Xuraman Muradova türk dilinin zənginliyini özündə ehtiva edən, insanın özünüdərkinə, Tanrıya bağlılığına, mənən kamilləşməsinə həsr olunan, dərin məzmunlu, düşündürücü şeirlərin müəllifidir. İlk qələm təcrübələrindən başlayaraq süni pafosdan, təsvir və təhkiyə bəsitliyindən uzaq dayanan Xuraman xanım nəğməkar şeirləri, lirik yaradıcılığı ilə çağdaş türk ədəbiyyatına mövzu, ideya, məzmun və forma orijinallığı ilə səciyyələnən yeni nəfəs, yeni ruh gətirmişdir. Xuraman xanımın yaradıcılıq dünyası bütövlükdə zəngin daxili aləmin, sistemli bədii təfəkkürün, dünyagörüşün güzgüsüdür. Şeirləri psixoloji-fəlsəfi dərinliyi ilə respublikamızın hüdudlarından kənarda, Türkiyə, Qırğızıstan, Özbəkistan kimi qardaş türkdilli ölkələrdə böyük oxucu auditoriyasının və ədəbi-elmi ictimaiyyətin sevgisini, rəğbətini qazanmışdır.

 

Xuraman xanım gördüyü bütün işlərdə böyük fədakarlıqla ədəbiyyatımızın və mədəniyyətimizin inkişafına, eləcə də qardaş ölkələrimiz arasında ortaq ədəbi dəyərlərə söykənən misilsiz hizmətlərdə bulunmuşdur.

 

Ötən il Türk Dünyası Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının fəxri professoru seçilmiş və həmin Elmlər Akademiyasının Türk dünyası "Altın yıldız" medalına layiq görülmüş, həmçinin "Humay mükafatı laureatı seçilmişdir. II Türk dünyası Ədəbiyyat festivalında Türk dünyası "Onur" medalı ilə mükafatlandırılmışdır. "Vektor" Elmlər Akademiyasının fəxri professorudur. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Türkiyə Yazarlar Birliyinin üzvüdür.

 

2021- ci ldə Azərbaycanda "Sənə məktub yazacam..." adlı ilk kitabı, 2023-cü ildə Türkiyənin Ankara şəhərində "Ay Laçın, can Laçın" adlı ikinci kitabı işıq üzü görüb.

 

2023-cü ilin oktyabrında Türkiyənin Elazığ şəhərində keçirilən beynəlxalq "Xəzər şeir axşamları" şeir festivalında Azərbaycanı yüksək səviyyədə təmsil etmiş, Türk Ədəbiyyatı Vəqfinin "Türk ədəbiyyatına Hizmət" beratına layiq görülmüşdür.

 

2023-cü ilin oktyabrında İraq Respublikası Mədəniyyət Nazirinin "Hizmət ödülü"nə və Kərkük Kültür Dərnəyinin "Türk şeirinə hizmət" ödülünə layiq görülmüşdür.

 

   Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin general-leytenantı, Xüsusi Təyinatlı  Qüvvələrin Komandanı Hikmət Mirzəyev tərəfindən, 44 günlük Vətən Müharibəsi dövründə şəhid ailələrinə, qazilərə rəhbəri olduğu "Milan Hospital" özəl klinikasında təmənnasız xidmətlərinə, müalicə dəstəyinə görə Fəxri Fərman, Fəxri döş nişanları və "Vətənim, Bayrağım, Şərəfim" mükafatına layiq görülmüşdür.

 

Cənab İlham Əliyevin siyasətini dəstəklədiyinə, qazilərə və şəhid ailələrinə təmannasız müalicə və xeyirxahlıq işlərinə görə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin general-leytenantı Mais Barxudarov tərəfindən Fəxri Fərmanla təltif olunub.

 

Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda aparılmış Vətən müharibəsi dövründə vətən qarşısında vətəndaşlıq borcunu layiqincə yerinə yetirdiyinə və misilsiz əməyinə görə Naxçıvan Əlahiddə Ümumqoşun Ordu komandanının general-leytenantı Fazil Ağalarov tərəfindən Fəxri Fərmanla və eləcə də bir çox hərbi hissələr tərəfindən çoxlu sayda mükafatlarla təltif olunmuşdur.

 

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Dövlətçilik siyasətini təbliğ etdiyinə görə Parlamentinsesi.az xəbər portalı tərəfindən "Şərəfli ömür" fəxri media mükafatına, Dünya Azərbaycanlıları Diaspor Təşkilatının "Buta" mükafatına və Azərbaycan Sahibkar Qadınlar İctimai Birliyi tərəfindən "Xurşidbanu Natavan" mükafatına layiq görülüb.

 

Ağalar İDRİSOĞLU

Əməkdar incəsənət xadimi, yazıçı, rejissor

 

Ay Laçın, can Laçın!

 

Aramızda otuz ilin nisgili,

Aramızda illər qaldı, ay Laçın.

Bu namərdlər, bu xainlər, xəbislər,

Bizi səndən ayrı saldı, ay Laçın.

Can Laçın...

 

Bir dünyalıq həsrət oldun gözümdə,

Bitdin dodağımda, bitdin sözümdə,

Zülmətə çevrildi hər gündüzüm də,

Həsrət saçlarımı yoldu, ay Laçın.

Can Laçın...

 

Şəhid haraylndan göyərən daşın,

Dərddən nalə çəkib ağaran başın,

Hər daşında, hər qayanda göz yaşın,

Ürəyimdə qara xaldı, ay Laçın.

Can Laçın...

 

Baba yurdum səndə qalıb, qocalıb,

Sanki dünya ömürümdən öc alıb,

Daha qəm-kədərim arxada qalıb,

Gözlərim sevincdən boldu, ay Laçın.

Can Laçın...

 

Qurbanlar kəsdim ki, arzuma yetəm,

Çiçək olub Laçın qayanda bitəm,

Gül qoxulu yamaclarında ötəm,

Xoş bu günün, xoş bu halın, ay Laçın.

Can Laçın...

 

Duydun azadlığın xoş nəfəsini,

Eşitdin zəfərin şən nəğməsini,

Xuraman səsinə qatıb səsini,

Sevincindən qanad çaldı, ay Laçın.

Can Laçın...

 

Səcdənə gəlmişəm, Şuşam!

 

Həsrətdən üşüyən arzularımı,

Götürüb səcdənə gəlmişəm, Şuşam.

Neçə baharımı, neçə yazımı,

Sənsiz həyatımdan silmişəm, Şuşam.

 

Mərmi gülüşlərin göz dağım olub,

Hər damla göz yaşın bulağım olub,

Sənsiz kaş bilsəydin nə çağım olub,

Dərdinlə can verib ölmüşəm, Şuşam.

 

Anamtək sinəmə bağladım səni,

Hər gecə, hər gündüz qoxladım səni,

Otuz il ürəkdən ağladım səni,

Otuz il ürəksiz gülmüşəm, Şuşam.

 

Qarlı dağlarına çökən duman-çən,

Mənim ürəyimə çökmüşdü nədən,

Ruhumu özüylə aparıb gedən,

Dünyanı öz dünyam bilmişəm, Şuşam.

 

Olub keçənləri unudaq daha,

Bağışla, deyəsən batdım günaha,

Bilsəydin açılan bu xoş sabaha,

Nə qədər qurbanlar kəsmişəm, Şuşam.

 

Xoşdur azadlığın, xoşdur bu sədan,

Səni gözlərimdə yaşatdım hər an,

Səcdənə durubdur qızın Xuraman,

Səni candan artıq sevmişəm, Şuşam...

 

Şəhidlər xiyabanı

 

Şəhidlər xiyabanı...

Hər yer sükut içində...

Sanki burda məzarlar

hamısı bir ölçüdə,

hamısı bir biçimdə.

Uzaqdan bir səs gəlir...

Bir ana layla deyir

Ürək yandıran ahla.

Salamlayır gecəni

Açılmayan sabahla...

Gah coşğun, gah da həzin,

gah da harayla deyir.

Bir ana xiyabanda

oğluna layla deyir...

Oğlunun baş daşını

öpərək qucaqlayır.

Ana elə göynəyir,

ana elə ağlayır....

Deyir hardasan oğul,

niyə geri dönmədin?

Sənsiz sönüb ocağım,

Boş qalıbdı qucağım.

Məzarına gəlmişəm

deyiləsi sözüm çox,

Bura son ümid yerim,

Gediləsi yerim yox...

Ana boynunu büküb

için-için sızlayır.

Oğlunun baş daşını

həsrətlə qucaqlayır.

Birdən ah cəkib susur,

Şəhid oğul önündə

sanki səcdəyə durur...

Ahı göyü yandırır,

ahı yeri yandırır...

Oğulun səsi gəlir...

Ana bir an dincəlir,

ilmə-ilmə sökülür,

ilmə-ilmə incəlir...

Ağlama, can ay ana,

Şəhid anasısan sən!

Bu torpağın, bu yurdun

enməz Qalasısan sən!

Oğlun şəhiddir ana,

şəhidlər ölməz axı!

Onların cənnətidir

yaradanın dərgahı.

Bir başını qaldır sən,

vətən göylərinə bax.

Şəhidin gülümsəyir,

ordan sənə baxaraq

Sevinclə o göylərdən

səni müjdələyəcək

Son nəfəsində səni

cənnətə götürəcək...

Şəhidlər xiyabanı...

hər yer sükut içində.

Sanki burda məzarlar

hamısı bir ölçüdə,

hamısı bir biçimdə...

Uzaqdan bir səs gəlir,

Bir ana layla deyir,

gah coşğun, gah da həzin

Gah da harayla deyir.

 

Ay ana...

 

Ay ana, sənsizlik sıxır qəlbimi,

Yenə yollarına dikilib gözüm.

Həsrətin qəlbimi elə göynədir,

Dilimdə bir anlıq dolaşır sözüm.

 

Yoxluğun buz kimi üşüdür məni,

Sanki baharımda qışa dönmüşəm.

Sızlayır qəlbimin sən olan yeri,

Ümidi göyərmiş daşa dönmüşəm.

 

Unuda bilmirəm sənli günləri,

Ana, varlığımın nişanəsisən.

Gözümdə həsrətin donub qalıbdı,

Ay ana, eşqimin pərvanəsisən.

 

Kaş körpən olaydım ana, ay ana...

O şirin laylanı duyaydım yenə.

Yaşayıb doyunca sənli illəri,

O cənnət ətrini alaydım yenə.

 

Mən sənin parçanam, sən mənim özüm,

Bu dünya evimin çırağı ana.

Donmuş baxışına, ruhuna qurban.

Ömrümün mənası, varlığı ana.

 

Yağır ürəyimə həsrət yağışın,

Anasız qəlbimin evi islanır.

Boy atır içimdə sənli arzular,

Ümidim, xəyalım od tutub yanır.

 

Bizi tərk eyləyib getdiyin gündən,

Bağçamız, bağımız eh...qardı, ana.

Sənin yaşadığın fəsillər, illər,

Özüntək yazıydı, bahardı, ana.

 

Sənə məktub yazacam...

 

Nəğmə

 

Sənə məktub yazacam...

Yazacam şirin dillə.

Könlünü ovunduran -

Yazacam, üç-beş cümlə.

 

Sənə məktub yazacam...

Yağışın yağmasından.

Küləyin əsməsindən,

Günəşin doğmasından...

 

Nə bilim daha nədən,

Yazılası çox şey var...

Amma yazmayacam mən,

Sənə olan sevgimdən...

 

Sənə məktub yazacam,

Ya bu gün, ya da sabah.

Əsas odur yazacam,

Amma oxu, sən Allah.

 

Sənə məktub yazacam,

Xatirəmdəki izdən.

Sənə məktub yazacam,

Yerdən, göydən, dənizdən.

 

Sevdiyim nələr varsa

Yazacağam ondan mən.

Xəyallarda baş alıb

Gedən ümidlərimdən.

 

Sənə məktub yazacam,

Səndən uzaq yerlərdən.

Sənə məktub yazacam,

Sənsiz keçən günlərdən.

Amma yazmayacam mən

Sənə olan sevgimdən.

 

Xuraman Muradova

 

Ədəbiyyat qəzeti  2024.- 10 fevral, №5.- S.22.