Poeziya təkcə
qızılgüllərdən ibarət deyil
Gənc şair Elvin İntiqamoğlunun "On
dördüncü qızılgül"
şeirlər kitabına ön söz əvəzi
Qəzet və jurnallarda, sosial mediada şeir çoxdur. Hamısını oxuyub başa çatdırmaq olmur.
Üstəlik, kitab nəşri
asandır deyə, hər kəs yazdıqlarını, bədii
sözə aidiyyatı
oldu-olmadı nəşr
etdirir və yayır. Buna görə də yaxşı ilə pisi ayırmaq getdikcə çətinləşir.
Gənc şair Elvin İntiqamoğlu
şeirləri haqqında
fikrimi öyrənmək
istəyəndə növbəti
bir qafiyəli söz yığını
ilə qarşılaşacağımı
düşünürdüm. Amma sonra Elvinin həm
də Vətən müharibəsinin iştirakçısı,
qazi olduğunu xatırlayanda onun yazılarına daha həssaslıqla yanaşmalı
olduğumu hiss etdim.
Şeirlərin altındakı qeydlərdən
bəlli olur ki, onların demək olar ki, hamısı Azərbaycanda və Türkiyədə buraxılan
poeziya toplularında, qəzet və dərgilərdə çap
olunub. Bu, artıq öz-özlüyündə
Elvinin ədəbiyyat
aləmində yeni olmadığının, müəyyən
bir yol keçdiyinin
göstəricisidir.
İlk növbədə
Elvinin şeirlərinin
yığcamlığını, sözçülükdən uzaq
olmasını bəyəndim. Gəlişigözəl, qafiyə havasıyla uzanan yazısı yoxdur. Təqdim olunan yazıların demək olar ki, hamısında irili-xırdalı bir poetik yük, bədii maya var:
İndi
gəlsən ömrümü
Təpədən dırnağacan
Dərd
içində görərsən
-
Dərdin
az çağında
gəl!
Yazım
baxışlarından,
Saçından, gülüşündən
Sözün söz çağında
gəl!
Payızda gəlsən yerə
Sarı
ümidlər düşər
-
İlin
yaz çağında
gəl!
Qışın oğlan çağında,
Üşüyərsən, donarsan
Qışın qız çağında
gəl!
Son iki yüz ildə,
yəni Güney Qafqazın Rusiyaya qatılmasından və tarixi Azərbaycan torpağında erməni vilayəti (sonra dövləti) yaradılandan
sonra ədəbiyyatımızın
boynuna, həm də onların yalan, iftira və
riyakarlıqlarına cavab
vermək, dünyaya həqiqəti çatdırmaq
kimi ağır bir yük də
düşmüşdür. Ermənilərin torpaq iddiaları, şeytanın
bütün sifətlərini
daşımaları, son otuz
ildə Qarabağı
Ermənistana qatmaq üçün törətdikləri
vəhşiliklər, nəhayət,
Vətən müharibəsində
Azərbaycanın parlaq
qələbəsi, torpaqlarımızın
azad edilməsi çağdaş ədəbiyyatımızın
başlıca mövzularından
birinə çevrilmişdir.
Bu barədə yazılan elmi, bədii əsərlərin
sayını müəyyənləşdirmək
çətindir. Görünür, silah savaşı dayansa da, söz
savaşı uzun müddət dayanmayacaqdır.
Bunu qələbədən sonra
yazılan bir çox şeir, nəsr və publisistika nümunələri
də aydın göstərir. Müharibə mövzusunda əsərlər
çoxaldıqca onların
arasında savaşın
iştirakçısı olmuş,
ölümlə üz-üzə
gəlmiş, ağır
sınaqlardan keçmiş
istedadlı qələm
sahiblərinin bədii,
publisist yazılarının
dəyəri daha da artacaq. Elvin İntiqamoğlu da iştirakçısı
olduğu müharibə
mövzusunda xeyli şeir yazmış və onları "İkinci Qarabağ" adlı silsilədə birləşdirmişdir. Öz-özlüyündə
müharibənin artıq
xatirəyə dönməsi
sevindiricidir:
Ölüm qorxusu deyil,
Əsir
düşmək qorxusudur
Qorxusuz müharibənin dərd tərəfi...
Və ya
Mən onda bildim güllənin
tərifin -
Bir dəqiqəlik sükut,
Bir ömürlük göz yaşı...
"Mühasirə", "Şəhid
anası", "Şəhid
qızı", "Qaya
11", "İtkin əsgər
anası", "İndiki
Ermənistan", "Pəncərə"
və başqa şeirlərində Elvin konkret
olaylar və ya insanların yaşantıları fonunda
müharibənin gətirdiyi
fəlakətləri, şəhid
analarının, şəhid
övladlarının dözüm,
mərdlik və faciələrini orijinal bədii cizgilərlə qələmə alır...
Elvinin şeirlərinin çoxunda
mövzunun poetik cövhərini, ruhunu duyub ifadə etmək qabiliyyəti var. Gəraylı və ya qoşma şəklində
yazdığı şeirlərində
də sözü azaddır, klassik formalarda rahat gəzişmələrdən çəkinmir...
Buna görə də qoşmanın dördlük bəndlərini
sərbəst şəkildə
dəyişib üç
misraya endirməsi oxucunu təəccübləndirmir.
Məsələn:
Gah dizim qanayıb mənim,
Gah toz içində olmuşam -
Daş yol, torpaq yol
gəlmişəm...
Dərd
verən də, dərd də mənə tanışdı
-
Yolun azmış fələklə
Min yol ortaq yol
gəlmişəm...
Ayaqlarımla gəzdiyim yerləri
Əllərimlə ölçmüşəm -
Yeddi barmaq yol gəlmişəm...
Bu cəhətdən "Yol
gəlmişəm", "Dönüş", "Rəssam
və şair",
"O da getsin",
"Gül kimi sevmək", "Ayrılıq"
və s. şeirlərin
forma yeniliyi diqqəti
cəlb edir.
Elvin sözü duyur
və mənadan-mənaya,
sözdən-sözə gözlənilməz
keçid etməyi bacarır. Məsələn:
Həyat nədi?
heç nədi,
Xoş günü say-seçmədi
-
İnadından keçmədi
ürəyimdən keçənlər...
Baxış tanış baxışdı,
düşmənim də tanışdı -
Ətəyimdən yapışdı
ələyimdən keçənlər...
Gənc şairin yazılarında
onun nəslini düşündürən, narahat
edən bütün sorunlar, savaş, qələbə, itkilərimiz,
şəhid ailələrinin
taleyi, qazilərin üzləşdiyi çətinliklər
də yer almışdır. Yəni poeziya onun gözündə təkcə
öz daxili yaşantıları, sevgi
və nifrəti deyil, həm də cəmiyyətin həyatının istisi-soyuğu,
yaxşısı-pisi, başqa
sözlə desək,
bütün ictimai havadır. Bu baxımdan Elvinin şeirlərində ictimai
ruhla lirik qəhrəmanın fərdi
dünyası, yaşantıları
birləşir. Bu paralellik ədəbiyyatın
zəruri cəhətlərindədir,
ədəbiyyatın qoşa
qanadıdır. Müəllif hədəfə çatmaq
istəyirsə, bu qanadların ikisini də sağlam saxlamalıdır.
Bütövlükdə, Elvinin şeirlərini geniş təhlil etmək niyyətim yoxdur. Bu qısa qeydlərimlə bildirmək
istəyirəm ki, onun poetik istedadı
var. Bundan sonrakı ədəbi taleyi özündən, zəhmətə
qatlaşmaq bacarığından,
oxumaq, öyrənmək,
özünü inkişaf
etdirmək iradəsindən
asılıdır. Azərbaycan ədəbiyyatı
zəngindir. Burda tanınmaq
və ya səsinin eşidilməsini
istəyirsənsə, gərək
yorulmadan çalışasan.
Sabir RÜSTƏMXANLI
Ədəbiyyat qəzeti.- 2022.-
26 fevral.- S.15.