Nazif Qəhrəmanlı - sadə, yaxşı adam

Dəyərli alim Vilayət Quliyevin "Bir Nazif vardı..." yazısı məni o qədər də uzaq olmayan illərə apardı - Ədəbiyyat İnstitutunda aspiranturaya daxil olduğum illərə. Şamil Salmanov, Aydın Dadaşovun özünəməxsus zarafatlarını, Arif Səfiyevin dodağındakı xəfif təbəssümü, Akif Hüseynov ciddiyyətini, Zaman Əsgərlinin daim yenilik axtarışını... və əbədi ustad sayacağım Yaşar Qarayev mötəbərliyini xatırladım. Onların arasında bir də Nazif Qəhrəmanlı vardı. Utancaq, məsum siması ilə elmə yeni gələn biz gənclərə stimul olan böyük insan, əsl ziyalı!

Yaxşı insan idi Nazif müəllim. Onu iki kəlmə ilə ancaq belə xarakterizə etmək olar. Lap Rəsul Rzanun şeirində olduğu kimi, "Mənim sevgim sevgi idi - sadə, yaxşı"... Sanki Nazif müəllim kimi insanlar ömrü, həyatı ancaq bu cür sadə, yaxşı etmək üçün gəlmişdilər dünyaya.

İllər öncə Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat Muzeyində Yaşar Qarayevin xatirəsinə həsr olunmuş tədbirdə ədəbiyyatşünas alim Azadə Rüstəmovanın səsləndirdiyi bir fikri hər zaman xatırlayıram: demişdi ki, "bilirsiz, savadlı olmadan savadlı kimi görünmək mümkündür, ağıllı olmadan ağıllı kimi də görünmək olar, ancaq ziyalılıq elə bir şeydir ki, ziyalı olmadan ziyalı kimi görünmək mümkün deyil"...

Nazif Qəhrəmanlı yaxşı alim, gözəl insan olmaqla yanaşı, başdan-binadan ziyalı kimi doğulmuşlardan idi. Onun hər dəfə liftdən çıxaraq dəhlizdən şöbəsinə doğru yeyin addımlarla, tələsərək getməsini xatırlayıram. Nadir hallarda dəhlizdə dayanıb söhbət edərdi, indi düşünürəm ki, bunu bəlkə də vaxt itkisi sayırmış. Nazif müəllim kimi insanlar üçün vaxt, zaman qızıl idi. İmkan düşdükcə ədəbiyyat söhbəti edərdik. Bir dəfə söhbət zamanı çantasından kağızlar çıxardı, "son yazılarımdandır" - dedi. 20-30-cu illərdə hekayə janrının dinamikasını əks etdirən araşdırma mətn idi. Oxumağımı istədi. O dövrə xüsusi vurğunluğum olduğunu bilirdi. Mütləq oxuyacağımı bildirdim. Heç bir həftə keçməmiş Nazif müəllimin ölüm xəbərini eşitdik. Verdiyi yazını onun son xatirəsi kimi qorudum. Bilmirəm, hardasa çap olunmuşdumu, yoxsa, heç imkan tapmamışdı çap etdirməyə?... Hər halda mən onu kitab rəfimin ən etibarlı, əlçatmayan yerində hifz etdim. Vilayət müəllimin yazısından sonra düşündüm ki, bəlkə heç çap olunmayıb. Ədəbiyyatşünas alimimiz, Nazif müəllimin irsinə yaxşı bələd olan Bədirxan Əhmədliyə bu barədə fikrimi deyəndə "mütləq çap etdir, dəqiq çap olunmayıb", - dedi. Ona görə məqaləni "Ədəbiyyat qəzeti"nin oxucularına təqdim etmək qərarına gəldim. Ruhu şad olsun! Nazif Qəhrəmanlı kimi alimlər ölümündən sonra da örnəkdir bizlərə. Həyatın sonrakı axarına qatılmaq bu olsun, gərək...

Elnarə AKİMOVA

Ədəbiyyat qəzeti.- 2024.- 21 sentyabr, №36.- S.10.