Sunami

Mənim ürəyimdə qışqıran gənclik,

Qaldır, at çiynindən ətalətləri!..

Silkələ yarımçıq həqiqətləri,

Silkələ yarımcan ədalətləri!..

O gözəl, qorxulu, səadət dolu

Dəli sevdalara qayıt təzədən, -

Günəşli, gurşadlı, əzəmət dolu

Yatan tufanları oyat təzədən!

Mənim damarımda qışqıran gənclik!

"Çahargah" üstündə köklən bir daha,

Kökdən düşənləri qaldır ayağa, -

Yorulub, qırılıb torpağa düşmüş

Göydən düşənləri qaldır ayağa, -

Qanadı qırılmış qızılquşların

Qanlı qisasını al, dur ayağa!

Sənin yorulmağa ixtiyarın yox,

Yalan qoşun-qoşun, həqiqətsə tək.

Sənin qismətinə düşübdür indi

Təklənən təkləri qoruya bilmək, -

Tikanlar, qanqallar səltənətində

Tənha çiçəkləri qoruya bilmək, -

Gözünü versə də, su verilməyən

Təşnə ürəkləri qoruya bilmək!

Mənim ürəyimdə qışqıran gənclik!

Sənin yorulmağa ixtiyarın yox,

Sənin qırılmağa ixtiyarın yox, -

Səni gözləyirlər, səni gör nələr:

İşıq qiyafəli zülmətbazların

Gözlərdən asdığı gözəl pərdələr,

Ağıl qamaşdıran, göz qamaşdıran,

Ardında növbənöv, bərli-bəzəkli

Xəyanət dayanan, cinayət duran

Haqqa baş yastığı... Gözəl pərdələr!

Səni gözləyirlər son ümid kimi

Qırılan sonuncu səslər, nəfəslər,

Səni gözləyirlər şərin əzdiyi,

Zülmətin boğduğu günəşpərəstlər!..

Mənim damarımda qışqıran gənclik!

Bir dəfə demişəm, qoy bir də deyim:

Allah Xeyirlədir! Şər ilə deyil!

Qalxıb qanadlanıb sunami kimi

Qüdrətini göstər, qəddini göstər, -

Xeyrə qəbir qazan şərəfsiz şərə,

Bütün zərli-zorlu şərəfsizlərə

Dərələr dibində həddini göstər!..

Ən maraqlı sual

Kim deyər qocalıq hardan başlayır? -

Saçına ələnən qardan başlayır, -

Gözündə azalan nurdan başlayır, -

Kim deyər qocalıq hardan başlayır?

Fərqi yox, on səkkiz, ya da əlli yaş,

Nə qədər həqiqət səngərindəsən, -

Ürəyində bahar, ruhunda təlaş,

Ədalət, ləyaqət səngərindəsən, -

Yaxın düşə bilməz qocalıq sənə.

Nə qədər qəlbində dalğalı dəniz,

Dəli çaylar axar damarlarında, -

Məhəbbət adlanan səssiz-səmirsiz

İlk bahar yaşayar son baharında, -

Yaxın düşə bilməz qocalıq sənə.

Nə qədər bir yarpaq şeir, ya mahnı

Titrədə bilirsə ruhunu hələ, -

Saxlaya bilmisən gəncliyindəki

Dağları yandıran ahını hələ, -

İçirsən, az qala sərxoş olursan

Qızıl dan yerinin şəfəqlərini,

Aylı gecələrin şehini hələ, -

Ən baha daş-qaşdan baha bilirsən

Bir qızıl lalənin şehini hələ, -

Yaxın düşə bilməz qocalıq sənə.

Nə qədər ki, hələ dostlar yanında

Dəyişdirməmisən haqqı nahaqqa,

Qatıq qara deyil, ağdır səninçün, -

Yüz dəfə desələr sənə ağsaqqal,

Ürəyini sıxma, kefini pozma,

Gəncliyin ölməyib, sağdır səninçün -

Yaxın düşə bilməz qocalıq sənə.

Açıb ürəyinin qanadlarını

Zirvədən-zirvəyə uça bilərsən, -

Zirvələrdə bitən güllər içindən

Zirvələr qızını seçə bilərsən, -

Bir eşqin könüllü işgəncəsindən

Dirilik suyunu içə bilərsən, -

Halaldır ən böyük səadət sənə,

Yoxdur ölüm sənə, fəlakət sənə!

Bəs onda qocalıq hardan başlayır? -

Maraqlı sualdır, uzağa getmə,

O səndən başlayır, məndən başlayır,

On səkkiz, iyirmi, otuz yaşında

İlk dəfə kiməsə yaltaqlandığın,

Boynunu əydiyin andan başlayır.

Tutulub karyera xəstəliyinə

Yuxuda gördüyün dəndən başlayır.

Hansı nadanasa salam verməyə

Durub gözlədiyin tindən başlayır.

Nə fərqi cavan, ya ahıl yaşında,

Mənəm-mənəm deyən cahıl yaşında

Yalan danışdığın gündən başlayır.

Saçları qapqara, qaməti şamşax,

Daxilən əyilmiş, əcaib qoca.

Elə şikəst edib öz gəncliyini,

Qoca da qalacaq ömrü boyunca.

Saçları qapqara, qaməti şamşax,

Hələ öz içində ölənlərə bax.

Gəzib-addımlayan canlı tabuta,

Diriykən gorbagor olanlara bax.

Bildinmi qocalıq hardan başlayır? -

Mən bildim. Qismətim əbədi gənclik.

Çəkmədim nə şöhrət, nə də var dərdi, -

Var bircə qorxum ki, qocalda məni

Bu gözəl, bu cavan qocalar dərdi...

Ehey!.. Yaşıl gənclik, sevirəm sizi,

Vaxtsız qocaltmayın Zabil Pərvizi!..

Yaxşı ki...

Bir dəfə dostlarımla birgə

Muğanın ucqar bir yerində süfrə açdıq.

Sonra öyrəndik ki, həmin yer

zəhərli ilanların yatağıdır.

Ayrılıb dünyanın qayğılarından

Günlərin bir günü Məcnunsayağı -

Çıxdıq evimizdən gün doğan zaman,

Çatdıq bir mənzilə günorta çağı.

Bütün əyləncələr çıxmışdı yaddan,

Bürkü od içində, alov gücündə.

Çöllər alışırdı al günün altda,

Üfüqlər üzürdü ilğım içində.

Amma bu çöllərin tən ortasında

Bir tutla bir söyüd verib baş-başa.

Yayın qızmarında, günortasında

Ayağı altında su aşıb-daşar.

Yığıldıq başına tutla söyüdün,

Sığındıq şərikli kölgəliyinə.

Söz-sözün oduna baş alıb getdi

Şeir sahilinə, söz sahilinə.

Biz şeir oxuduq ana dilində,

Bu yerin torpağı, daşı dinlədi.

Ocağın gözündə yanan odunun

Qurusu dinlədi, yaşı dinlədi.

Oxuduq alovun, odun dilində,

Söyüdün dilində, tutun dilində, -

Solğun, alayanıq yovşan dinlədi,

Biçənək eşitdi, kövşən dinlədi.

Amma heç birimiz etmədik güman

Nə isə, hardasa göz qoyur bizə.

Tikanlar dibindən, daşlar dalından

Qulaq asanlar var sözlərimizə.

Bizim bu qəribə söz məclisinin

Dəhşətli, qəzəbli "qonaqları" var.

Ağlına gəlmədi heç birimizin

Bizi addım-addım izləyir onlar.

Gürzələr ovsuna gəlməz deyiblər,

Çayanlar ovsuna gəlməz deyiblər, -

Bəs nədir onları ovsuna salan,

Bəs niyə uçmadı uçağan ilan?

Biz şeir oxuduq ana dilində,

Çiçəyin dilində, otun dilində,

Söyüdün dilində, tutun dilində

Birliyə çağıran nəğmələr dedik.

Qeyrəti olanlar birləşər dedik, -

Gürzələr, çayanlar ovsuna gəldi.

Bu ana torpağın ana dilində

Dərdini duyanlar ovsuna gəldi.

Bizim taleyimiz muraz üstdəymiş,

Yad səsə, yad ruha qarışmamışıq.

Yaxşı ki, anamız namaz üstəymiş,

Yaxşı ki, yad dildə danışmamışıq...

Barat Vüsal qalası

Dəli könlüm, söz köhlənim,

Dayan, çək öz cilovunu.

Bu vadidə keçməz daha

Söz havası, dil oyunu.

Bu daşlara diqqətlə bax,

Zamanı üyüdür, udur.

Bax, bu daş düşmən kəlləsi,

Bu daş da dost yumruğudur.

Sən deyən çox deyil yaşı,

Dayan görək bu nə qala.

Görək kimdir tikən bunu,

Bu çınqıldan xəbər alaq.

İlin, günün bu vaxtında

Qala tikmək kimə gərək, -

Ay usta, işin irəli,

Ulduzun, bürcün mübarək!

Ay usta, yorulmayasan,

Nə qəribə qaladır bu, -

Hansı odda yoğurmusan,

Daş daşa qaynaq olubdu.

Səda gəldi: - Dili qafil,

Tanımadın, yeni əsrin

Bu tanrısal qalasıdır, -

Diri şeirin, diri sözün

Barat Vüsal qalasıdır!..

Atamın əlcəkləri

Bizim bağ, bizim həyət,

evimiz, eyvanımız...

Bu da qapısı bağlı

təsərrüfat damımız.

Açıb keçdim içəri,

burda nələr var, nələr,

Köhnə gürz, köhnə külüng...

və köhnə xatirələr...

Balta, mişar, nə varsa

atamın yadigarı,

Zəhmətlə keçən ömrün

bu imiş etibarı.

Köhnə çəkic qaralıb,

kəlbətini pas tutub,

Bu açar da, kilid də

sahibinə yas tutub...

Nə görürəm, İlahi,

toz-torpağın içində,

Lingin, belin dibində,

divarın bir küncündə.

Atılıbdır atamın

köhnə iş əlcəkləri,

Böyrü-başı sökülmüş,

didilmiş əlcəkləri.

Vaxt var idi onlara

iş üstündə baxardım.

Atam yer şumlayardı,

mən də çayır yığardım.

Bu zindanın üstündə

atam dəmir döyərdi,

Mən daşı gətirərdim

dəryaz itiləyərdi.

Əlcəklər tək deyildi,

bir neçə cütdü ancaq,

Birində torpaq ətri,

o birində ot-ocaq,

Atam bir az əsəbi,

iş görəndə tələskən,

Atamın zəhmi yağır

yenə əlcəklərindən.

Odun yaran, gürz vuran,

daş daşıyan bir insan

Heyif ki, qocalmadı,

tez əl çəkdi dünyadan.

Üstündən illər keçib,

unutmuşam haçandı,

Uzaqlarda qalıbdı

ayrılığın kədəri.

Təəssüflə baxıram,

atamdan çox yaşadı

atamın əlcəkləri...

Heyif, məndən onlara

sahib çıxan olmadı,

Yer şumlayan olmadı,

çayır yığan olmadı.

Dayanmışam, baxıram

bir az dalğın, pərişan, -

Atamın əlcəkləri

atam kimi tərs imiş,

yapışıblar yaxamdan...

Zabil PƏRVİZ

Ədəbiyyat qəzeti.- 2022.- 7 may. S. 26.