Uca zəfər zirvəsi

Göydən şimşəklər yağır, Yerdə duman görünür,

Kainatın gözünü tutubdu qan görünür!

Qızıl gülləyə sarı şahmar kimi şığıyan,

Zəhərə aşiq olan şipşirin can görünür!

Bələnib al qanına; "Ana", "Ana"... inləyib

Torpağı sinəsinə çöküb qucan görünür!

Ürəyini qəlpəyə hədəf edənlə bahəm

Tüpürüb dabanına xəlvət qaçan görünür...

Dünya şirin, can əziz, qorxu nədəndi demə,

Aralıdan baxana döyüş asan görünür.

Bu, döyüş məktəbidir, kəsilən var, kəsən var,

Sınağın ən sərtidi son imtahan, görünür!

Hər savaşın sonu sülh, təki vətən yaşasın,

Ölüm-itimsiz döyüş, söylə, haçan görünüb?

Zəfər zirvəsi, dostum, elə uca məkan ki,

Durub ordan baxanda küllü-cahan görünür!

Qocaman əsgər

Yeni zəfərin ardınca Azərbaycan bayrağını azad olunmuş yüksəkliyə sancarkən düşmən gülləsinə tuş gəlib qəhrəmancasına şəhid düşən Səid Rəşidzadənin atası, təpədən-dırnağa vətən sevdalısı, əziz dostum Nofəl bəy Qasımova həsr edirəm...

Cənab hərbi komissar,

ricam gəlməsin qərib,

sənə ciddi sözüm var -

Şəksiz, o sözü mənə

Göydən Allah göndərib!

Sinnimi niyə danım,

yaşım altmışdan axır.

Amma bununla belə

mənə yaxşılıq elə,

demə, qocadı fağır -

məni də əsgər çağır!

Söyləyim, qırx il əvvəl

leytenant olmuşam mən.

Yerindədi ayaq, əl;

Yaman gözü əlbəəl

deşən qırğı quşam mən!

Əmr elə yıxım dağı;

külüngüm -

əldə qələm,

Silahla davranmağı

tariximdən bilirəm!

Tarixi günə görə,

bax elə buna görə

məni də əsgər çağır!

Sinəm mərdanə sinə,

canım oddu...

ət nədi?!

Soruş, söyləyim sənə

məkr, ədavət nədir,

haqq nə, ədalət nədir!

Hazırca əsgərəm mən;

əsgər nə təhər olar?

Yararsız sansan məni

içim dərbədər olar!

Vətənin dar günündə

cavan da əsgər olar,

qoca da əsgər olar,

Gonbul, arıq, bəstəboy,

uca da əsgər olar...

Bax elə buna görə,

cənab hərbi komissar,

bu canı sına görək,

Qocanı sına görək!

Cənab hərbi komissar,

yurduma məhəbbətim,

yağılara nifrətim

dibdədi, dərindədi.

Tədrislərdən keçmişəm,

təlimim yerindədi...

Bəs niyə yeyirəm qəm? -

Çünki baxıb görürəm

yurdumda yağı gəzir;

Varlığım kədər olur,

fikrim dərbədər olur,

Yediyim zəhər olur,

içdiyim zəhər olur!

Göz yaşarır, əl əsir,

içim hərbə tələsir!..

Xahiş, minnət bir yana,

cənab hərbi komissar,

sən məni əsgər apar!

Ağsaqqal sözü ağır -

qədim adətə ğörə

onu salmazlar yerə,

əməl eləyər hərə;

Bax elə buna görə

Çağır məni, komissar!

Bəd ayaqda əsgərin

peçini qalayaram,

Dörd yanını səngərin

süpürüb sulayaram,

Qoymaram laxtalana,

doğma balam şəhidin

qanını yalayaram!

Görsəm ki, yağı cumur

pələng kimi bağırıb,

qurd kimi ulayaram!

İndiki uşaqların

xırdadı sümükləri,

Bərkiməyib hələ heç -

nəvəmlə bir yaşdadı.

Cənab hərbi komissar,

məsləhətdi, məni seç;

Dərimi qəlpə deşməz,

sümüklərim daşlaşıb!

İndiki əsgərlərin

əkəni cavan kişi,

doğanı cavan gəlin,

Eşitsələr övladın

ölüm-itim xəbərin

ata dəli olacaq,

ana yaxa yırtacaq,

saç yolub, üz cıracaq!

Cənab hərbi komissar,

rədd etmə, sözümə bax,

sən məni əsgər apar!

Cənab hərbi komissar,

bundan əqdəm kişilər

isti-isti görüblər

hər tədbiri, hər işi,

İmzala göndərişi,

adımı sal kitaba!

Qoy məni parçalasın

şəhidə dəyən güllə,

Polada, Xudayara,

Səidə dəyən güllə!

Axı nə ömrüm qalıb -

on-onbeş ilə ölləm!

Heç olmasa duysunlar

inadkar əsgər baba

vətən sarı şığıyan

zəhərli oxdan ölüb...

Üstəlik, sənə qurban,

Bir az üstünlüyüm var:

atam çox cavan ölüb,

Saçlarını yolası,

başına kül olası

ağlağan anam yoxdu-

o da lap çoxdan ölüb!

Xoşbəxt, yetim qocanı

Yoxla bir, sına görək,

Cənab hərbi komissar,

Halal haqqıma görə

məni də əsgər apar!

Vaxt silsiləsi

İl gəldi keçdi -

keçsin,

Ay gəldi keçdi -

keçsin,

İnsan günün

quludu,

Gün keçdi -

qorxuludu!..

Küləyə şükranlıq

Yayın qızmarıydı, oynadı külək -

çoxu yasa batdı, mən razı qaldım.

Küləyə qol açan yarıdı məntək,

Başını bürüyən kifli göbələk

Tanrı havasına tamarzı qaldı.

Açdım birər-birər nəki ayna var,

Qapımı taybatay aralı qoydum.

Havadan irəli, qardaş, tay nə var -

kim deyə bilər ki, havadan doydum?

Şükür, çapdı yenə atlı yel mənə,

Rəqqas can... rüzgarı əzbər oynadı.

İyirmi yaşıma atdı yel məni,

sandım daz başımda tellər oynadı.

Su, işıq... möhtacdı təmiz havaya,

Torpağı yumağa yelli sel gərək.

Canım qurban olsun Günəşə, Aya,

onlar çox uzaqdı, Yerə yel gərək!

Güvənsiz rüzgarlar dörd yana sürgün,

Yaradan almasın nəfəsi bizdən.

Qeyb olsa dünyanın havası bir gün

Hərə bir cəhətdən qopmalı mehtək,

Hava dərməliyik nəfəsimizdən!

Suallı rədif

Tək Allahın milyard gülü solandı;

Bir gül ilə bahar olmur -

düzdümü?

Nadanların toy paltarı palandı;

Kəhər yoxsa, yəhər olmur -

düzdümü?

Dan sökülür, qara çökür, ağ artır,

Xan evində dən tığlanır, yağ artır,

Sübh acı çay, axşamüstü ağartı...

Kasıblarda nahar olmur -

düzdümü?

Səbrsizlər diri canı puç elər,

Qışqırtını səssiz gerçək heç elər...

Boğazını boşa yırtır beçələr;

Gün çıxmırsa, səhər olmur -

düzdümü?

Şərikdirsə şeytan zəri atmağa

İş dirənir nərdi diri udmağa...

Əl verməsə "yek" ayağın tutmağa,

ha qoşala, çahar olmur,

düzdümü?

Rəng alınmaz qara ağa girməsə,

Bağ dağ olar bağban bağa girməsə...

Can saraydı, hər gün bir daş hörməsən

vaxt qumundan divar olmur -

düzdümü?

Birlik qoşması

Ömür qəriblikdi, insan başına,

Harda görünüb ki, itən birləşsin?!

Kütlə qol qoymasa haqq savaşına

dərgaha təkdənbir çatan birləşsin.

Adam tutur eyzan işin boşunu,

Nahaqdan incidir qonum-qonşunu.

Eyni tayfadandı qəmin qoşunu

Bircə hoyu bəsdi çətən birləşsin!

Təkcə sən deyilsən yolunca çapan,

Əcəl bir ovçudu dalınca çapan!

Canını götürüb qılınca çaqpan

nədən ayrılıb ki, nədən birləşsin?

Seylabdı göz yaşı, sorsa can... bitməz!

Axar salxım-salxım; qoracan bitməz.

Ayrılıq əciri goracan bitməz

can qurban etməsək vətən birləşsin!

Uğursuz ad günü

Deyirlər ki...

ad günümdü -

Arzun varmı mənə, a gül?

Vaqif adda bir şam söndür,

Çıxaq bir ağ günə, a gül!

Əda yelin çırp üzümə,

Ya od şaxı, qanda don aç!

Qapılar örtdün üzümə,

heç olmasa telefon aç!

Bax, sinəmə çatlar düşüb

Qış ağzının narı misal.

Heç olmasa məni düşün

quş ürəkdə darı misal...

Necə alım yoxu səndən -

ümüdlərim bir çürük qoz!

Oyat qəflət yuxusundan,

heç olmasa yuxumu yoz!

Ad günümdü, qəm sirdaşım,

de, hardasan, sirr deyilsə?

Bu ölkə məndən danışır -

sən bu ölkədə deyilsən?

Ad günümdü...

sənsiz olmur,

rəhm et sovqat dəftər istə;

Mələklər qələmsiz olmur;

hicrin - qələm, dəftər - sinən...

xətt çək adımın üstündən!

Gecikmiş qismət

Axır-uxur qismət yetkin yaşıma

görəsən sovqatdı haradan, qəşəng?

Belə qanıram ki, səni başıma

bəla yollayıblar... oradan qəşəng!

Halsızam, bu hicri sürüyüm necə?

Havam yox,

tərpədim körüyü necə?

Haramda gəzdirim,

bürüyüm necə,

çıxardım ovumu aradan qəşəng?

Gözümdə sulanan yaş alçaları

duzlayıb boşqaba düzəydik barı.

Pozulub gözümün yaşıl çaları;

dərdə gül vurummu qaradan... qəşəng?!

Fərq etməz durmusan sol ya sağımda,

Fərman səninkidi - qul... qabağında!

Mənim nəyim var ki, qürub çağımda

sinəmə vurduğun yaradan qəşəng?

Dizüstə çökdürüb Vaqiftək mərdi...

Gec gələn qonağın başqadı dərdi!

Səni görməsəydim hardan bilərdim

var imiş dünyanı yaradan, qəşəng?!

Qocalar üçün əzizləmə

Solummu çiçək kimi,

olummu çaxmaq quvu,

Ütüsüz köynək kimi

geyinimmi alovu? -

Nə zillət çəkdiyimi

neyləyim ki, qanasan?..

Səni görüm yanasan!

Bir cüt bilək, bir cüt qol

həsrətin mənzilidi

Azcana səbrli ol,

aç pas tutan kilidı!

Olmazmı ildə bir yol

məni qapı sanasan? -

Səni görüm yanasan!

Heçdi gözümdə qırx il,

həsrət yolu uludu!

Oduna yansam da, bil,

hələ canım suludu -

Ağlama, gözünü sil,

nəmdi, yanmaz can asan -

Səni görüm yanasan.

Aramıza yol toxu

dəvəli xalça misal.

Səhralardı var yoxum,

ovsarımı ələ al!

Məni də ana doğub,

axı sən də anasan...

Səni görüm yanasan!

Bostan bayatıları

Bostanda mələk gəzir;

Amma nədən tək gəzir?

Bəxtini Allah vurub,

Əlləri ətək gəzir.

Bostanda pəri gəzir,

Gəzir, hər yeri gəzir.

Ruhu göyə çəkilib,

Cəsədi diri gəzir.

Bostanda ceyran gəzir,

Dörd yana heyran gəzir.

Bərədə ovçu durub,

Yayında ox... qan gəzir.

Bostanda maral gəzir,

Sinəsində xal gəzir.

Gözlərindən yaş tökür,

Dili yoxdu, lal gəzir.

Bostanda arı gəzir,

Pətək nübarı gəzir.

Saymır qəsri, qalanı,

Çiçəyə sarı gəzir.

Bostanda qarı gəzir,

Axtarır, darı gəzir.

Zəif görür, tutmağa

Güman divarı gəzir.

Bostana yağış yağır,

Bahar, payız, qış yağır.

Xanəndə yarpaqların

Başına alqış yağır.

Bostana dolu düşür,

Yumrular sulu düşür.

Sınır qönçənin boynu,

Şax gülün qolu düşür.

Bostanda çiçək açır,

Çiçək təkbətək açır.

Gül dərməyə gələnlər

Yüz yerdən ətək açır.

Bostanda yemiş qəşəng,

Yemiş yeyən diş qəşəng.

Damağı dad istəyən

Başdan tuta iş gərək.

Bostanda qarğa gəzir,

Baş vurub arxa, gəzir.

El düzülüb, bağbanın

Ardınca yorğa gəzir.

Bostanım cin aşiqi,

Dövran onun uşağı.

Rəml oxuyur, divara

qaldırır sarmaşığı.

Bostanda külək əsir,

Budaqlar - lələk, əsir.

Bir də gördün qar düşdü,

Can qorxur, ürək əsir.

Bostanda günə bax aaa...

Kor olur günə baxan.

Dözmür günəş eşqinə,

Soluxur günəbaxan.

Bostanda kəpənəklər,

Tamam çiçəkdi ləklər.

Cütlər cüt-cüt quruyur,

Tək-tək tökülür təklər.

Bosdanda gəzir sənəm,

Üzü şehli, gözü nəm.

Bostana dost nə gərək,

Bostanın dostu mənəm.

Bostana verdim ürək,

Dolandım pərvanətək.

Can salamat olmasa

Bostan nəyimə gərək?!

Masajda

Xub əla masajçı deyirlər səni...

Yumşalt varlığımı, yağ-bal çək, gedim.

Möhkəm əzişdirib sərt həyat məni,

Belimə ustubca sığal çək, gedim...

Quluncum dağların son qarı - yoğur,

Rəndələ dərdimi, yonqarı yoğur!

İtsin kürəyimin donqarı, yoğur,

bişir əl odunda qoğaltək, gedim...

Əldə qüdrətə bax, sümükdən duzu

qoparıb, masaya şirnitək düzür...

Ovuşdur qəlbimin ərisin buzu,

"salamtək" gəlmişdim, "sağoltək" gedim!..

İtən yaddaş

Yaddaş gölmü, adamı?

güman qat-qat - bilmirəm!

Tanıyıram adamı,

amma ki, ad bilmirəm!

Şad görürəm batanı -

dəryada çöp tutanı...

Yeyirəm əlçatanı,

heyif ki, dad bilmirəm.

Fələyin işi yaman,

Kimsəyə vermir aman.

Əhdimi kəsir zaman;

haray, imdad... bilmirəm!

Doğmanı yad sayıram,

Qəsri bərbad sayıram,

Bədbəxti şad sayıram,

xoşbəxti şad bilmirəm!

Sizdən, bizdən keçirəm,

Sirli izdən keçirəm,

Üzü üzdən keçirəm,

dibi qat-qat bilmirəm.

Bu taxt kimin taxtıdı,

Qupqurudu, taxtadı?..

Hansı şahın vaxtıdı? -

mən ki, saat bilmirəm!

Bu nə hal, görüm necə?

Təkimə girim necə?

Qəbrimi hörüm necə?

mən inşaat bilmirəm...

Çərşənbə tonqalı

Yanır kafərin goru,

Tüstü qara bağlayır,

Şaqqanaq çəkir quru,

yaş çubuqlar ağlayır

çərşənbə tonqalında.

Alov qalxır, gurlanır,

Qızarır yanan közlər.

Yaxşı gözlər nurlanır,

kül olur yaman gözlər

çərşənbə tonqalında.

Üzük közlər qızların

barmağını yandırır

Dünya görmüş bir qarı

gizli mətləb andırır

çərşənbə tonqalında.

Çırpır tonqala canı

tullanır qaça-qaça,

Gül oğlanın dabanı

ütülür bir balaca

çərşənbə tonqalında!

Adaşlar

Həm nəvəm, həm adaşımsan -

İki can bir təndə, Vaqif!

Adaş nədi?.. qardaşımsan -

sən də Vaqif, mən də Vaqif!

Məxmər tükün ətirlidi,

Adın güldən xətirlidi...

Girdə üzün fətirdimi,

xırda burnun kündə, Vaqif!?

Gülsən, dünya gülər sənnən,

Günəş nurun bölər sənnən...

Bəhsə girə bilər sənnən

hansı qoçaq bəndə, Vaqif?

Boyun ucalsın gər kimi,

Adın dildə əzbər kimi...

Haydı, yürü əsgər kimi

Azma duman, çəndə, Vaqif!

Yeriyəndə yer laxlasın,

Başını göy qucaqlasın!

Adın gəlcək div ağlasın,

yerə girsin cin də, Vaqif!

Həm həlimsən, həm də ki sərt -

Olmalıdı mərd oğlu mərd!

Namərdləri yolda gəbərt,

əclafları tində, Vaqif!

Nəyi deyim, nəyi qoyum? -

Qoç qırdırım, kəsim qoyun!

Türk oğludu əslin, soyun,

Müsəlmansan dində, Vaqif!

Üfüqəcən üzsün gəmin,

Suyun sakit, yelkən əmin -

Dəryada qərq olsun qəmin,

Ölsün səndən gendə, Vaqif!

Vaqif BƏHMƏNLİ

Ədəbiyyat qəzeti.- 2023.- 1 aprel.- S.20-21.