Bir şair öləndə

Amerikalı şair Edqar Allan Poun çox sevdiyim bir sözü var:

"Şeir, şairin bioqrafiyasıdır".

Doğrudan da, yazılan hər şeir, gözlərimizin önünə şairin yalnız aid olduğu daxili dünyasını deyil, həm də dövrünün rəngini, qoxusunu və atmosferini də gətirir.

Fikrət Qocanın ölüm xəbərini oxuduğum zaman ilk işim kitabxanamda onun kitabını axtarmaq oldu. 1988-ci ildə nəşr olunan "Seçilmiş əsərlər" kitabında onun durumuna işarə edəcək bir şeir axtardım.

Gələcəyik üz-üzə küçələrin birində,

Sənin üzündə qırış, mənim saçlarımda dən...

Bir soruşan da olmaz donub qalmışıq nədən,

Adamlar gələr, gedər, kimi vədə gözləyərək.

Fikrət Qoca ilə 1990-cı ilin oktyabrında, Azərbaycanın qaranlıq günlərindən birində, Yevlaxda tanış olduq. Qarabağ hadisələrinin, meydan hərəkatlarının, qanlı 20 Yanvarın və yetmiş illik bir sistemin çöküşünün səslərinin qulaqlarımda səsləndiyi bir vaxtda Almaniyadan Azərbaycana getmişdim. Şəhidlər xiyabanında hələ qırmızı güllər solmamışdı. İnsanlar dərd çəksələr də, qürurluydular. Artıq 70 ildir qorxu ilə gizlətdikləri milli kimlikləri insanların gözlərində oxunurdu. Həmişə xəyallarımda gördüyüm ölkədə hər şeyi sevinc, kədər və təəccüblə görmək istəyirdim. Sabir Rüstəmxanlı ilə Yevlaxa getdik.

Yevlax mərhum Abbas Abdullanın seçki bölgəsi idi. Axşam oradakı bir kinoteatrda mənə də söz verdilər. 20 yaşımın həyəcanı ilə emosional bir çıxış etdim. Səhnədə Abbas Abdullanın yanında oturan orta yaşlı bir kişi yanıma gəldi və iki əliylə sağ əlimdən tutdu. "Hamımızı ağlatdınız" - dedi. Kim olduğunu bilmirdim. "Şair Fikrət Qocadır" - dedi Sabir Rüstəmxanlı qulağıma. Orada mənə "Əldən əldən-dilə dilə" şeir kitabını verdi. Kitabdakı bəstələnən şeirlərinin çoxu sadə və duyğulu şeirlər idi.

O gündən bəri mətbuatda yayımlanan şeirlərini oxuduqca, həmişə 1990-cı ildə danışdığım Fikrət Qocanı xatırlayırdım.

2004-cü ildə Azərbaycana təkrar gedəndə bu dəfə onunla Yazıçılar Birliyində görüşdük. Saçları ağarmışdı, amma gülümsəyən uşaq baxışları hələ davam edirdi. Ona Yevlaxdakı qarşılaşmamızı xatırlatdım. Bir az düşündükdən sonra xatırladı və yenidən iki əli ilə əlimdən tutub otağına apardı. Çay içdik. Nədənsə, ona Ərzurum xəstəxanasında yatan anamdan danışdım. Ancaq onun "Ana" şeirini yazdığını da bilmirdim. Gülümsəyən gözləri mənə anamı xatırladırdı. "Ana" şeirinin ilk sətirlərini o qısıq səsilə mənə layla oxuyar kimi oxudu:

Əziz anam, şirin sözlü anam,

Qəlbin kövrək, eşqin solmaz bahar.

Gülər üzlü, qara qözlü, anam.

Hara getsəm gözün mənə baxar.

Çox duyğulanmışdım. Bir əlimlə dolu gözlərimi sildim. O, gülümsəməyə davam etdi. Uzun ömür yaşayan şair məni ürəkdən eşidirdi.

Onun həyatı, ağır xəstəlikləri və ailəsi haqqında heç bir məlumatım yox idi. Ancaq buna baxmayaraq, onun qısıq səsi mənə çox yaxın idi.

Bu vəziyyəti həmişə təvazökar insanlarda görmüşəm. İnsanlara xor baxmayan, həyata məhəbbətlə baxan, heç kimi mühakimə etməyən, özlərini yüksək görməyən insanların üzlərində və gözlərində qəribə bir işıq var. O işıq, uşaqlıqdan gələn o gözəl şəfqət hissləri, insanın yaşından asılı olmayaraq hər yaşda yanmağa davam edir. Dahi şairimiz Nizami bunu nə qədər yaxşı izah edir:

Mənəm dərya kimi hər eybi yuyan

Deyiləm güzgütək göstərən nöqsan

Günəşəm, ön-arxam birdir, fərqi yox,

Azdır aldatmağım, işığımsa çox!

Tanıdığım Fikrət Qoca işıqlı adamlardan idi. Şeirləri ilə dünyamızdakı işığını yandırmağa davam edəcək.

İşıqlı insan, işıqlar içində uyu!

Orxan ARAS

Ədəbiyyat qəzeti.- 2021.- 8 may.- S.13.