Yuvasına düşməyən açar

 

Yuvasına düşməyən açar -

Kiminsə dəyiş-düyüşüdür.

- Düşüb açmasa necə?

- O təntimiş qapının şeytanla görüşüdür.

 

Getdin...

 

Zərgülün əziz xatirəsinə

 

Dörd il idi yol gəlirdin,

Gah düşürdün, yüksəlirdin,

Bilmirəm hardan bilirdin -

Bu imansız xəstəliklə

birdən çıxıb gedəcəksən...

 

Öz evinə-eşiyinə,

Nəvənin öz beşiyinə,

Göz yetirib döşəyinə -

İri qara gözlərinə,

baxa-baxa gedəcəksən!

 

Evlə doludur izlərin,

Ləzzətli, duzlu sözlərin...

Amma əsirdi dizlərin -

Deyirdim bu uzaq yola

necə çıxıb gedəcəksən.

 

Hərdən kədər udur məni,

Yaman atır, tutur məni.

Son təsəllim budur mənim,

Anan yanındadır daha -

Demərəm ki, daha təksən!..

 

Uzaq, göynəkli xatirə

 

Üzbəsurat durub danışdığım qız

gülümsəyəndə... birdən

ayaqlarım üzüldü yerdən -

Yanağındakı çökəkliyə düşdüm.

Yerimi heç rahatlamamış, isitməmişdim...

Bir gördüm o biri yanağının

                        çökəklikdən baxır mənə

bir naməlum oğlan -

qısqanclıq civarında,

kinli-kinli, altdan-altdan.

Bu toqquşmadan duyuq düşən qız

hürküb evlərinə tərəf qaçmağa başladı -

boynuna sallanmış qısa tanaları

atıla-atıla...

Yaxşı ki, birdən azman qovağın tozanağı

bürüdü hər yanı...

Sonra da rüzgar qarışdırdi aranı.

Qız gəlib gördü ki,

                 qardaşı həyətdə yer belləyir,

Anası da ocaqda dovğa bulayırdı -

əlindəki iri, taxta qaşıq idi,

bir sözlə... ikisinin başı qarışıq idi.

Ona görə

Əkiztaylı yanaqların arı çökəkliyində

görən olmadı bizi -

məni, o oğlanı -

...qurtardı üçümüzün canı.

 

Şəhər şeirləri

 

1. Dərman otları satan

 

Nazik, kövrək söyüd cubuqlarından

iri bir səbət düzəldib,

toxuyub ilmə-ilmə.

Doldurub içini hər cürə dərman otları ilə.

Yorta-yorta gəzir Bakının küçələrində -

kişi alver eləyir.

Yükünü gah o küçəyə, gah bu küçəyə dartır -

dayanmır bir yerdə -

dərman otları satır.

Solmazçiçəyi bu dərdə dərmandi, - deyir,

cökəçiçəyi o biri dərdə.

Qırxbuğum, daşyarpızı bu azarı alıb aparır,

Qatırbuynuzu, qaraqınıx o biri azarı...

Danışanda yüz həkim qədər bilgili görünür,

Amma neyləsin ki, kasaddır bazarı.

Dazıotunun, qantəpərin adı düşmür dilindən.

Küçələrdə, metro girəcəklərində,

                        avtobus duracaqlarında

polislər beziblər əlindən...

Yazıq hardan bilsin ki, bu şəhərin adamları

dava-dərman almağa İrana, Turana gedir.

Cobanyastığı, itburnu, əvəlik, yarpız

indi onlar üçün heç nədir!

Pəzəvəng, yekə kişidir, amma...

ufallı bir təbəssüm bürüyüb üz-gözünü.

Atıb kənddə ev-eşiyini, torpağını -

gəlib bu şəhərin küçələrində becərdir özünü...

Bilinmir ki, bu onun muşğulatıdır, yoxsa -

cörək qazanır.

Kənddə bəlkə mal-qarası başsız qalıb,

köhlən atı təzgin düşüb,

bağ-bağatı susuzluqdan quruyur -

özü durub şəhərə pul qazanmağa gəlib.

Görünür, qalmayıb daha umudu -

Hələ bilmir ki... dövran o dövran deyil, -

aladağda artıq bostan uradur.

 

2. Beşmərtəbəyə çıxan tənək

 

Bütün mərtəbələrin sakinidir,

bütün eyvanların tənəyidir, -

Bilinmir hansı ona doğma, hansı yaddır, -

özü hansının seçənəyidir.

Hər eyvanın, hər mənzilin sirlərinə bələddir,

çox şeyi eşidir, bilir, amma...

bundan ona, ondan buna

söz ötürmür, xəbər gətirmir.

olsun ki... yarpaqları həmişə pıçıltılı,

sözlüdür, söhbətlidir.

Heç vaxt gülən, sevinən görən olmayıb onu,

Qoca, belibükük qarı kimi

                        həmişə halsız, xəstə...

Daim başının üstdə

mildiym, oidiyum azarı!

Kəsəni, budayanı yox, - bəsdi dərdi özünə.

Bir yandan da bu qonşular -

beş mənzilin beş eyvanlı introvert adamları...

Hamısı da bir-biriylə küsülü,

araları sərin, soyuq.

Fağır tənək

bu qədər adamların içində,

beş eyvanın arasında... tənha-tək...

Amma heç deyil vecinə,

eyninə almır heç nəyin sonrasını.

Gecələr bir vəhy kimi gəzir, dolanır,

səhərlər arağaş girir mənzillərin içinə.

Deyir əlimdə umur olsa... yoluna qoyaram

küsülü qonşuların barış simmetriyasını...

 

Dəvətikanı haqqında...

 

Qarabaqara düşüb sənin dalınca

çatmaq istəyirdim

karvana, o sarvana.

Sonra gördüm sən özün

keçib gedən o karvanın

xiffəti ilə boylanırsan dörd bir yana.

 

Səhraları atıb gəlib,

            şəhərdə özünə yer eləmisən, -

bir gecəqondunun

            küncündə-bucağında bitmisən,

gizlənmisən.

Hamı şəhərə qaçır indi,

Sən niyə səhralarda küllənməliydin,

gəlməliydin!

 

Dik-dik tikanlarındı öz düşmənin,

ona görə hamı sənin yanından qaçır.

Amma... bilmirlər ki,.. həmin tikanlar sonra

şirinliyindən gül açır!

Kirpi kimi qabarmış tikanlarının üstündə

bir qızın nəmli yaylığını gördüm, -

göz yaşlarını qurutmağa sərmişdi.

Örtülü toxumlular dəstəsindənsən,

yəqin, ona görə, onun üçün

sirli xəbərlər yatır içində.

Ay bəzi adamların

            "şaxtikanı" adlandırdığı otlar,

indi niyə səhralardan qaçaq düşmüsünüz, -

Yoxsa dəvələr tüpürüblər üzünüzə?!

Dağların, dərələrin, öz otları, öz yatırları var -

həm qədər desən...

Neynir sizi onlar!

Deyəsən, sizin qulağınıza səs dəyib:

Eşitmisiniz ki, dolu dənizə yağar...

Səhraların əyni-başı saya, yalın olsa da,

kəsdirə bilirlər çox nəsnələri.

Üzdən boş, kasad

            görünməklərinə baxmayın -

altları doludur onların!

Qumlu yollardan ayağınızı çəksəniz ,

fikir versəniz, görərsiniz:

Səhərlər nəfəslərindən sirr buxarı

qalxır o səhraların -

özü gizli-gizli,

narın-narın...

 

Mamır basqısında...

 

Mamır basmış daşlar -

Qırışlar örtmüş üz kimi...

Mamır basmış daşlar,

nəyin arxasında gizlənmisiniz -

hanı öz üzünüz,

hanı öz sözünüz,

hanı gerçəyiniz, düzünüz?!

Heç kim bələd ola bilməyib hələ

əslinizə, nəslinizə...

Ona görə

heç bir allüziya deyil sizin vecinizə...

 

Bülöv daşı

 

qədər bıçaqları, kəsərtiləri itiləmisən,

yola salmısan,

göndərmisən qoyun-quzunun üstünə!

Ağzıəyriləri bütövləmisən,

dilini-dilçəyini ütüləmisən.

Baltaların, qiyməkeşlərin

qan yaddaşı,

can qardaşı!

Qurbanlıq qoçlar, cöngələr

can hövlüyüyünə qalanda

Sən öygü ilə baxırdın hər yana.

Divlər süfrəsindən payın gəlib həmişə...

Ona görə iraq olsun, Allahı tanıyırsan,

bəndəni.

Onu da deyim ki, itiləyib

qan tökməyə göndərdiklərin

dişləri kütləşəndə qayıdıb gələcəklər -

bitirəcəklər səni!..

 

Bu hər yazarın

başına gələ bilər...

 

Əlli il əvvəlki... elə-beləcə...

arxivimin toz, tor basmış zirzəmisində

səvələ-səvələ gəzirdim, dolanırdım -

bir ucqar, xəfə gecə...

Birdən...

Bir şeirimə tuş gəldim.

Akvarellə cəkilmiş saya şəkil kimiydi -

rəngsiz, boyasız.

Oxuduqca hiss elədim ki...

qımıldanır, nəfəs cəkir nəfəsimdən.

Elə bil yuxudan ayılırdı -

məni tanıyıb səsimdən.

Bayır-bacaq libasını geyindirdim-kecindirdim.

dilə tutdum onu, yasaladım,

üzünü astarına cevirdim,

astarını üzünə.

Eləcə... gerçəyinə, düzünə...

apardım...

Çap elədilər.

yoxladılar, ələdilər.

İllərin kimsəsiz zirzəmisində

necə qorumuşdusa özünü,

necə saxlamışdısa içini, üzünü...

olub keçən sənələr -

zamanın ərpi, pası

kəsə bilməmişdi nəfəsini, səsini...

Qoşuldu bir böyük nəhrə, axar çaya.

Üzüb getdi balıq kimi -

qarışdı sevgili sularına, tay-tuşlarına...

Heç kim açıb-ağartmadı, soruşmadılar da heç:

Əlli ilini harada, necə havaya sovurmuşdu,

niyə qaçmışdı hamıdan,

                        - kimlərə qoşulmuşdu...

İndi balıqların küyülündən şən,

                        gümrah səsi gəlirdi -

sanki təzəcə anadan olmuşdu!

 

Tahir TAİSOĞLU

 

Ədəbiyyat qəzeti.- 2021.- 28 may.- S.22.