İynəboyu şeirlər
İynə
boyu şeirlər yazıram,
misralarım quş balası kimi
yoluq-yoluq.
Misralarım
şoranlıq otu kimi
qırıq-qırıq.
Bilmirəm
oxuyan tapılacaq,
ya yox.
İynə boyu şeirlər yazıram.
Bəzən
duzlusu olur,
bəzən duzsuzu.
Uğurlusu
da olur,
uğursuzu da.
Oxusan da
sağ ol,
oxumasan
da.
1982
***
Günlərin
bir günü
xatırlayıb məni,
oxumaq
istəsəz
şeirlərimi,
Dişlərinizi
dişlərinizə
sıxın oxuyun.
Dişlərimi
dişlərimə
Sıxıb yazmışam.
1982.XII
***
Bir mənəm,
bir də
ağ divarda
qara
kölgəm...
Deyirəm
nə yaxşı
tək
deyiləm.
1982.VI
Bənövşə
Torpağın
altında dözə bilmədin,
Ah çəkdin,
ahından torpaq söküldü.
İstəyin,
diləyin özgəydi sənin,
baxdın
bu dünyaya, belin büküldü.
1982. VII
***
Ey,
çinar yarpaqları,
əvvəl başımın üstündən
baxırdınız,
indi
ayağımın altından.
Qəm eləməyin,
ömür heykəl deyil ki,
hamı
düşür atından.
1982. I
***
Yarpaqsız
ağaclar
Tunc heykəllərə
bənzəyir...
Tunc heykəllərin
qisməti
bir
nöqtəymiş.
Bir
nöqtədə nə qədər donasan,
qalasan,
bir
nöqtəyə nə qədər boylanasan,
baxasan?..
Mənim ağaclara yazığım gəlir.
***
Ölən
ağacları
tanımaq üçün
baharı
gözləyək.
Dirilər
göyərəcək...
Göyərməyənlərin
qisməti
baltadır.
Göyərməyənlərin
qisməti
daldadır, -
od
qoxusu,
ocaq
qoxusu...
görəsən, necə olur
ağacların yuxusu?
1982. II
***
Mənə
bir xoş söz de,
xoş
söz de,
ömrümə illər calansın.
Mənə
bir qarğış de,
qarğış de,
gümanım Allaha qalsın...
Arxamca ya
daş at,
ya da su!
1982. I
***
Sənə
yazdığım məktubları
sənə göndərə bilmədim...
İndi
açıb bir-bir özüm
oxuyuram.
Oxuyanda
utanmadım, ölmədim,
Vallah
arsızam!
1982.I
***
Baxmaq istəyirəm
gözlərinə mən,
ancaq
baxışların dönüb qaçır hey.
Əllərin
üşüyür, gizləmə məndən,
verim
ürəyimi əllərinə gey!
1982.I
***
İsti
oldu ağladım,
"Tüstü" oldu ağladım.
"Bəsdi"
oldu ağladım,
bu ki səbir
olmadı.
Bir
çiçəyə baxırdım, -
Bir ürəyə baxırdım.
"Öldüm"
deyib yıxıldım,
bu ki qəbir
olmadı...
1982.XII
***
İnsan
özünü bircə dəfə
tapır
bu dünyada.
insan
özünü iynə kimi
salıb
itirə də bilər.
Əgər
özünü tapsan,
möhkəm yapış yaxandan.
1983.I
***
Ayağımın
altında torpaq,
başımın üstündə bayraq,
bayraqdan
yuxarı
ağ-ağ göyərçinlər.
Ağ-ağ
göyərçinlərdən
yuxarı
günəşdi, -
nurun
çilər.
Nə
ağrı var, nə acı,
nə
sevinc həsrətlisiyəm,
nə də
bir tikə
çörək möhtacı!
***
Hələ
şirinliyi
pətək balına bənzədirlər,
insan
dilinə yox.
Hələ
təmizliyi
Dağ
çiçəyinə bənzədirlər,
insan
gözlərinə yox.
Hələ
kövrəkliyi
kəpənək qanadına bənzədirlər,
insan
ürəyinə yox...
1982.IX
***
Gözlərimin
qabağında
sudan
çıxarılmış
balıq
kimi
çabalaya-çabalaya
ölür vaxt...
Bu dünyada
ən böyük dərd
vaxtın
ölməyini görməkdi.
1983.I
***
Tozlu
küçələrdə
sürüdüm-sürüdüm,
ayaqqabılarım köhnəldi.
Soyuq gecələrdə
büründüm-büründüm,
paltarlarım köhnəldi.
Söz
tapa bilməyəndə
oxudum-oxudum,
şeirlərim köhnəldi.
Təzə
nəyim var daha,
qoyum
qumara?!
1982.V
***
Alnım
gümansızlığa dəyəndə,
arzularım yarpaq kimi tökülür
bir-bir,
iki-bir.
Ağacların
hardasa ümidi var
baharın gəlməsinə,
yarpaqların yenisinə.
Arzuların
təkrarı olmur,
arzuların xəzan gördüsə
getdi fələyin
çərxinə.
Yenidən
doğulmur,
Yenidən doğulmur.
1982.II
***
Yarpaqların
üzündə ölüm
kölgəsi
Azca yel əsdi;
bəsdi!
Budaqdan
torpağacan uzanacaq
yarpaqların ömrünə əl yelləməsi.
Yarpaqlara
təsəlli
vermək
istəyirəm, -
təsəlli vermək
heç
nəyimi vermək kimidi.
Neyləyim,
kasıbın olanından!
Çəkib
nəfəsini içinə,
borcunu
istəyən kimi,
astanada
dayanıb xəzan!
***
Külək
əsir,
yarpaqsız budaqlar
qəzəbli barmaqlar kimi
hədələyir payızı.
Hardasa cənubda,
köçəri quşların yuxusuna
bit
daraşıb.
Dağılır
quşların
Soyuqdan
yox,
Yalqızlıqdan
üşüyən
çör-çöp yuvası.
...Yarpaqsız
budaqlar
qəzəbli barmaqlar kimi
hədələyir payızı.
1982.II
Yalqız evin nəğməsi
Ey,
qapımı döyən,
Utanma, gəl içəri.
Bayırda
soyuqdu,
mən
də yalqızam.
İçəridə
soba yoxdu,
soba
üstə tava yoxdu.
Yalqızların
yarasına
dərman
yoxdu, dava yoxdu.
Ey,
qapımı döyən,
bayırda soyuqdu,
mən
də yalqızam.
Ya
pişiksən, ya itsən, -
mənim
üçün nə fərqi,
kimsənsə kimsəsizsən, -
Utanma, gəl içəri.
Ey,
qapımı döyən,
bayırda soyuqdu,
mən
də yalqızam.
1982.II
***
Korlar əsasının
səsinə,
quşlar
baharın nəfəsinə
tapır
yolları.
Bir də
hər işi
müşkülə düşən talesizlər,
ilıq,
doğma
nəvazişdən xəbərsizlər
var bu
dünyada.
Yolları
insan mərhəmətində
gəzirlər.
Mərhəmət
it
qabağına atılan sümük,
dilənçi camına atılan qəpik
deyil...
Korlar əsasının
səsinə,
quşlar
baharın nəfəsinə
Tapır yolları.
1982.V
***
Vaxtın
yarpaq-yarpaq
töküldüyünü
saatlar
istəmir
bizə
bildirə...
saatlar
gündüzlər
səssiz
işləyir.
1983.II
***
"Böyük
xoşbəxtlikdir,
xoşbəxt olmamaq".
Kuşner
Xoşbəxtliyi
əlindən salmamaq üçün.
xoşbəxtlər dönürlər qorxağa.
xoşbəxtlik
yaş
balıq kimidi, dostum...
heç
vaxt tələsmirəm
xoşbəxt olmağa!
1983.II
Tanış nəğmə
Damcı
pəncərədə sürüşən kimi,
sürüşür qəlbimdə bir soyuq kədər.
O tanış nəğməni kimdi oxuyan?
deyin
oxumasın, mümkünsə əgər.
Ya da susdurmayın, qoyun oxusun.
Onunçün şirindi bəlkə bu nəğmə.
Ürəyim
titrəyir... Yoxdu qorxusu,
Yumub gözlərimi dinləyirəm mən.
1983.I
***
Bir bəyaz gecədi.
adamlar
çoxdan yatıb.
Mənəm
səssiz-səmirsiz
pəncərənin önündə
göz
qırpmadan oturan.
Sükut
necə gözəldi,
lap həzin
nəğmə kimi.
Çiçəklər
çoxdan solub,
amma
çiçək ətri var
bütün duyğularımda.
1983.XII
Təmizlənmə
Oturmuşam
Ay
işığının,
ot ətrinin,
böcək nəğməsinin içində.
Qu tükütək yüngüləm.
Heç bilmirəm.
nə
var, nə yox
Ay
işığının,
ot ətrinin,
böcək nəğməsinin çölündə.
Mən də belə dəliyəm.
1982.XII
***
Sevgi
adamın içində
çiçək kimi açır.
Səssiz-sözsüz
nəğmələr kimi,
kəpənəklər uçur
solumdan,
sağımdan.
...Yaşım
azdı,
boyum
uzun,
xəbərim yoxdu ağlımdan.
Hərə
öz ağlına görə
ağlımı ölçür...
Sevgi
adamın içində
çiçək kimi açır!
1982.XII
***
Bir ildi
bu şəhərdən
getmişəm.
İndi qərib-qərib
gəzirəm küçələri.
Qapıları
döyməyə utanıram,
gözlərimlə döyürəm pəncərələri.
Kimin
ürəyində varamsa,
pəncərədən
baxacaq...
1985.II
İstəksiz
Meşədən,
kənddən-kəsəkdən uzaqda,
tənhalıqda bitən
tənha
ağac,
gecələr yaman qorxar
qaranlıqdan,
Meymun
balaları kimi
kədər sallanar budaqlarından.
Qarıyıb
qalmış qız kimi
qısılar öz-özünə
istəyər qaça taleyindən.
Ömründən
qorxar amma,
ölümündən qorxar amma,
keçər istəyindən.
...istəkdən
keçəndən sonra
yandırılmış
kibrit
çöpü kimi
diş
qurdalamağa
yarayar
ömür!
1982.XI
Vəfalı kədər
Sadiq
köpək kimi,
yalmanar
sağımda,
solumda,
qovaram-getməz.
Qol
qaldırıb oynayaram,
oxuyaram
qışqıra-qışqıra,
hirslənərəm üstünə,
getməz,
yenə getməz.
Səssiz-səmirsiz
ya məndən
irəlidə,
ya
arxada,
ya
divarlarda
ayaqları ayaqlarıma bağlı
kölgəm kimi
əyilə-əyilə,
uzana-uzana,
gödələ-gödələ
hara getsəm
düşər yanıma.
Qələbəlikdə
anasını itirməkdən qorxan
uşaq
kimi
buraxmaz ətəyimi.
Sevdiyim
qızdan, -
"tale" dediyim ulduzdan,
sirr
verdiyim,
"qardaş" dediyim dostlardan
vəfalı kədər!
1982.XI
Güllü köynək kənd
uşağı
Dostum
Vüqara
Güllüköynək
kənd uşağı,
arzuların göy qurşağı,
yüyürərsən, çatammazsan.
Güllüköynək
kənd uşağı,
bitdi nənənin
nağılı.
Qoy
gözlərin böyüməsin,
nənən, vallah deyinməsin, -
burda
keçmir kənd öyüdü,
kənd
ağlı.
Güllüköynək
kənd uşağı,
gözlərinin qorasını sıxdın bəsdi,
köynəyini çıxart, ağart.
Şalvarının
balağını
apar kəsdir,
bir az
daralt.
Ürəyin
bir çiçək üzü,
ürəyin bir bulaq gözü.
belə
olmaz.
Güllüköynək
kənd uşağı,
Bir az hiylə
bir az
biclik,
bir az
kin at,
küdurət qat.
Lazımdırsa,
qorxma, qaqaş,
yalan da
sat.
Yekələrin
qabağında
ala,
qıllı itiniztək
bir az
yalman.
Amma,
qaqaş, qında dayan,
maska
geyin,
baban deyən
vicdan, qeyrət
burda
çətin...
At bir yana.
Güllü
köynək kənd uşağı,
göydən enib ayağının altındaca
xalı
olar göy qurşağı.
Dünya,
qaqaş, gör-götürdü,
Dünya,
qaqaş, uşaq kosu,
dünya
ötür-ötürdü...
Güllü
köynək kənd uşağı,
bacarmırsan, heç bacarma, -
Səndən
min yol savadsızı,
bir
qanmazı,
bir
arsızı,
öndə görsən,
dişlərini heç qıcama.
Güllüköynək
kənd uşağı,
köynəyinin güllərinə qurban
olum,
qoru,
qardaş, köynəyinin güllərini.
1982.III
Dünyada payızdı
Payıza
baxıram pəncərələrdən,
yarpaqlar
tökülür, bir-bir,
iki-bir.
Yarpaqlar
tökülür,
örtür torpağı,
bir
qarış yer hanı
addım
atasan?
Payıza
baxıram pəncərələrdən,
budaqlar
cansızdır,
rəngi
qapqara.
Budaqlar səmaya
mıxlanmış kimi,
ağaclar çarmıxa
çəkilmiş kimi.
Mələklər
hardadı,
qeybə
aparsın.
Payıza
baxıram pəncərələrdən,
yarpaqlar
hamısı
ürək şəklində.
Saralmış
ürəklər,
Solmuş
ürəklər
Son dəfə
xırıldar
əgər tapdasan.
Alım
ayağımı çiyinlərimə!
Nəğmə
Burda
yağışlar yağdı,
burda
yağışlar ağdı,
burda
yağışa düşdüm,
görən yox, bilən yoxdu.
Bir əlcə
məktubumu
yara
yetirmədilər.
Quş
uçdu, qayıtmadı,
daş
yatdı, oyatmadım,
yaş
döndü mirvariyə,
nə
topladım, nə satdım.
Bir əlcə
məktubumu
yara
yetirmədilər.
Söz
dedim gözlərinlə, -
nə
bil, nə də əzbərlə.
Bu ay
köhnəldi, getdi,
dönər təzə xəbərlə.
Bir əlcə
məktubumu
yara
yetirmədilər.
Ağ buludlar
Balaca-balaca,
ağ-ağ buludlar,
O yelkən
buludlar, dalğa buludlar,
O şeir
buludlar, nəğmə buludlar
xoşbəxtliyin ayaq izləri kimi
uçurlar başımın üstündən.
Qoşulub
buluda sevgili kimi,
çəməndə böcəyin, gülün,
çiçəyin,
ağacın, cığırın,
daşın, kəsəyin.
Sevdalı
gözəllər, nazlı gözəllər
ədadan
kənarda, nazdan kənarda
şəkilə dönürlər bir göz qırpımında.
Durna
boyunları qalır uzalı,
Göyərçin əlləri qalır üzündə.
***
Yağma
qar!
Məni
qarabuğdayı doğub anam,
çətin ağaram.
Tutaq ki,
ağartdın saçlarımı,
ağartdın dabanları yeyilmiş
42 ölçülü ayaqqabılarımı.
Tutaq ki,
ağartdın geyimimi -
kecimimi.
Ağarda
bilməzsən bəxtimi,
özünü yorma qar,
yağma
qar!
Çətin
ağaram!
***
Gözlərimdə
kədər, sifətim gülər,
- Mənim
kədərimi bilən-bölən yox.
Lalların
dilini anası bilər,
fağır oğlanların dilin bilən yox.
Deyirəm bir şəkil çəkdirəm gərək.
Vallah bu
günlüyəm, sabah
bilmirəm,
bu qədər
hicrana dözərmi ürək?
Mənim
şeirlərim göz yaşlarımdı,
orda
könül açan bir şey tapılmaz.
Mart
ayı, göy dəniz adaşlarımdı,
həm
isti olarıq, həm də ki, soyuq,
fağır oğlanların dilin bilən yox.
Soyuq gecələrin
yalqızlığında
ulduzlar
üşüyər, ürəyim yanar,
məni
kim ağlayar, məni kim anar?
Deyirəm
bir şəkil çəkdirəm gərək,
Vallah bu
günlüyəm, sabah
bilmirəm,
Bu qədər hicrana dözərmi ürək?
***
Dəniz,
görüşünə gəlmişəm sənin,
gəlmişəm göz-gözə dayanaq bir az.
Daş
basaq ağzına zalım həsrətin,
Yeknəsəq
günləri unudaq bir az.
Yusun
dalğaların qırçın düzümlə,
qurtaraq
sükutun kar olmağından.
Dəniz,
aparıram səni özümlə,
Qorxma küçələrin dar olmağından.
1. Bahar
Bahar gəldi.
Yarpaqladı
nar kolları
xırda-xırda.
Sonra
uşaqların çəkdiyi
qırmızı ulduzlar kimi,
qırmızı çiçəklər açdı
balaca
budaqlarda...
Ax, necə
gözəldi dünya,
ax, necə
gözəldi həyat!..
2. Yay
Ay
işığında
Narın
qırmızı çiçəkləri
ulduzlardan
gözəldi.
Daha
heç nə düşünmürəm,
unutdum
payızda oxuduğum
o qəmli
nəğmələri.
Sən də
sus, pünhan böcək,
mən
susantək.
Ax, necə
gözəldi dünya,
ax, necə
gözəldi həyat!..
3. Payız
Günəş şirədir başdan-ayağa.
arıların qanadı yanmasa,
uçarlar düz günəşə.
Budaqdan
asılıb
günəşdən şirə çəkir
mələs, gülöyşə...
İçmişəm
günəş şirəsi
və
günəş kimiyəm.
Dilimdən
düşməyir
sevgi nəğməsi...
Ax, necə
gözəldi dünya,
ax, necə
gözəldi həyat!..
1983
***
Qaranlıq
pəncərəmdə
qara pərdə
kimi -
nə mənim
o üzdən xəbərim var,
nə o
üzün məndən.
Divarlar nənəmin
ağ kəfəni kimi, -
bilmirəm çitdəndi, ya bezdən.
Ən
yaxın nöqtəyə söykənib
gözlərim dondu.
Bəlkə
də ölmüşəm,
bəlkə də sondu?..
***
Ləçəksiz
çiçək kimiyəm,
qayıqsız kürək kimiyəm.
Arısız
pətək kimiyəm,
Küləklərə
ney olmuşam.
Üzümdə
şeytan tükü yox,
əynimdə xortdan kürkü yox,
çiynimdə fələk yükü yox,
hər
işi giley olmuşam.
Nəğd
deyilən yaxın durmur,
təxt
deyilən yaxın durmur,
bəxt
deyilən yaxın durmur,
bilməm
niyə doğulmuşam.
Küləklərə
ney olmuşam,
hər
işi giley olmuşam
Bilməm
niyə doğulmuşam,
bilməm
niyə öləmmirəm.
Bizi kim apardı
Azərə
məktub
Uca-uca
dağ başından,
anan,
atan, qardaşından,
qohumundan,
tanışından
dostum, səni
kim apardı.
Sakit axan
çay qırağı,
çayın daşı, çay balığı,
qonşunuzun gülyanağı,
səni
saxlaya bilmədi, -
dostum, səni
kim apardı?
Aya
baxdım, ay çəkmədi,
suya
baxdım, su çəkmədi.
Sən
gedən yollara baxdım,
yollar
yaman çəkdi məni, -
dostum,
bizi kim apardı?
***
Aylı
bir gecədə oturub yalqız,
Qəmli
bir nəğməni söyləyirsənsə,
Deməli,
baş qoyub sənin köksünə
Xısınca ağlayıb nə vaxtsa bir qız.
Faiq İsmayılov
Ədəbiyyat qəzeti.- 2021.- 1
may.- S.18-20.