Atam deyərdi ki…

Atam deyərdi ki, bu zəmanədə

Pislik etməməyin özü — yaxşılıq.

Gedib bir aqildən məsləhət alsan

Belə insanların sözü — yaxşılıq.

Atam deyərdi ki, dünyada nə var

Abırdan, həyadan, ismətdən artıq?!

Əlləşib-vuruşmaq havayı şeydir —

Heç kəs yeyə bilməz qismətdən artıq.

Atam deyərdi ki, getdiyin evin

Dönüb qadınına, qızına baxma.

Kədər də, sevinc də Tanrı payıdır,

Bu payın çoxuna, azına baxma.

Atam deyərdi ki, qonşun ac olsa

Əl uzat, bir tikə çörəyini böl.

Hər yetən insana vermə sirrini,

Qardaş-bacın ilə ürəyini böl.

Atam deyərdi ki, yurddan ayrılmaq

Ölümə bərabər, zülümə təndir.

Qürbətdə ən gözəl yer vətən olmur,

Vətən torpağında hər yer vətəndir.

Atam deyərdi ki, ata olanda

Dediyim bu sözlər düşər yadına.

…Ata da, baba da oldum, ay ata,

Dəyərli sözlərin çatdı dadıma.

20 aprel 2024

Dünya məndən,

mən dünyadan narazı

Yaşadıqca hesab çəkdim özümlə,

Şax dayandım içimdəki dözümlə,

Od götürdüm kirpiyimlə, gözümlə,

Sağalmadı ürəyimin yarası —

Dünya məndən, mən dünyadan narazı.

Allah verən bir ömür var əmanət,

Aza-çoxa, vallah, yoxdu zəmanət,

Diz tutulur, bel bükülür nəhayət,

Canmı qalır bu yolları yorası,

Dünya məndən, mən dünyadan narazı.

Azərbaycan ürəyimdə yerləşib,

Hər zərrəsi gövhər olub, dürləşib.

Xəyalımda iki sahil birləşib —

Nəfəsimlə əritmişəm Arazı,

Dünya məndən, mən dünyadan narazı.

Gileyim çox bu vəfasız ömürdən,

Mən insanam, yoğrulmadım dəmirdən.

Nələr deyir saçlarıma düşən dən:

Bu dünyaya gəlməyəydim ən azı —

Dünya məndən, mən dünyadan narazı.

8 dekabr 2023

Ömrün başdan-başa

burulğan idi

Görkəmli şair Məmməd Aslanın

məzarı önündə düşündüklərim

Heç zaman üzünə gülmədi həyat,

Bu fani dünyanın qəmiydin, qəmi.

Sahili sahilə sözlə tikərdin,

Fikir ümmanında gəmiydin, gəmi.

Bir ömür yaşadın sözün ərkində,

Göylərə ucaldın xəyal tərkində.

Ay əmi, söz yox ki, bu söz mülkündə

Sünbülü sovulmaz zəmiydin, zəmi.

Haq sözü deməyin «nahaq qan» idi,

Dözən ürək idi, dözən can idi.

Ömrün başdan-başa burulğan idi,

Bir şair bəxtinin kəmiydin, kəmi.

Sən idin küsünün, kinin qayçısı,

Söz olan məclisdə sözün başçısı.

Kövrək könüllərin ağrı-acısı,

Yaşaran gözlərin nəmiydin, nəmi.

Yayın ortasında qışın gələrdi,

Bax onda yaş üstə yaşın gələrdi…

Mən «əmi» deyəndə xoşun gələrdi,

Sən Adil Cəmilə əmiydin, əmi.

30 aprel 2024

Qarada ağ, ağda qara

Mən özümdən başlamışam,

Mən özümdə bitəsiyəm.

Bir gün bir göz qırpımında

Mən gözlərdən itəsiyəm.

Hələ qeydə alınmamış,

Üstündən yol salınmamış,

Məkanı kəşf olunmamış

Yeni dünya qitəsiyəm.

Söz əhlinin fəhmi varmış,

Düz sözünün zəhmi varmış.

Rəbbimin də rəhmi varmış —

Bilir şıltaq bəndəsiyəm.

Yazmadığım yazım qalıb,

Yozmadığım yozum qalıb.

Çoxum gedib, azım qalıb —

Ömrün payız vədəsiyəm.

Qarada ağ, ağda qara,

Hara gedir, karvan hara?

Bu dünya bir karvansara —

Gəlmişəm ki, gedəsiyəm…

30 oktyabr 2022

Sənə yadam

Həsrətinlə alovlandım —

Niyə atdın oda məni.

Naz-qəmzənə kimsə dözməz —

Öldürdü bu əda məni.

Eşqi sönməz odam — dedim,

Amma sənə yadam — dedim.

«Canım» dedim, «qadam» dedim,

Tutdu bu qan-qada məni.

Sən danışma ağ başımdan,

Xəbərin yox öz yaşından…

Silinmişəm yaddaşından,

Heç salmırsan yada məni.

28.02.2024

Canlının canı şirin

Üzümə oxudu həkim

çarəsiz diaqnozumu.

Yox idi bu gerçəyin

başqa yozumu..

İnsan hər yaşda insandır,

canlının canı şirin.

Bir anlığa düşündüm ki,

həyat, səndən hanı şirin?

Bir anlığa qayıtdım mən

Ötən sağlam günlərimə.

Cavan oğlan günlərimə.

Arzulardan, xəyallardan

O doğulan günlərimə.

Anladım ki, varlığımda

nəyim varsa

Vallah, bircə-bircə gedir.

İnsan oğlu bu dünyaya

Qartal gəlib, sərçə gedir…

5 dekabr 2023

Ankara, Qazi xəstəxanası

Düşünmə şairsən

Sosial şəbəkələrdə özünü

görkəmli şair kimi izləyicilərə

sırıyan istedadsız adamlara

Özünə görkəmli şair söyləyib

Çinara bənzətmə söyüd sözünü.

Böyüyü dinmirsə söz sənətinin,

Bacara bildikcə böyüt sözünü.

Düşünmə şairsən — adın, sanın var,

Sənin nə sünbülün, nə xırmanın var.

Di gəl ki, hazırca dəyirmanın var —

Hələ ki, fürsətdir üyüt sözünü.

Həyası olana nədir bu həyat?

Hər yerdə qarşıya çıxırsan rahat.

Üzünü görməkdən bezib camaat,

Bir az abıra sal bu lüt sözünü.

Səni qınamıram, getdi o dəmlər —

Başqa havalara köklənib simlər…

Yerdən götürəcək bilmirəm kimlər

Özün diri ikən meyit sözünü.

13 aprel 2024

Cinaslı bayatılar

Hər günahı,

Günah bil hər günahı.

Bədəsil övlad sənə

Çəkdirər hər gün ahı.

Sər çəmənə,

Yaylığın sər çəmənə.

Qəfəsdən baxan qartal

Göründü sərçə mənə.

Kəs məni

Şikəstəni, kəsməni.

Yalanım üzə çıxsa

Doğra məni, kəs məni.

Gün düzə,

Şəfəq saçır Gün düzə.

Ömür keçsə firavan

Gecə dönər gündüzə.

Ər isə,

Sel gələr qar ərisə.

Qadını xatun eylər

Ər dediyin ər isə.

Yar aşsa,

Bu zirvəni yar aşsa.

Dedi-qodu azalar

Yar yarına yaraşsa.

Yardımı,

O görünən yardımı?

Sevən kəslər qovuşar

Tanrı yapsa yardımı.

Yara bir,

Dərd birdimi, yara bir?

Ömrüm xəzan çağında

Xəbər verin yara bir.

Yar ansa,

Sevinərəm yar ansa.

Ömür boyu sağalmaz —

Sevgin sənin yaransa.

Dərəni,

Sellər yuyur dərəni.

Güllərin şahı bildim

Yamacda gül dərəni.

Balasına,

Kim qıyar balasına?

Ata, ana ovular,

Qoymaz ki, bala sına.

Dərdi var,

Hərənin öz dərdi var.

İnsan yoxsa içində

Quzulayar dər-divar.

Qar qara,

Qarışıbdı qar qara,

Məcrasına sığışmır

Qar yağdıqca Qarqara.

Yad olsun,

Ya boşalsın, ya dolsun.

Yad gəlib doğma olur,

Doğma niyə yad olsun?

Qara bax,

Dağ başında qara bax.

Xalqımın qüdrətiylə

Azad oldu Qarabağ.

Bu çənə,

Duman dedim bu çənə.

Elə üyüdüb tökür —

Heç dayanmır bu çənə.

Dəb dəbə,

Qarışıbdı dəb dəbə.

Sadə yaşa, sadə ol

Nəyə lazım dəbdəbə.

Daşı bir,

Bu daşları daşı bir.

Vətəndaşın, yurddaşın

Torpağı bir, daşı bir.

Bağ salar,

Kamil insan bağ salar.

Qara daş da göyərər

Xoş nəzərlə baxsalar.

İl anlar,

Olmayaydı ilanlar.

Həsrət çəkən ürəklər

Nə ay, nə də il anlar.

Yar attı,

Mən piyada, yar attı.

Yar deyən yarımırsa

Allah niyə yaratdı?!

Ömür-gün,

Yaman keçdi ömür-gün.

Hanı sənin o yuxun,

Hanı sənin o mürgün?

Qışqıra,

Aciz odur qışqıra.

Yazqabağı çıxanı

İnsafdırmı qış qıra?

Sağ ikən,

Vəsiyyət et sağ ikən.

Onsuz da insanlığın

Solu kəmdir, sağı kəm.

Adil Cəmil

Ədəbiyyat qəzeti. - 2024. - 4 may, № 16. - S. 23.