. O, həyatın şairlik halındadı, sadəcə. Texniki Universiteti bitirsə də, ədəbi terminləri sevməsə də, Yazıçılar Birliyinin üzvü olmasa belə, o, əsl şairdi, istənilən bəndindən yağan şairlik halına görə. Televiziyada keçirilən "Xalqın şairi" yarışmasında tanınmasaydı da, yenə də xalqın şairi olduğu bilinəcəkdi.

Səni unutmuşam, başım pozulub,

Aptekdən başıma kül soruşuram.

Hansımız ölmüşük, başa düşmürəm,

Kimin qəbri üçün gül soruşuram?!

Başını əllərin arasına alıb qulaqların uğuldayana qədər sıxırsan və lap dərindən düşünüb anlayırsan ki, haqsızlığa uğramaq haqqın taleyidi, iftira təmiz adamlar qədər heç kimə yaraşmır, əzab həssas ürəkləri çoxdan vətən seçib özünə. Hamının əvəzinə duymağın, hamının əvəzinə sevməyin, ağrımağın "hədiyyəsidi" şair yaşantıları. Ona görə də lənət oxumaq yox, səcdə qılmaq lazımdı bədəli ağır olan ömürlərə.

Düzgün oturun bu skamyada, xanım,

Nişanlından yaraşıqlı,

Atandan yaşlı

Adam yatır hər axşam burda.

Skamyada gecələyən yaraşıqlı və saç-saqqal basmış bir səfilin vəkili olmalıdı əsl şair. O səfilin ki, bütün qalstuklu nəzəriyyəçilər, bütün ədəbaz tənqidçilər, hoqqabaz cızma-qaraçılar ordan, "sənətin uzandığı" o skamyanın yanından biganə ötüb keçərlər. O üzdən sənətə "kabab üstdən sərin su pis olmaz" arzusuyla yanaşanlar heç vaxt sənətkar olmayacaqlar. Nə qədər nəzəriyyə əzbərləsələr də, nə qədər texnika öyrənsələr də, nə qədər döşlərinə döysələr də. Onların başına heç vaxt alma düşməyəcək, onlar heç vaxt "aptekdən başlarına kül soruşmayacaqlar", taksi şirkətindən uzaqlara aparan taksi istəməyəcəklər, ona görə də heç zaman yaradıcı olmayacaqlar, bütün iddialarına rəğmən.

Şair isə o skamyadakı səfilin yanında sənətin keşiyində dayanırmış kimi dayanıb gözləri önündən keçən izdihama baxacaq və məsum-məsum soruşacaq:

Tanrı, bu şərəfsiz, alçaq adamlar

Doğrudan çiynində mələk gəzdirir?!

Və sonra yoluna davam edib özünə öz sözüylə çarə tapacaq:

Gedim harda unudum, harda boğum bu eşqi,

keçməsin mələklərin

şeytanların əlinə,

düşməsin qarıların, gəlinlərin dilinə...

Bu sualın cavabı olaraq elə Qismətin öz şeirlərini təqdim edirik.

Səhər ƏHMƏD

Ədəbiyyat qəzeti.- 2021.- 17 aprel.- S.4.