Yevgeni Yevtuşenko
(1932-2017)
Gedirlər analar
Analar bizdən çıxıb
gedirlər,
Barmaq ucunda, səssiz-səmirsiz,
asta-asta
bizi tərk edirlər,
biz isə lap rahatca yatırıq,
doyunca yeməklə baş qatırıq,
duymadan həmən dəhşətli
anı.
Qəflətən çıxıb getmir
analar,
Yox, ancaq bizə elə gəlir ki,
birdən
gedirlər munis sonalar.
İllər nərdivanıyla enirlər,
Ustufca, qıvraq addım atırlar,
vaxtında son mənzilə çatırlar.
Birdən
ayılırıq, vurnuxuruq,
dəli
kimi hansısa bir ildə,
səsli-küylü bir məclis qururuq,
təmtəraqlı ad günü keçiririk,
amma biz yamanca gecikirik,
belə
çal-çağırlar xilas etməz,
nə onların ruhunu, nə bizim.
Lap uzaqlaşıb, itirlər
gözdən,
Əbədi ayrılır analar
bizdən.
Yuxudan ayılıb, əl atırıq,
az qala ki onlara çatırıq,
sanki əlimiz havada qalır,
aramızı şüşə divar
alır.
Gecikdik!
Çox gecikdik, ay aman!
Gəlib
çatdı qorxunc, dəhşətli an.
Gizli göz yaşıyla baxdıq haman,
Necə
sakit, sıx-sıx cərgələrlə
Gedirlər analar, ayrılıb
bizdən...
1960
Maraqsız bir insan
yoxdu
dünyada
Maraqsız bir insan yoxdu dünyada,
Səyyarəni salar hər tale
yada.
Gözəldi hamıda, hər
şey gözəldi,
Bənzəməz heç kimə
təkdi, özəldi.
Biri adi ömür yaşasa əgər,
Adiliknən dostluq, yoldaşlıq
edər.
Çox
maraqlı olar o insanlara,
Özünü göstərsə, adi
onlara.
Hər kəsin gizlicə bir dünyası var,
Adam orda olur hər
vaxt bəxtiyar.
Var bu dünyada çox dəhşətli
bir an,
Bixəbərik ondan, amma hər zaman.
Ölüm tuş gələndə
hər bir bəndəyə,
Onun ilk qarı da gedir xəndəyə.
İlk öpüş də, ilk döyüş də yox olur,
Hər şey toparlanıb, məzara dolur.
Təkcə kitablarla körpülər
qalır,
Maşınla rəsmlərdən adam
zövq alır,
Lap çox şeylər qalır fani dünyada...
Amma nələrisə veririk bada!
Amansız oyunun qaydası
budur,
İnsan
ölmür, torpaq dünyalar udur.
Günahlı, günahsız adamlar
olub,
Onlardan hər nə var, saralıb solub.
Çox
şeymi bilirik dostdan, qardaşdan,
Nə bilirik sevimli yar-yoldaşdan?!
Öz doğma atamız haqda hər şeyi
bilsək
də, düzü, bilmirik heç nəyi.
Gedirlər adamlar... Qaytarmaq
olmur.
Onların sirləri yerinə
dolmur.
Hər dəfə mən istəyirəm çığıram,
Dəlitək bu dönməzlikdən
bağıram.
1961
Məhəbbət nə bilir...
Məhəbbət nə bilir sevgidən sarı,
Onun mayasında qorxu gizlənər.
Daxilən titrədər yoldaşı,
yarı
Sevibsə qəfildən kimsəni
əgər.
Necə
dəhşətlidi itirmək
sonda
Özü asanlıqla tapılan
şeyi,
Kaftar
"ölüm!" deyir
mırıldananda:
Hər şey gedərgidi, at məzə, meyi!
Bəladan qurtarıb məhəbbəti
mən,
Rahatca keçirrəm, sanki buz üstdən,
Heç
qoymaram nə yıxıla, nə əsə.
Bütün suallara cavabım çoxdur:
Sevgi-məhəbbətə
ölüm də yoxdur,
Kişiyana söz
verirəm hər kəsə.
Yox, mən
inanmıram ölə
məhəbbət,
Qoy, onun
yerinə küdurət
ölsün,
Qoy, qıvrılsın
yerdə barışmaz
nifrət,
Ağzına zir-zibil, toz-torpaq dolsun.
Amma sən, ey sevgi,
hər an işıq sal
Fərqinə varmadan, bütün
hər yana.
Çəkilmə yolundan, hər vaxt bizlə qal,
Məhəbbət əcəli boyansın
qana.
Bəladan qurtarıb məhəbbəti
mən
Rahatca keçirrəm, sanki buz üstdən,
Heç
qoymaram nə yıxıla, nə əsə.
Bütün suallara cavabım
çoxdur:
Sevgi-məhəbbətə ölüm də yoxdur,
Kişiyana söz verirəm
hər kəsə.
2001
Rus dilindən tərcümə:
Abuzər Turan
Ədəbiyyat qəzeti. – 2024. – 3 fevral,
¹ 4. – S. 5.