Heyrət səcdəsi
Poema
İstiqlalın
mübarək,
Tərtər
çayı, Həkəri;
xəyallar oldu gerçək -
Döndü vaxtın təkəri.
Mərmilərin
yelindən
düşmən şamları söndü,
qolboyunuq,
yenidən -
Qarabağ
geri döndü!
Öz
yerini tapdı haqq -
duyduq
su, hava kimi
Sərkərdəsiz
olan xalq,
dolanar
tayfa kimi!
Kəkliktək
daşlar üstə
qaqqıldayanda sular,
nəğməsinə səs verib
Şaqqıldaya buludlar.
Çəkib
ağıl aparır
dərələrlə axanda,
gözlər dalınca axır
heyran-heyran baxanda.
Bir onu da
görəydim -
o
gözəl gün gələydi,
Dərələyəzdən
axan
Arpaçay
da beləydi...
***
Savaş
meydanında kişi sınanar,
əsgər - Vətəninin vuran qoludu,
könüllü gedənlər - qoçaq olanlar,
zirvəyə ucalan - şəhidlər oldu.
Altında
çubuqdan, qarğıdan atı,
əlində taxtadan tapançasıyla,
dilində bir qədim doğma bayatı,
O getdi
döyüşə öz arzusuyla.
Oxucum
oxusa sonuna kimi,
adın
soruşacaq: "Kimdi, müxtəsər?",
yüz
deyil, min deyil çəkim şəklini,
bütün igidlərə aid bu əsər.
***
Bir az ayrı düşdük doğma Arazdan,
qaytardıq - Sədaqət andını içib,
Otuz il ərzində həyatımızdan
o qədər
bu cürə "Qırx dörd gün" keçib!
Kabab yanar
köz üstədi,
vaxtla
davam söz üstədi,
Araz elə
gözəl axdı,
baxan iki
göz istədi.
Havası
öpdü sinəmdən,
torpaq
çağırdı: "Səninəm",
get-gəlimiz çətin oldu,
üstündə körpü sınandan.
Suları
axdı o yannan,
Cəbrayıldan,
Zəngilandan,
yasaqlandı görüşümüz
qonşumuz ilan olandan.
Hicrana
dözən biz olduq,
canını üzən biz olduq,
Hər
ölkədə düşmən başı,
buradakın əzən biz olduq!
***
Sındı
ilk Şəhidin "Qırxı" çıxan gün,
dağıldı, yox daha yox oldu düşmən,
görüb dəmir kimi yumruğun gücün,
ayaqlar
altına yıxıldı düşmən,
Daha
öz gözünə qayıdıb batır,
süngüsü kütləşib, barıtı nəmdi,
əlacı kəsilib, özünü satır,
indi
başqa aləm, başqa dönəmdi!
İndi
qapılarda, əl boğazında,
elə
bil kürkündə birə qalıbdı,
yetər,
iki əsr torpağımızda
müftəcə vermədən kira qalıbdı!
Doldu
içimizə zəhərli ilan,
hər
dəfə dəyişib bir cür şəklini,
qədim
İlahisi Anait olan,
hər
zaman dolanıb fahişə kimi!
Hər dəfə
yadına salanda bunu -
gözləri dolardı yazıq nənəmin,
"Bir
haxçik, gör necə yandırdı onu..."
dərdini çəkərdi - "Yanıq Kərəm"in.
Hayıf
ki, qanmadıq məğzin neçə il,
fitnəylə yolunu azmış kişilər,
Kərəmin
dastanı - sevgidən deyil,
İbrət
dastanını yazmış kişilər!
Yıxdı
komamızı şorgöz kişilər -
kirvəlik nə gözəl girəvəymiş!
nəsil
korladılar, döl dəyişdilər -
harsınlar od-alov, bunlar görməmiş...
***
Əsir Xankəndinin sahibi bizik!
Düşmən
tapdağında inləyən çəmən
Dağın
qüdrətinə şübhəylə baxar,
Savaşda
geriyə çəkilən Vətən
Ulu qəbirləri yandırıb-yaxar.
Tarixdə
bu qədər yenilməmişdik -
Qılınc nə vaxtadək sığar qınına?
Xankəndi,
sənin də sahibin bizik -
Qonaq gəlməmişik
Azərbaycana!
Ləyaqət
nifrətin zirehin geyib,
Daha
sığışmasın döş qəfəsinə,
yetər:
"Xarıbülbül, hardasan?" - deyib,
Zarıyıb,
hönkürdük bülbül səsinə!
Yetər,
yadellilər məsləhətləri -
Uyuduq
baş qatan sığal, tumara!
Vaxt
çatıb qaytaraq köçəriləri
Güllü
yaylaqlarda alaçıqlara!
Xan,
qalxıb kəndində Ağalıq eylə,
Taxta
vaqonlardan yurd-yuva olmaz!
"Mən
ölüm, sən ölüm", "Pişim-pişimlə"
-
Qələbə
çalınmaz, torpaq qayıtmaz!
Şuşada,
Laçında, Zəngibasarda
Vüqarlı
zirvələr verər səs-səsə,
Bizi
unudacaq boz qayalar da,
Bir az da ləngisək, bir az da keçsə!
Dirçəl,
azmı belə sınmısan, Vətən!?
Görürsən,
vaxt sənin üzünə gülür!
Qardaşın
qardaşa xəyanətindən,
Xətain yenicə özünə gəlir.
Çağlayan
ümmanıq, coşan dənizik,
Göstər
qüdrətini, Vətən, Cahana!
Əsir
Xankəndinin sahibi bizik -
Qonaq gəlməmişik
Azərbaycana!
26.09.2007
***
Əsgərdir,
ordudur Yurdun dayağı,
igidlər dar gündə xilaskar gəlir,
Şuşada
yellənən Vətən Bayrağı,
Həsrətli gözlərin yaşını silir.
Ağdam
məscidində ruhlar fəryadı,
Füzuli,
Zəngilan şokdadır hələ,
dağları oynadır el Qələbəsi,
Kəlbəcər də belə, Laçın da belə.
İstehkam
sədləri dağıldı bənd-bənd,
düşmən canındakı - acı qorxudu,
viranə
qismində hər şəhər, hər kənd,
yurdların adı var, özləri yoxdu!
Hələ
Xankəndinə əl bulamırıq -
od vursaq
bir anda yanıb gedəcək,
bizlər
alicənab, qəsbkar yazıq,
məğlub olduğunu qanıb gedəcək.
Daha kimi
desən "gözümüz yeyər",
Fələk
də qudursa sındıracağıq,
səbrimiz genişdir qəlbimiz qədər,
yıxıb, başa salıb qandıracağıq!
Qərinə
hicranı bitdi nəhayət,
Hər
yerdə Qələbə imzalı Bayraq,
Qələbə
Marşında bütün məmləkət,
Qarabağ
bizimdir, bizimdir ancaq!
***
Bir
bayatı çağırdılar xarabazar görəndə,
Xan əminin
ruhu idi - pərvazından tanıdım,
yağı düşmən fürsət tapıb məkanına
girəndə,
qartal
gözün çıxartmışdı, yuvasından
tanıdım.
Bu yerlərin
doğma, əziz hər ağacı, hər daşı,
qara
çınqıl parıldadı isladanda göz yaşı,
bəyaz
qarı saç qaraldan, göz dərmanı
yağışı,
Şuşa çiskin içindəydi, havasından
tanıdım.
Odlar yurdu
qəlbimizi alovlarda yoğurdu,
bu yerlərin
anaları pələng, aslan doğurdu!
savaş
gördüm - biri basıb birisini boğurdu -
boğan
bizim əsgər idi, davasından tanıdım.
Dağı,
daşı oynadırdı mərmilərin nərəsi,
qorxa-qorxa
boy atırdı nar kolunun pöhrəsi,
şüşəsində tanış qızın
ilğım kimi çöhrəsi -
dağıdılmış pəncərənin aynasından
tanıdım.
Sarı
qaya dumanlarda, sanki qəlyan çəkirdi,
bulud
dizin dağa qoyub dəvə kimi çökürdü,
qara
torpaq bir nəfəri öz kamına çəkirdi,
köç eləyən Şəhid idi - el yasından
tanıdım.
Azad olan
Qarabağım daha şaqraq güləcək,
Alçalmadıq
- yeni nəsil bizi Kişi biləcək!
ilk
misramdan bir pərvanə
- "Vahid Əziz" - deyəcək
-
"Özgəsinə bənzəməyən
yazısından tanıdım!"...
***
Son bahar
çağları olsa da indi,
Şuşada
hava sərt qış soyuğudu,
göstəriş Ali Baş Sərkərdənindi -
mənfur
düşmənlərin bu, sonluğudu!
El
gördü məkrini düşmən içinin,
Sərkərdə
söylədi: "Hücum!" - sözünü,
ölümü gələndə qotur keçinin,
çoban çomağına sürtər özünü.
O qədər
həsrətli köçdü dünyadan,
Didərgin
nənəmin yeri behiştdi,
qisas
alınmalı, vaxtdır, yağıdan,
xeyli
başa saldıq, o, az eşitdi.
Yırtıcı
qurdlartək hər yerə dolub,
özgə yəhərində qalxıb oturdu,
havadar
güclərə arxayın olub,
özünü karlığa, korluğa vurdu.
Dadını
unutmuş Türk kötəyinin,
yenə
təpəsinin dağılmağı var,
qaya
kölgəsində yatan köpəyin,
bir
gün tazı kimi qovulmağı var!
***
Qələbə
- millətin çaldığı zəfər,
rəhbər - "Burnunuzu", - dedi - "Ovarıq",
düşmən öz xoşuna çıxmasa əgər,
it kimi Vətəndən
onu qovarıq!
Nə
özü bacardı, nə havadarlar,
düşmən mərmiləri küt kimi getdi,
düşüb qapı-qapı yardım alanlar,
quyruğun qısaraq it kimi getdi!
Nə
ağlı, nə abrı,
nə
isməti var;
biz
barış istədik,
düşmən qudurdu,
ATƏT-li,
filanlı
Yalan-palanlar...
ən
çoxu Fransa dalında durdu!
Siz deyin,
a köhnə dünya görənlər:
"Paris
tədbirini necə görəcək,
kişini-kişiyə ərə verənlər
bizə
Qarabağı necə verəcək?!".
***
Ali
Baş Komandan dəmir yumruğun
düşmənin başına vuran kişidi,
millət,
Prezidentin - arxan, dayağın,
Sözünün
üstündə duran kişidi!
Şahları
çox olub Ulu Xalqımın,
vurub-tutan
olub, qılınc çalıblar,
o vaxtlar
bu olub işi hamının -
torpaqlar
zəbt edib, yurdlar salıblar.
Çoxları
ucadır gözlərimizdə,
qılınc oynatmışıq, zəfər
çalmışıq,
amma
keşməkeşli tariximizdə,
ilk kəsdir
- gedəni geri almışıq!
***
Bizə
dünya boyda Turandır Vətən,
heyran
xalqımda olan qeyrətə,
Eşq
olsun, ulumuz öndər demişkən,
bir millətdən
olan iki dövlətə!
***
Rədifin
kim pozar Tanrı yazanın?
Hər
sözdə cəsarət, mərhəmət, inam,
İki
fatehi var indi dünyanın -
Birisi - Ərdoğan, birisi - İlham.
Sevdim həm
keçmişi həm gələcəyi,
Suyundan
çəkiblər Dədə Qorquda,
Oldular bir
canın iki ürəyi,
O da
Türk övladı, Türk oğlu bu da!
O, elə
igid ki, o, elə sirdaş -
Türklərdən,
bax belə ərlər doğulur,
İlhamla-Ərdoğan
əbədi qardaş,
Azadlıq torpaqla - qandan yoğrulur.
Elə
qucaqlaşdı bu iki nəhəng -
Tanrı
gülümsədi göyün üzündə,
Düşmən
nəkarədi - dağ da yenəcək,
Kişi
dayananda Kişi sözündə!
Bitdi Qələbəylə
hicranın sonu,
Xəbərdən
bülbüllər gəldilər cuşa,
Gənclik
illərində görmüşdü onu -
Səsindən
tanıdı İlhamı Şuşa.
Əlini
çiyninə qoyub oğlunun,
Öndər
danışırdı - hər sözü almaz!
Mən
canlı şahidi olmuşdum bunun:
"Şuşanı
qorusan - Vətən basılmaz!".
Ellər
yaşadacaq xatirələri -
Dastanlar
yazdırar xilaskar oğlu;
İlhamı
kövrəldən sevinc qəhəri,
Hamıda
qürurlu göz yaşı oldu...
***
...Gorbagor
olasan satqınlıq edən,
namərdin dartmalı yaxası olmur,
"Ana"
- deyiriksə - qadındır Vətən,
hər
kişi sözünün ağası olmur.
Bəlalar
çəkmişik keşməkeşindən,
bəzən quldurluğu qanun qorudu,
Seçkidə
millətə "can qurban edən",
kürsüdə xalqından canın qorudu.
Gecələr
yuxusuz kirpikləriylə,
Dərdlər
ocağının közünü tutdu,
bütün varlığıyla, cəsarətiylə,
İlham hər vədini, sözünü tutdu.
Üstünə
kölgələr düşməz adının,
Zəfər
- Prezidentin Şah əsəridir,
dünyayla vuruşan igid Ordunun
qazancı - millətin Qələbəsidir.
Dünya,
əxlaqına ayıb, çox ayıb,
kimlər
qonaq gəldi xəbər yaymağa?
çoxu
"tula payı" düşməndən alıb,
nöqsan
axtarırdı əmma qoymağa.
Alman, firəng
qızı, ingilis-filan,
fitnə
yağdırırdı öz qabığından,
puç
oldu düşməndən aldığı yalan,
hələ çıxa bilmir "qoz qabığından".
İstiqlal
uğrunda töküldü qanlar,
çoxları könüllü hərbə gəlirdi,
qəsbkar düşməndən qisas alanlar,
Otuz il qabağın yetimləridi!
Donub
şaxtalardan, yanıb günəşdən,
atalı
görəndə - sındı, doluxdu,
sırğa et qulaqda, unutma düşmən -
indi də
Yurdumun yetimi çoxdu!
Çaldı
qələbəsin Müzəffər ordu,
odur bəstəkarı
"Zəfər himni"nin,
onun
qüdrətiylə Vətən qorunur
Özümdən
görmüşəm - çünki yetimin
Vətəndən
savayı heç nəyi olmur...
***
Bir arzum
vardı Ulu Tanrıdan;
öz
gözəl sehrini dövran eləsin,
Qarabağ
atları Cıdır çölündə,
belində igidlər cövlan eləsin.
Birtəhər
yaşadım ömür-günümü,
özüm aça-aça hər düyünümü,
təkcə ona heyran şair könlümü,
gül
- xoşbəxt istəsə haçan eləsin.
Son dəfə
taleyim düşəndə tərsə,
tövbə eləmişəm - girməyi bəhsə,
bəxtim
"Qızıl açar" qismət eləsə,
bütün qapıları açan eləsin.
Alqışlar
Orduya, Baş Komandana,
qəsbkar milləti yığmışdı cana,
hər
şeyi bəxş edib Azərbaycana,
İlahi düşmənlə hicran eləsin.
Mübarək
qədəmlə qalxdı ilbəil,
Daha bu əvvəlki
o Vətən deyil,
üçrəngli Bayrağa təkcə mən deyil,
heyrət
səcdəsini cahan eləsin...
Noyabr, dekabr 2020
Vahid ƏZİZ
Ədəbiyyat qəzeti.- 2021.- 16
yanvar.- S.22-23.