Tanışlıqlar
Ağac,
ağac! Tanıdım
səni -
başındakı quş yuvasından tanıdım;
Payız,
payız! Tanıdım
səni -
Quşların boş yuvasından
tanıdım...
Dəniz,
dəniz! Tanıdım
səni -
torpağa küs gəmilərin
dalğın fitindən
tanıdım;
Küçə, küçə! Tanıdım
səni
fahişəndən, fanarından,
bir də itindən tanıdım...
Mavi, mavi! Tanıdım səni -
heyran-heyran baxdığım
göyün üzündən
tanıdım...
Yarpaq, yarpaq! Tanıdım səni
yorğun-yorğun axdığın
suyun üzündən
tanıdım...
Tütək, tütək! Tanıdım
səni -
Bu üzütüpürcəkli dünyada
belə yanıqlı ötməyindən tanıdım...
Sevgi, sevgi! Tanıdım səni -
Dondurma aldığımız uşaqların
Bizə
gülümsünüb öpməyindən
tanıdım...
Mənim gözəl günlərə
bir ümidim var...
Hələ hər şeyin
sonu deyil, ey dost,
ağacın yaşılı,
göyün mavisi
sünbülün sarısı
qalırsa hələ;
çoban tütəyində,
aşıq sazında
yorğun havaları
çalırsa hələ
-
mənim gözəl
günlərə bir ümidim var...
Çiçəklər açırsa, quşlar ötürsə
və
buludlar, ey dost,
buludlar yağırsa hələ;
uzaqda bir ana
arxamızca çayları,
dənizləri
gözünə yığırsa
hələ -
mənim gözəl
günlərə bir ümidim var...
Ulduzlar göz qırpırsa hələ bizə
və
göylər
yastı-yastı təpələrə
qar dənələyirsə;
axşam biz evə
dönüncə qızımız
toppuş barmaqları
ilə nar dənələyirsə
mənim gözəl
günlərə bir ümidim var...
Hələ hər şeyin
sonu deyil, ey dost,
günəş doğursa
hər səhər
qara dağların ardından;
dünən də bir məktub aldıqsa
köhnə sevgilinin
adından
mənim gözəl
günlərə bir ümidim var...
Çiynim və oğlum
Oğlumu
çiynimə qaldırdım
anasının gözlərində
sanki şimşək
çaxdı
hövlnak çəmkirdi
üstümə:
- Yerə qoy, bu saat yıxacaqsan
uşağı!
Ancaq oğlumun vecinə də deyildi
elə hey qışqırırdı
yuxarıdan aşağı:
- Ata, ata, yanıma çıx,
bax gör adamlar necə alçaqdı!..
Bir sərxoşun
gecə yarısı monoloqu
Gecə
yarı... şüşə
yarı... beyqəfil
Soruşursan nə var, nə
yox, necəyəm? -
Bir buludam - yağış dammaz... su dammaz...
Bir küləyəm - dolanıram
sər-səfil,
Bir ağacam - budaqlarım budammaz...
Kövrəlirəm sükutlara, "sus!"lara -
Qonşuluqda qara köpək
hürüncə....
Kövrəlirəm göydə uçan quşlara,
Kövrəlirəm cücərən
ot görüncə...
Bir az məni
özgə salıb gözündən,
Bir azca da öz
gözümdən düşmüşəm;
Göz yaşımı qısqanmasın
o bulud, -
Mən bu göyə yer üzündən düşmüşəm...
Lal olmuşam - sözlər çıxıb yadımdan,
Susmaqçünmüş bu ağızım, bu dilim;
Əlim
əsir dan üzünün yelitək,
Deyirlər, çox içməkdəndi,
nə bilim...
Unutmuşam yaxınları, yadları,
Unutmuşam ən doğmaca
adları...
Nəsə... çox da uzanmasın bu söhbət, -
Qurban olum, o şüşənin
içində
Bir az qalıb,
süz onu da içim də...
Bakıdan məktub
Sən gedəli Bakı yaman dəyişib,
Sozalıbdı, sınıxıbdı, əziz dost;
Göy üzüdü - quş uçmayan... buludsuz...
Boz çöllükdü - nə
yağış var, nə yağmur...
Boş-boşuna gözləmişik yanvarı,
Bir işə bax, fevralda da qar
yağmır...
Sən gedəli Bakı yaman dəyişib -
Bir-birinə saxta gəlir adamlar,
Parklarında saxta gülür
adamlar,
Dekorativ
ağacları çoxalıb;
Bir azcana sevgiləri seyrəlib,
Bir azca da tıxacları
çoxalıb...
Binaları daha uca tikdikcə
Adamları aşağılanır, alçalır.
Day döyünmür... day döyülür
ürəklər...
Sən gedəli, bilirsənmi, əziz dost,
Dəyişməyən bir şey qalıb Bakıda -
Yenə
elə avaradı küləklər...
"Pis havalar"
silsiləsindən 3 şeir
1. Bıçaq
Küçənin ortasında
günün günortasında
gənc bir oğlan
üzüquylu yatır
asfalta dağılıb
qanı.
Nəbzi
ağır-ağır atır,
ancaq
sırtına saplanmış
bıçaq.
Yenə
nə vaxtsa
alma soyacaq,
kartof doğrayacaq!..
2. Müharibədən
parça
Həmişə ərinin yaddaşsızlığından
-
ad günlərini,
toy ildönümlərini
unutmasından gileylənən
qadın.
Yaman narahatdır indi -
nə gündüzlər
dincliyi var,
nə gecələr yuxusu.
Ona bir an olsun rahatlıq
vermir
ərinin ayaqlarını
cəbhədə unudub
qayıdacağı qorxusu...
3. Divar saatı
Hərdən divar saatının
yerindən özümü
asmaq
keçir ağlımın
ucundan, -
bəzən boş zamanları
öz bədəni ilə
doldurmağı bacarmalı
insan!..
Küləklər
Yenə
kim qovub
salıb küçələrin
canına
bu dəli, bu sərsəri, bu bivec küləkləri?
Şaqqıldayıb qopacaq hardasa bir ağacın
ən iri bir budağı... o budaqla bərabər
uşaqların qorxudan düşəcək ürəkləri.
Hardasa...
eh, hardasa bir küçə fahişəsi
yekəpər özgələrin
ayaqları altından
küləyin dağıtdığı
saçlarını yığacaq;
Hansısa lap köhnə bir
nağıldan qopan igid
gündoğara çaparkən
yıxılacaq atından.
Hardasa toqquşacaq elektrik xətləri
yenə qısaqapanma... yenə işıqsız evlər...
Ancaq uşaq səsinə həsrət qalmış
bir evdə
nə ər, nə qadın bunun fərqində olmayacaq -
onsuz da işıqsızdı bütün
uşaqsız evlər!
"Getmə!"lər...
"Gəlmə!"lər...
Durmuşuq üz-üzə, hava
soyuqdu...
Açıbsan yaxanı küləyə,
qara -
Düymələr ağrıyır, gözümün
nuru...
Bir barmaq yuxarı sağ döşün üstə
Döymələr ağrıyır, gözümün
nuru...
Döymə necə döymə!
Damğa misalı,
-
O hər döymədəcə,
hər damğadaca
Eh, nələr ağrıyır,
gözümün nuru...
Təzə nə gəlirsə
gəlsin başıma,
Eynimə
də deyil...
cəhənnəmə ki!
Bu gün xatirimdə, bu gün yadımda
Köhnələr ağrıyır, gözümün
nuru...
Necə
zalımmışsan, bu
soyuq gecə
Könlümə, köksümə sənin
sancdığın
Tikanlar ağrıyır, oxlar ağrıyır,
İynələr ağrıyır, gözümün
nuru...
Adını bir gözəl,
göyçək xalıya
Toxumuşdu nənəm - mənim
xətrimə...
İndi
o xalıda, o xalçadakı
İlmələr ağrıyır, gözümün
nuru...
Durmuşuq üz-üzə, hava
soyuqdu...
Açıbsan yaxanı küləyə,
qara;
Susmusan,
susmuşam... dilimiz yoxdu -
Kəlmələr ağrıyır, gözümün
nuru...
Getmişdin. Yaxşı
yol!
Qayıtdın. Niyə?
Onca yalvarmışdım arxanca
axı:
"Getmə... əgər
getsən, bir daha gəlmə!"
Bəs nədi günahım,
indi dilimdə -
"Getmə!"lər ağrıyır,
gözümün nuru...
"Gəlmə!"lər ağrıyır, gözümün
nuru...
Sancı
Bu torpaq həmin torpaqdı,
min il əvvəl olduğu kimi
yenə...
yenə nə əkirsən bitirir -
ağac əkirsən bitirir,
çiçək əkirsən
bitirir,
buğda əkirsən
bitirir,
bircə -
ona basdırdığın
qardaşından başqa,
bacından başqa...
Bu radio həmin radiodu -
həmin dalğa,
həmin səs!
lap biz uşaqkən olduğu kimi
yenə...
yenə qaranəfəs
hər şeydən xəbər gətirir
bircə -
ölümün əlacından
başqa...
Bu yaz da həminki
yazdı
göy üzünün
günəşi həmin,
yer üzünün
gülüşü həmin...
Hər bahar olduğu kimi
yenə...
yenə bütün ağaclar
yarpaqlayıb, çiçəkləyib,
bircə -
babamın əl ağacından başqa...
Atan gözüsulu adamdı,
oğlum...
Atan gözüsulu adamdı, oğlum, -
Durduğu yerdəcə hönkürə
bilir;
Oxlanır arabir bağrının
başı,
Göllənir arabir gözünün
yaşı -
Göllərin sonası ağladır
onu...
Kövrəlir dağların göy
dumanına,
Dumandan sonrası ağladır onu...
Atan gözüsulu adamdı, oğlum, -
Durduğu yerdəcə hönkürə
bilir;
Dənizin mavisi, otun yaşılı
Sünbülün sarısı ağladır
onu...
Bu zalım dünyanın, zulum dünyanın
Beşikdə bəbəsi,
qara qəbirdə
Qocası,
qarısı ağladır
onu...
Atan gözüsulu adamdı, oğlum, -
Durduğu yerdəcə hönkürə
bilir;
Bu zalım dünyanın, zulum dünyanın
Daş altda gürzəsi qəhərləndirir,
Gül üstə arısı ağladır onu...
Vaxt olur lap elə sən dişdədiyin
Almanın yarısı ağladır
onu...
Atan gözüsulu adamdı, oğlum...
Noyabr, 2018
Elnur Astanbəyli
Ədəbiyyat qəzeti.- 2022.-
8 oktyabr.- S.12.