"Dağların və çöllərin nəğmələri" sonsuzdur

Çağdaş qazax şairi Uluğbek Esdauleti azərbaycanca oxuyarkən

Qazaxıstanın xalq şairi, ictimai xadim Uluğbek Esdauletin anadan olmasının 70 illiyi ərəfəsində Azərbaycan dilində poetik məcmuəsi - "Dağların və çöllərin nəğmələri" adlı kitabı nəşr edilmişdir. Mahmud Kaşğari adına Beynəlxalq Fondun təşəbbüsü ilə işıq üzü görən toplunun redaktoru və kiçik şərhlərin müəllifi şair-tərcüməçi Elxan Zal Qaraxanlıdır.

Yeri gəlmişkən, Uluğbek ədəbiyyatımızın ağsaqqalı Anar müəllimin də yaxın dostu və sirdaşıdır, onu bütün türkdilli ədəbiyyatların böyük ustadı adlandırır. Mənim də tanıdığım, təqdir elədiyim, Almatıda Oljasla birgə qonağı olduğum (eyni zamanda Elxan Zalla) çağdaş qazax ədibi intellekti və səviyyəsi ilə həmişə seçilib. O, təkcə Qazaxıstan Yazıçılar İttifaqının deyil, eyni zamanda TÜRKSOY-un yaratdığı Türk Dünyası Yazarlar Birliyinin də sədridir. Bir söz adamı kimi qardaş xalqın ən müasir, ünlü ismidir. Heç təsadüfi deyil ki, onun yazdığı nəğmələrindən biri Beynəlxalq antinüvə hərəkatının himninə çevrilmiş, "Zamanai" adlı mahnısı dillər əzbəri olmuşdur. Elə Elxan Zalın və İbrahim İlyaslının birbaşa orijinaldan tərcümə etdikləri "Dağların və çöllərin nəğmələri" kitabına da Ön sözü Oljas Suleymenov qələmə almışdır.

Adətən, keçmişdə sabiq SSR-nin tərkibində yaşayan türkdilli xalqların ədəbiyyatından seçmə nümunələr rus dilindən çevrilirdi. Bu zaman mətn tamam başqalaşır, bəzən özgə bir məzmun kəsb edir, əcaib mənzərə yaradırdı. Demək çətindir, bəlkə də bu, qəsdən edilmiş ruslaşma siyasətinin nəticəsi idi. Həm Elxan Zalın, həm də İbrahim İlyaslının doğma qazaxcadan elədikləri çevirmələr müqayisədə dəqiqdir, demək olar, orijinal mətnlərlə eyniyyət təşkil edir.

Görkəmli qazax şairi Uluğbek Esdauleti bu yubiley günlərində Azərbaycan torpağına təşrif gətirib. Hazırda Bakıda qonaqdır. O, eyni zamanda Azərbaycan türkcəsində çıxmış kitabının sevincini yaşayır.

Ağacəfər Həsən

Ədəbiyyat qəzeti 2024.- 25 may, №19.- S.11.