Yuvasına düşməyən
açar
Yuvasına düşməyən açar -
Kiminsə dəyiş-düyüşüdür.
- Düşüb açmasa
necə?
- O təntimiş qapının
şeytanla görüşüdür.
Getdin...
Zərgülün əziz xatirəsinə
Dörd
il idi
yol gəlirdin,
Gah düşürdün, yüksəlirdin,
Bilmirəm hardan bilirdin -
Bu imansız xəstəliklə
birdən çıxıb
gedəcəksən...
Öz evinə-eşiyinə,
Nəvənin öz beşiyinə,
Göz yetirib döşəyinə
-
İri qara gözlərinə,
baxa-baxa gedəcəksən!
Evlə
doludur izlərin,
Ləzzətli, duzlu sözlərin...
Amma əsirdi dizlərin -
Deyirdim bu uzaq yola
necə çıxıb
gedəcəksən.
Hərdən kədər udur
məni,
Yaman atır,
tutur məni.
Son təsəllim budur mənim,
Anan yanındadır daha -
Demərəm ki, daha təksən!..
Uzaq, göynəkli xatirə
Üzbəsurat durub danışdığım
qız
gülümsəyəndə... birdən
ayaqlarım üzüldü
yerdən -
Yanağındakı çökəkliyə düşdüm.
Yerimi heç rahatlamamış,
isitməmişdim...
Bir də gördüm o biri yanağının
çökəklikdən baxır
mənə
bir naməlum oğlan -
qısqanclıq civarında,
kinli-kinli, altdan-altdan.
Bu toqquşmadan duyuq düşən qız
hürküb evlərinə
tərəf qaçmağa
başladı -
boynuna sallanmış qısa tanaları
atıla-atıla...
Yaxşı ki, birdən azman qovağın tozanağı
bürüdü hər yanı...
Sonra da rüzgar qarışdırdi
aranı.
Qız gəlib gördü ki,
qardaşı həyətdə
yer belləyir,
Anası
da ocaqda dovğa bulayırdı -
əlindəki iri, taxta qaşıq idi,
bir sözlə... ikisinin də başı qarışıq
idi.
Ona görə də
Əkiztaylı yanaqların arı
çökəkliyində
görən olmadı
bizi -
nə məni, nə o oğlanı -
...qurtardı üçümüzün
də canı.
Şəhər şeirləri
1. Dərman otları satan
Nazik, kövrək söyüd cubuqlarından
iri bir səbət düzəldib,
toxuyub ilmə-ilmə.
Doldurub içini
hər cürə dərman otları ilə.
Yorta-yorta
gəzir Bakının
küçələrində -
kişi alver eləyir.
Yükünü gah o küçəyə,
gah bu küçəyə
dartır -
dayanmır bir yerdə -
dərman otları
satır.
Solmazçiçəyi bu dərdə dərmandi, - deyir,
cökəçiçəyi o biri dərdə.
Qırxbuğum, daşyarpızı bu azarı alıb
aparır,
Qatırbuynuzu, qaraqınıx o biri
azarı...
Danışanda yüz həkim
qədər bilgili görünür,
Amma neyləsin
ki, kasaddır bazarı.
Dazıotunun, qantəpərin adı düşmür dilindən.
Küçələrdə, metro girəcəklərində,
avtobus duracaqlarında
polislər beziblər
əlindən...
Yazıq
hardan bilsin ki, bu şəhərin
adamları
dava-dərman almağa
İrana, Turana gedir.
Cobanyastığı, itburnu, əvəlik, yarpız
indi onlar üçün heç nədir!
Pəzəvəng, yekə kişidir,
amma...
ufallı bir təbəssüm bürüyüb
üz-gözünü.
Atıb
kənddə ev-eşiyini,
torpağını -
gəlib bu şəhərin küçələrində
becərdir özünü...
Bilinmir ki, bu onun
muşğulatıdır, yoxsa
-
cörək qazanır.
Kənddə bəlkə mal-qarası
başsız qalıb,
köhlən atı təzgin düşüb,
bağ-bağatı susuzluqdan
quruyur -
özü durub şəhərə pul qazanmağa gəlib.
Görünür, qalmayıb daha
umudu -
Hələ də bilmir ki... dövran o dövran deyil, -
aladağda artıq
bostan uradur.
2. Beşmərtəbəyə
çıxan tənək
Bütün mərtəbələrin sakinidir,
bütün eyvanların
tənəyidir, -
Bilinmir hansı ona doğma, hansı yaddır, -
özü də hansının seçənəyidir.
Hər eyvanın, hər mənzilin sirlərinə
bələddir,
çox şeyi
eşidir, bilir, amma...
nə bundan ona, nə ondan
buna
söz ötürmür,
xəbər gətirmir.
Nə olsun ki... yarpaqları
həmişə pıçıltılı,
sözlüdür, söhbətlidir.
Heç
vaxt gülən, sevinən görən olmayıb onu,
Qoca, belibükük qarı kimi
həmişə halsız,
xəstə...
Daim başının üstdə
mildiym, oidiyum azarı!
Kəsəni, budayanı yox, - bəsdi dərdi özünə.
Bir yandan da bu
qonşular -
beş mənzilin beş eyvanlı introvert adamları...
Hamısı da bir-biriylə
küsülü,
araları sərin,
soyuq.
Fağır tənək
bu qədər adamların içində,
beş eyvanın arasında... tənha-tək...
Amma heç nə deyil vecinə,
eyninə almır
heç nəyin sonrasını.
Gecələr bir vəhy kimi gəzir, dolanır,
səhərlər arağaş
girir mənzillərin
içinə.
Deyir əlimdə umur olsa... yoluna qoyaram
küsülü qonşuların
barış simmetriyasını...
Dəvətikanı haqqında...
Qarabaqara
düşüb sənin
dalınca
çatmaq istəyirdim
karvana, o sarvana.
Sonra gördüm sən özün də
keçib gedən
o karvanın
xiffəti ilə boylanırsan dörd bir yana.
Səhraları atıb gəlib,
şəhərdə özünə
yer eləmisən, -
bir gecəqondunun
küncündə-bucağında
bitmisən,
gizlənmisən.
Hamı
şəhərə qaçır
indi,
Sən niyə səhralarda küllənməliydin,
gəlməliydin!
Dik-dik tikanlarındı öz düşmənin,
ona görə hamı sənin yanından qaçır.
Amma... bilmirlər ki,.. həmin
tikanlar sonra
şirinliyindən gül açır!
Kirpi kimi qabarmış tikanlarının üstündə
bir qızın nəmli yaylığını
gördüm, -
göz yaşlarını
qurutmağa sərmişdi.
Örtülü toxumlular dəstəsindənsən,
yəqin, ona görə, onun üçün də
sirli xəbərlər
yatır içində.
Ay bəzi adamların
"şaxtikanı" adlandırdığı
otlar,
indi niyə səhralardan qaçaq düşmüsünüz, -
Yoxsa dəvələr
tüpürüblər üzünüzə?!
Dağların, dərələrin, öz otları, öz yatırları var -
həm də nə qədər desən...
Neynir sizi onlar!
Deyəsən, sizin də qulağınıza səs
dəyib:
Eşitmisiniz ki, dolu dənizə yağar...
Səhraların əyni-başı saya,
yalın olsa da,
kəsdirə bilirlər
çox nəsnələri.
Üzdən boş, kasad
görünməklərinə baxmayın -
altları doludur onların!
Qumlu yollardan ayağınızı
çəksəniz də,
fikir versəniz, görərsiniz:
Səhərlər nəfəslərindən sirr buxarı
qalxır o səhraların
-
özü də gizli-gizli,
narın-narın...
Mamır basqısında...
Mamır
basmış daşlar
-
Qırışlar örtmüş üz
kimi...
Mamır
basmış daşlar,
nəyin arxasında
gizlənmisiniz -
hanı öz üzünüz,
hanı öz sözünüz,
hanı gerçəyiniz,
düzünüz?!
Heç
kim bələd
ola bilməyib hələ
əslinizə, nəslinizə...
Ona görə də
heç bir allüziya deyil sizin vecinizə...
Bülöv daşı
Nə qədər bıçaqları,
kəsərtiləri itiləmisən,
yola salmısan,
göndərmisən qoyun-quzunun
üstünə!
Ağzıəyriləri bütövləmisən,
dilini-dilçəyini ütüləmisən.
Baltaların, qiyməkeşlərin
qan yaddaşı,
can qardaşı!
Qurbanlıq qoçlar, cöngələr
can hövlüyüyünə qalanda
Sən öygü ilə baxırdın hər yana.
Divlər
süfrəsindən payın
gəlib həmişə...
Ona görə də iraq olsun,
nə Allahı tanıyırsan,
nə bəndəni.
Onu da deyim ki,
itiləyib
qan tökməyə
göndərdiklərin
dişləri kütləşəndə
qayıdıb gələcəklər
-
bitirəcəklər səni!..
Bu iş hər yazarın
başına gələ bilər...
Əlli
il əvvəlki...
elə-beləcə...
arxivimin toz, tor basmış zirzəmisində
səvələ-səvələ gəzirdim,
dolanırdım -
bir ucqar, xəfə gecə...
Birdən...
Bir şeirimə
tuş gəldim.
Akvarellə cəkilmiş saya
şəkil kimiydi -
rəngsiz, boyasız.
Oxuduqca
hiss elədim ki...
qımıldanır, nəfəs
cəkir nəfəsimdən.
Elə bil yuxudan ayılırdı
-
məni tanıyıb səsimdən.
Bayır-bacaq libasını geyindirdim-kecindirdim.
Nə dilə tutdum onu, nə yasaladım,
nə üzünü
astarına cevirdim,
nə də astarını üzünə.
Eləcə... gerçəyinə, düzünə...
apardım...
Çap elədilər.
Nə yoxladılar,
nə ələdilər.
İllərin kimsəsiz zirzəmisində
necə qorumuşdusa özünü,
necə saxlamışdısa
içini, üzünü...
olub keçən sənələr -
zamanın ərpi,
pası
kəsə bilməmişdi
nəfəsini, səsini...
Qoşuldu bir böyük nəhrə, axar çaya.
Üzüb getdi balıq kimi -
qarışdı sevgili sularına, tay-tuşlarına...
Heç
kim açıb-ağartmadı,
soruşmadılar da heç:
Əlli
ilini harada, necə havaya sovurmuşdu,
niyə qaçmışdı
hamıdan,
- kimlərə qoşulmuşdu...
İndi
balıqların küyülündən
şən,
gümrah səsi gəlirdi -
sanki təzəcə
anadan olmuşdu!
Tahir TAİSOĞLU
Ədəbiyyat qəzeti.- 2021.- 28
may.- S.22.