Şəhid

eey dadi bidad danəndə dəhan dərviş d...

o gündən torpaqda deyil, qan üzərində gəzirik.

torpağa qan

ölümə eşq

cana can

torpaq və qan

ölüm və eşq

can və gül bəs haçan...

murazınız və almadığınız kam

qanı haqqın ocağında qaynadan dəm

dəmlənərək kükrəyən aydan üz almış nakam

eşqanə ehkamı ötələrdə oxudar yasin

dolar gözüm hər damlası asılar kirpiyimdən

dolar gözüm hər damlada köz közdü yaram

bəs haçan

eşq bu tanı acıyla gələr

bağırtım basdırar azğınlığı qaybda

üzlərindən oğurlanıb ay qəlb ovutmağa keçər göyün tən ortasında

ulduzlardan çığıltı çığırış qopduğun duyar bax buram

yenə tanıram eşq bu

bəs haçan...

üzdə qoymaz şəhidimin qanın çəkər içinə torpaq

...üçünə yeddisinə qırxına sonsuzluğuna görməzsən

ama özü durub gələr şəhidimin

özü qalxıb gələr o torpağımın

məzarının başında mələklər geri dönməmək üçün

nə oyun çıxarar nə dilək eylər şəhidimin

burda "bəs haçan" demə

qanı hopduqca torpağın çanağına

yenidən

yeni başdan yaradılır sanasan kainat

yenidən adına uyaraq əşyalar yaranır çılpaq

can tutuşur işıq dönür nur dolanır təninə

səsmi mənalandırdıqca O can açar verir cana

qan qızarır üfüq utanır keşməkeşli gərdişdən

zaman çəkilir gecə gündüz bölgüsüylə göylərə

bu dəm - dəsgah qarşısında hələ çox şaşıb şaşıracaq

yer - göy qoçaq göy - yer qoçaq

sən gavur mən qıpçaq

deyirsən bəs haçan

adını dəyişsəm

dəyişsəm adı ey torpaq qarana damdıqca qanı onun

bunu nə xəyanətə nə vəfasızlığa yozma

yurddaşıma torpaq deyil şəhid

qara deyil dümqırmızı qan kimisən

bir zamanlar bərəkətin(lə) daha tənsən cansan can

daha bətnsən analara oğulsan

günəş işığında məhşər öncəsisən

məhşərin önünə çıxanımızsan

əzəlimizsən (bundan sonra) torpaqsan

alma ək alma ye

ey dadi bidad danəndə dəhan dərviş d...

evimdə bərəkətdir alma

o olduqca rahatam

evimdən ocağımdan

deyirsən şər ruhları qovur

fəlakəti göyə sovurur

o qızaran yerdə ocağım sönməz

içində ışıq yol gedir

dışında ışıq yol gəlir almanın

əzəldən ona

can kimi qardaş kimi bağlandım

can deyib qardaş eşitdim

payızda sıxıldım

qışda yaxıldım

almanı budağında görməyəndə

ışıq ışıq ışıq almada qan olur - deyə üşəndim

damara yerikləyir - deyu şübhəmi dağıtdım

bilirəm onda toxumumun olduğunu

alma içində ruhum verilib bədənə

harda görsəm rahatlıq duyaram

kimdə görsəm ona qəlbən inanaram

alma əkib alma yeyən qövmdənəm

alma ağacının dibində danışmağı sevər

kölgəsində oturmaz kölgəsində

uşağını başına çıxardar almalara qarışdırar

uşağını ayırmaz almadan

almanı yeyən kimi alma

bir də gördün pişik olub oğul uşağını yeyər

bu alma deyil qafil alma nədir

ruhumun başqa tənidir başqa

biz qosqocaman börülərin

almaya eşqi ışıqla gələr eşqi ışıqla dillənər

ışığı burda bizdən ötrü bəklər ışığı

ışığı burda bizə görə soyumuza calanar

onu gördüyümdə nəfəsim açılar onu

sinəm qabarar gözlərim vahim yaşarar

alma yanında küfr etməm küfr

yoxsa canım sızlar işlərim pozular payız(la)r

alma yeyən danışmaz yalan

qorxu bilməz

ötə aləmlərdə yerini düşünüb durar

alma nədən canı ötələrə bağlar qeybdə nə arar

gün o gündür alma yeyibən and içdik

dedik namərd çıxanı alma qoxusuyla vursun

alma qənimi olsun yaddaşını alma oğurlasın

alma dolusu yurduna düşmən tamahlansın

ağaclarının düşmən əsiri olsun

o gün bu gündür almaya xatirə bağlaram

keçmişimi alma qoxusuyla xatırlaram

bu nə ağır bağır yaran söz bağır

keçmişi alma qoxusuyla xatırlanan

cənnəti budağında qərib - qərib asılmaqla

alışmaqla özlənilir

o almadı dərviş soyu almadı

o almadır qosqocaman qövmün

savaş atlarına yön göstərən atlarına

bir yanı məkkə bir başı and cənnətləri

bu qövmün atları atlıları çapar çapar

nə sağ nə sol nə qürub nə üfüq var

alma dediyində azmayacağın bir yurd var bir yurd dar

beşikdə uyuyan körpəmin uyuyan

yastığının altına alma qırmızı alma qoydum

çocuq ağlayanda sanasan alma səsi duydum

mən onu ötələrdən derdim tanıram

ovcumun içində almanı ürək deyibən tutdum

yavruma saymağı almalarla öyrətdim

elmi alma olanın ışığı qəlbdən gələr ışığı

ışığı tənbəllik etməyib alma olanın

gözü ana ayaqları altına açılar

yüz yıl yaşayınca bir alma ye

alma yeməyi öyrən alma

alış almaya almanı öyrən

şəhanə budağında allansa dırman ora daş yooora

uzat məkrsiz əlini dər almanı ye almanı

ya da tələsmə en aşağı

bax yuxarı yum gözünü sonra çək dişinə

gün qafana döyəcləsin

sən alma ye təki sən alma ye

bir qövümmüş

almadan qayrı bir şey yeməzmiş

o vaxtlarmış

əllərini uzadıb yuxarıdan çəkərmiş rızqını

boyundan yuxarı qalxmayınca o rızqı yeməzmiş

öncə alma yeyib

sonra danışarmış

uzaq yola çıxdığında alma ağacıyla halallaşarmış

geri dönərkən salamlaşar ona salam gətirərmiş

ışıq yerə endiyində

özünü alma zənn edər uzağı almaya bürünüb gedərmiş

bu keçmişlər qurtulan deyil almadan

sən danışırsan alma geriyə yuvarlanar

gedib pəri qızlarının

devlə savaşan oğlanlarına rastlarsan

qafil uzağı üç gün üç gecə ac qalarsan

axırı almaları ye-yər-sən ərsən

ancaq bil-məz-sən adamlar sənə alma kimi baxar

məni oyadan alma

ey dili qafil fil faili məchul fanı f...

indi gül qədər çox sevirəm almanı

o mənə topraq altda qalmış qədim şəhri xatırladır

almanın içində şəhr uyuyur derlər

şəhrin yuxusu bu qırmızı almanın içində

dərvişəm deyən oğlan tanı almanı

şəhrin yuxusunu üzündə qızardan

adını gün batarkən söylətməyə əmadə

tanı dedim almanı bir gün itsən

car çəkməyə qalmaz hacət yerini verər nişan

hər şey öz yerində almanı yeyirəm

almanı dişləyib yemədinsə

alma üzərində dişlərinin daşında ışıq oynamadısa

ışığın içində bağları qızartmadısa alma

yediyin alma deyil ayı ciyəridi

almanı yeyib özümü nişan verməsəm

dadından allığından almasam iznini

yaşadığım şəhrin qaçar əfsanəsi idimi

alma ağacının kölgəliyində oxudum kitablar

yuxum gəldi uzanıb altında uyudum

vaxt çatanda qışqırıb oyatdı yuxudan məni

bilirdim budaqda bir-biriylə danışır almalar

axşam düşəndə almaların ətri topraqdan gəl(ir)di

yazda günəş kürüsün tökərdi budaqlara

özü də o başdan

dağdan çırtladığı vaxtda

ardınca quş ötüb uçurdu havaya

quşun müjdəsi toxum tutur(du)

bu xatırə deyil almanı dişləməkdir

bizlərdə almanı belə də yeyirlər siz də nuş eləyin

bizlərdə almanı şeirlə yerlər

yaddaşla pay verərlər

almanı yeyirəm dişlərim şəhrə toxunur

həmən yuxulayıb alma olanda yedim şəhri

soyumuz dev soyudur bu dərya şahid olar

bizi dev eləyən

eşqlədən

bu almalardır almalar

Xanəmir Telmanoğlu

Ədəbiyyat qəzeti.- 2022.- 31 dekabr.- S.7.