İki nəfər üçün bir azadlıq  

 

Hekayə

 

Kiokora əlindəki dəyənəklə qarşısına çıxan tikanlı kolları, nazik ağac budaqlarını, enli fikus yarpaqları və nion saçaqlarını qıraraq meşə boyu irəliləyirdi. Bəzi yerlərdə yerə aşmış ağacların gövdəsi boyunca yeriyir, sonra hoppanıb cığıra düşür, bəzən sallanan budaqlarla yellənir, ağacların arası ilə uçur, quş kimi qarşı ağaca qonurdu. Son vaxtlar çəkisi çox artdığı üçün ayaqları altında cavan budaqlar davam gətirmirdi. Rastına çıxan meyvələrdən dərib həvəslə yeyir, puşunu meymunlara tullayırdı. Meşədə banandan, abakadadan tutmuş, kokosa qədər, hər cür meyvə vardı. Anasının qaynatdığı düyüdən yeməyə heç həmişə ehtiyac qalmırdı. Çox vaxt səhər evdən çıxır, bütün gününü meşədə keçirir, bir hava qaraldıqdan sonra özlərinin bambukdan, qamışdan, baobab taxtalarından, quru otlar iri yarpaqlardan hazırlanmış daxmasına qayıdırdı. Təkcə leysan yağış yağanda daxmanı tərk etmirdi. Uzanıb yağan yağışa tamaşa etmək ona ləzzət verirdi. Anası isə bu zaman onun atası Toranı xatırlayıb ağlayırdı. Atası üç il əvvəl itmişdi. Əvvəlcə onu yaquar parçaladığını ya anakonda ilanın udduğunu zənn etmişdilər. Sonra qonşu Basunun atası tapıldı o, Toranın da onun kimi ağdərililər tərəfindən tutulub zorla gəmiyə mindirildiyi xəbərini verdi. Basunun atası ilk fürsətdəcə dənizə atılıb, xilas olmuşdu. Kim bilir, onun atası indi harada idi?! Afrikanın hər hansı bir ölkəsinə, qəbiləsinə, guşəsinə aparılmış olsaydı, indiyə çoxdan qaçıb gələrdi. Deməli, gəmi ilə çox uzaqlara aparılmışdı. Yadellilər bu ətrafda çox gəzib-dolaşır, deyilənə görə qızıl axtarırdılar. Lakin Kiokora onların uzun, odlu silahlarla qəbilələrə hücum etdiklərini, atəş açdıqlarını da görmüşdü. Sakit dinc həyat sürən qəbilələrə qəflətən hücum edir, gənc orta yaşlıları əsir tutur, müqavimət göstərəni atəş açıb öldürürdülər. Meşədə tor tələsi qurub tutduqları adamlar da az olmurdu. Onların Qamsavar adlı qəbiləsindən çox kişilər, qadınlar itmişdi. Qaçıb gələnlər çox dəhşətli sözlər danışırdılar. Heç demə, o dərililər bu meşələrdən tutduqları adamları gəmi ilə uzaq ellərə aparır, başqalarına satır, döyür, ağır işlər gördürürdülər. Kiokoranın atası Tora çox güclü idi. Dərisinin altından qol baldır əzələləri şişir, oynayır, parıldayırdı. Görəsən, indi uzaq ellərdə işlə məşğul idi?! Sağ idimi? Meşədə yumruğu ilə vəhşi it, qorilla, primat öldürmüş, hətta ayını vurmuşdu. İndi Kiokoro özü atası kimi əzələlərini oynadır, hər gün ağır ağac gövdələrini qaldırır, bir dəyənək zərbəsi ilə yoğun budaqları qırır, anasının tapşırdığı bütün ağır işləri görür, sonra da meşəyə girib uzaq məsafələr qət edirdi. Bu məsafənin sonunda Tuba qəbiləsinin Çolo yaşayış məskəni yerləşirdi. Bu qəbilə çayın yuxarı sahilində yerləşirdi. Orada çoxlu daxma vardı. Kiokora çayın üstünə aşmış böyük ağacın gövdəsi boyu gedib daha bir neçə ağac adlayır, nəhayət, onlardan birinin üst budaqları arasında gizlənib, aşağıdakı qəbilənin adamlarına tamaşa edirdi. Buradan hər şey çox maraqlı görünürdü. Adamlar qarışqa kimi bütün günü hərəkət edir, bir yerdə durmurdular. Məşğul olmağa hər cür tapırdılar: kokos, banan, manqo, ananas, pepino, kivano, qyava, marula, tamarind meyvələrini təmizləyir, çubuqlar otlarla hörülmüş yeşiklərə yığırdılar. Özünün Qamsavar qəbiləsində belə idi. Bu meyvələri qayıqlarla, çay dəniz yolu ilə uzaq qəbilələrə aparır, düyü, parça, dəri, boyaq dəmir alətlərə dəyişirdilər.

Tuba qəbiləsinin Çolo məskənində bir gözəl qız vardı. Adını da eşidib öyrənmişdi: Zuzio.

Bu qəbilədə Kiokoranın özünü görmüş bircə nəfər vardısa, o da elə Zuzio idi.

Zuzionun hündür boyu, iri gözləri, ağappaq dişləri, ətli dodaqları, dimdik döşləri, incə beli, enli baldırları vardı. Sinəsindən dəniz mərcanları asılmışdı. Yaraşıqlı ayaqlarının sonunu tiftikli, quru yarpaqlardan otlardan toxunmuş örtüklər göy parçalar qapatmışdı. Son vaxtlar Zuzio sinəsini göy rəngli parça ilə örtürdü. Amma yaraşıqlı baldırları bayırda qalmışdı. Yoxsa o, elə yeyin addımlaya, yüngül qaça, tullana, sanki quştək uca bilməzdi. Çox vaxt ayaqları yalın olur, çiynindən həsir torba asırdı. Dəniz Çolo-tuba qəbiləsinin bir elə uzaqlığında deyildi. Amma Zuzio dənizə deyil, daha yaxınlıqdakı çaya gedir, əlindəki nazik qamışla çayda balıq vurur, bəzən çimirdi. O çimərkən daha cazibədar idi. Su dənələri onun qara dərisinin üstündə puçurlanır, Günəş şüaları düşdükdə parıldayırdı. Kiokora bu zaman daha yaxın budaqlara enirdi. Bir neçə dəfə ağac budağından birbaşa çayın içərisinə tullanmaq, düz onun qarşısına düşmək istəmişdi. Əmin idi ki Zuzio onu qovmayacaq. Ancaq nədənsə çəkinir, əlləri, ayaqları donub onun sözünə baxmırdı. Çolo-tuba qəbiləsindən kiminsə gələcəyindən, qəflətən kimləsə qarşılaşacağından onunla vuruşacağından çəkinmirdi. Qarşısına çıxan hər hansı bir kəsi bir yumruqla vurub yıxa bilərdi. Amma o bu qəbilədən kimisə vurmaq istəmirdi. Zuzionun yaxınları, ailə üzvləri ola bilərdi. Kiokoranın həmişə əlində dəyənəyi olurdu. Bu dəyənəklə ilan da vurmuşdu, qara timsah da, vəhşi it, pişik, hətta meymun da. O da vaxtsa ayı ilə rastlaşacaqdı. Atası kimi yumruqla ya dəyənəklə vurub ayını öldürəcəyinə əmin idi. Atasının sol çiynində ayı pəncəsindən yadigar qalan iri çapıq vardı. Bir atasının sol qulağının üst hissəsi azacıq qopmuşdu. Atasından yadında qalan başqa nəsə xatırlamırdı. Dediyinə görə, anası atası ilə ilk dəfə bir-birlərini yağış altında görmüşdülər. Sonra daha bir dəfə leysan yağış altında qaçışarkən birdən üz-üzə gəlmiş bu zaman güclü yağış hər ikisinin əynindəki örtükləri qopartmışdı. Sonra onlar əl-ələ tutub o yağışdan daldalanmağa qaçmışdılar. Həmin yağışdan çox-çox sonra isə onlar enli ağac koxasından çıxmış özləri üçün daxma qurmağı qərara almışdılar. İndi Kiokora ağac budaqları arasından aşağıda gəzib dolaşan hərdən gözucu bu ağaca sarı boylanan Zuzioya tamaşa edir, indicə göy guruldamasını, leysan yağış yağmasını arzulayırdı. Zuzio hərdən aşağıda bir balaca tamam lüt oğlan uşağı ilə oynayırdı. Bu onun qardaşı Sanu idi. Əgər indicə yağış yağardısa, Sanu qaçıb daxmada gizlənəcək, Zuzio isə durub ona tamaşa edəcəkdi. Bu zaman onun bədəni büsbütün bərq vuracaqdı. Kiokora əmin idi ki, onda hökmən aşağı hoppanacaq düz Zuzionun qarşısına düşəcəkdi. O yağışın hər ikisini isladıb həsir örtüklərini qopartmasını, sonra da qaçıb bir ağac koxasına girmələrini istəyirdi. Daha sonra Zuzionu götürüb Qamsavara aparar, orada ağac budaqlarından, bambuk, baobab, qamış otlardan bir geniş koma düzəldərdi.

Kiokara öz xəyallarına dalar, havanın vaxt qaraldığından Zuzionun çıxıb getməsindən xəbər tutmazdı.

Birdən həqiqətən , göy guruldadı, şimşək çaxdı. Bu elə güclü səs oldu ki, Kiokora diksindi; az qala ağacdan yıxılacaqdı. Amma sonra bu gurultuların heç yuxarıdan deyil, aşağıdan müxtəlif yerlərdən səsləndiyinin fərqində oldu. Bu zaman o aşağıda hər tərəfdən dərililərin uzun silahdan atəş açaraq, Çolo-tuba qəbiləsinə sarı irəlilədiklərini gördü. Heç qızılaxtaranlara oxşamırdılar. Həyatı boyu üçüncü dəfə idi ki, ağdərili insan görürdü. Birinci dəfə gördüyü ağdərililər onların qəbiləsinə soxulmuşdu. O vaxt qabaqcadan xəbər gəlmiş, hamı qaçıb gizlənmişdi. Onlar qəbiləyə soxulub hər yanı axtardılar, kimsə nəsə tapmadıqda qəbilə komalarına od vurub yandırdılar. İkinci dəfə görduyu ağdərili ölmüşdü. Onu yəqin ki ilan çalmış, bədəni şişib qaralmışdı. Kiokora üfunət qoxulamasın deyə onu sürüyüb çay kənarına gətirdi, altına, üstünə qurumuş ağac budaqları yığdı, çaxmaq çalıb, ölünü öz qəbiləsinin qaydaları ilə yandırdı. Bir dəfə dənizdə yelkənli böyük gəmilər görmüşdü. Onda atası Tora ilə birlikdə idilər. Atası bunun ağdərililərə məxsus olduğunu dedi dənizə girmədən tez kiçik qayıqlarını çiyinlərinə götürdülər tələsik meşəyə doğru qaçdılar. İndi aşağıda gördüyü ağdərililərin əllərində nizə, xəncər od püskürüb, gurultu qoparan bir ağac parçası da vardı. Onlar hər tərəfdən qəbilə adamlarını mühasirəyə almağa çalışırdılar. Aşağıda artıq qışqırıq səsləri eşidilir, Çolo-tuba qəbiləsinin adamları ətrafa qaçışırdılar. Amma heç hamısı qaçıb qurtula bilmir, ələ keçirdi. Zuzio balaca qardaşı Sanu sürətlə meşənin dərinliyinə doğru qaçırdı. Birdən ağdərililərdən birinin əlindəki ağac parçasından alov çıxdı daha bir gurultu qopdu. Elə o andaca Sanu qışqırıb ağzı üstə yerə yıxıldı. Zuzio çevrilib bunu gördü heyrət içərisində ayaq saxladı. O, Sanuya sarı geriyə qayıtdı ona doğru əyildi. Sanunun kürəyi qana bulaşmış, o heysiz düşüb qalmışdı. Zuzio "Öldürdülər!" deyə dəhşət içərisində qışqırdı. Elə bu zaman üç nəfər ağdərili Zuzionu əhatəyə aldı. Onların əllərindəki silahlar Zuzioya tuşlanmışdı. Onlar Zuziodan yapışıb, onu zorla ayağa qaldırmağa qollarını bağlamağa çalışdılar. Zuzio bu zaman ağlayır, qışqırır, əl-qol atıb onların paltarını cırır, müqavimət göstərirdi. Kiokora daha ağacda dura bilmədi, budaqlarla aşağı sürüşdü, budaqdan-budağa, sallanqac budaqlarla digər ağaclara hoppandı onların yaxınlığına çatdı. Amma bu zaman öz əlindəki dəyənəyini yerə saldı. Dayanmağa, axtarıb tapmağa vaxt itirmək istəmədi. Orada - irəlidə Zuzio darda idi. Sürətlə qaçıb ağdərililərə yetişdi. Ağdərili birisi ona sarı çevrilən kimi Kiokora onun çənəsinə möhkəm bir yumruq ilişdirdi. Vurduğu növbəti yumruq digər ağdərilini yerə yıxdı. Üçüncü ağdərilinin ayaqlarının arasına təpiklə vurub aşırtdı. O tez Zuzionun qolundan tutub, onu dikəltdi. Zuzio qarşısında onu görməsindən çaşqın vəziyyətə düşmüşdü. Kiokora da çaşıb qalmış, edəcəyini unutmuşdu. Birdən ondan arxada gördüsə, Zuzio qışqırdı. Kiokora cəld geriyə çevrildi bu zaman arxadan daha dörd nəfər ağdərilinin onları əhatəyə aldığını gördü. Digərləri yerdə inildəyir, hamısının üzündən nifrət qəzəb yağırdı. Aralarındakı bir kürən saqqallı o birilərə dedisə, onlar tüfəng, xəncər nizələri kənara qoydular. "Boks…boks" deyə kürən saqqallı əli ilə onu yaxına çağırdı. Kiokora onların yumruq davasına çıxmaq istədiklərini başa düşdü. Uzun qollarını uzadıb, əvvəl bu kürən saqqallının, sonra o birilərin çənəsinə, gicgahına, alnına sürətli ağır yumruqlar ilişdirdi. Zərbələri onları yıxır, al qana bürüyürdü. Birdən arxadan başına nəsə dəydi Kiokora huşunu itirib yıxıldı.

Kiokora özünə gələrkən əvvəlcə ləpələrin həzin səsini eşitdi, sonra gözlərini açıb , böyük yelkənlər gördü. Dikəlmək istədikdə başından ağrı qopdu. Qolları arxadan bağlanmış o yerə uzadılmışdı. Döşəmənin taxta örtüyünə diqqət verdikdə özünün bir böyük, yelkənli gəmidə olduğunu başa düşdü. Azacıq dikəldi ətrafına nəzər saldı. Ətrafda sıra ilə çoxlu adam oturmuş, hamısının qolları arxadan bağlanmışdı. Xatırladı: Çolo-tuba qəbiləsinin adamları idi. Bu adamları öz baxışları ilə aradı, axtardı birdən lap yaxınlıqda Zuzionun da qolları arxadan bağlı halda oturduğunu gördü. Zuzio narahat nəzərlərlə ona baxırdı. Kiokora onu gördüyünə sevindi, amma elə o andaca qanı qaraldı. Deməli, onu da, Zuzionu da ağdərililər tutmuşdular. Agdərililərdən yaxınlıqda kimsə yox idi. Qəbilənin qocaları uşaqlar da görünmürdü. Yəqin onları, ya öldürmüş, ya da gərəksiz sanıb qovmuşdular. Sanunun öldürülməsini xatırladı. Axı bu ağdərililərə onların ədavəti keçmişdi? Zavallı anası indi onu da itirmiş olurdu. O özü isə artıq hər şeyini itirmişdi. Onun təkcə Zuziosu vardı.

Zuzioya baxıb güclə gülümsəməyə çalışdı. Zuzio da dərdli təbəssümlə gülümsədi. Onu buradan xilas etmək lazım idi. Oturduğu yerdən astaca Zuzioya sarı süründü.

- Zuzi, mən indi sənin qollarını açaram, sən qalxıb suya tullanarsan. Üzməyi bilirsənmi?

- Əlbəttə.- Zuzio ona sarı qayğılı nəzərlərlə baxdı.- Bəs sən?

- Sən mənim əllərimi açarsan, birlikdə üzüb çıxarıq.

- Sənin adın nədir?

- Kio.

Kiokora Zuzio ilə arxa-arxaya qaldı onun əllərini açmağa çalışdı. Zuzionun əlinə toxunan kimi içindən gizilti axıb keçdi boğazı qurudu. Sonra çətinliklə özünü ələ aldı onun əllərini bağlamış kəndiri açmağa başladı. Elə bu zaman anlamadığı bir dildə bağırtı səsləri eşitdi. Bunlar ağdərililər idi qəzəblə düz onlara sarı gəlirdilər. Zuzionun əllərini daha tələsik açmağa çalışdı. Amma çatışmadı. İrəlidə gələn kürən saqqalı onlara yaxınlaşıb, onun böyrünə qüvvətli təpik zərbəsi vurdu onu sol böyrü üstünə aşırdı. Sonra Kiokora daha bir neçə təpik zərbəsinin ağrılarını duydu. Onu vuranlar bir neçə nəfər idi. Onlar ucadan gülür nəsə deyirdilər. Bu yad sözlərin arasında təkcə "boksçu" sözünü ayırd edə bildi. Sonra bu ağdərililər Zuzionu da təpiklə vurmaq istədilər. Kiokora özünü onların təpiyinin qarşısına tulladı ona dəyəcək zərbələri özünə qəbul etdi. Bu isə ağdərililəri qəzəbləndirdi. Ancaq onlar nəsə deyib, Zuzionu vurmaqdan ayaq saxladılar. Birdən onlar yapışıb Zuzionu yerdən qaldırdılar irəli sürüdülər. Kiokora onlara sarı nifrətlə "boksboks" deyə bağırdı bununla sanki özünün döyülməsini təklif elədi. Onlar Zuzionu aparıb bir hündür iri taxta parçasının üstünə uzatdılar. Zuzio müqavimət göstərdikdə onun üzünə zərbələr vurdular. Kiokora bu zaman güclə dikələ bildi, amma bir neçə mühafizəçi yetişib onu yenidən vurmağa başladı. Onların yumruq təpik zərbələrini vecinə almırdı. Orada Zuzionun əllərini arxadan açıb yanlara, eləcə ayaqlarını aralayaraq bağlayırdılar. Sonra kürən saqqallı adam onun ayaqlarının örtüyünü qoparıb bir kənara tulladı. Daha sonra o, ayaqlarının arasına girib, Zuzionu zorlamağa başladı. Zuzio çırpınaraq qışqırır, Kiokora isə bağırır uzandığı yerdə ağdərililərə ayaqları ilə zərbələr endirərək müqavimət göstərirdi. Çolo-tuba qəbiləsinin adamları bir kənarda sızıldayır, kimsə köməyə gəlmirdi. Ağdərililər Kiokoranın ayaqlarını da iplə bağladılar. Daha sonra dünyanın ən dəhşətli hadisəsi baş verdi: Kiokoranın gözləri önündə dərililər bir-bir Zuzionu zorladılar. Kiokora bu mənzərəyə gözlərini qapadı, üzünü çevirdi, əlacsız halda başını aşağı saldı. Amma qulaqlarını qapaya bilmir, Zuzionun qışqırıqlarını hönkürtü səsini eşidirdi.

Keşkə ona uzun silahdan atəş açıb, öldürəydilər o bütün bunları görməyəydi.

Gəmi isə yellənərək onları sürətlə uzaqlara aparırdı.

 Səhər ağdərililərdən biri göyərtəyə çıxdı şalvarının qabağını açıb dənizə işəməyə başladı. Eyni zamanda göyərtədə uzanıb qalmış adamlara sarı da gözucu baxdı. Birdən o, baş tərəfdə qoyulmuş iri taxta parçasını çılpaq Zuzionu gördü. Baxışlarını yayındırmadan bir qədər baxdı, sonra tələsik həvəslə ona yaxınlaşdı. Zuzio orada tamam çılpaq vəziyyətdə uzadılmış, ayaqları qolları kənara bağlanmışdı. Kiokora bütün gecəni ona sarı baxmadan, daha onu eşitmədən, öz içində ağlamışdı. Bircə kəlmə danışa, Zuzioya nəsə deyə bilməmişdi. Boğazına sanki bir iri daş basılmışdı. Gələn ağdərili burada oturmuş yüzlərcə qaradərili adamı vecinə almadan şalvarının qabağını tamam açdı o da Zuzionu zorlamaq istədi. Amma birdən duydusa, kənara çəkildi onu tərpətməyə çalışdı. Zuzio heysiz, taqətsiz halda düşüb qalmışdı. Ağdərili tələsik gedib, gəminin ortasındakı qapalı kahaya girdi. Sonra oradan beş-altı nəfərlə birlikdə çıxdılar. Kürən saqqallı öndə gəlirdi. O da Zuzionu əvvəlcə ayağı, sonra əyilib, əli ilə tərpətdi, biləngini tutdu, sinəsinə qulaq asdı, sonra isə sifətində təəssüf ifadəsi ilə başını buladı. Bundan sonra ağdərililər Zuzionun qollarının ayaqlarının ipini kəsdilər, əllərindən ayaqlarından yapışıb, onu göyərtənin kənarına gətirdilər. Zuzio qupquru olmuşdu. Burada onlar ölmüş Zuzionun əllərindən ayaqlarından yapışıb, bir neçə dəfə yellətdilər, daha sonra onu göyərtədən dənizə tulladılar. Kio bu gördüklərinin qarşısında sızıldayır, yenə için-için ağlayırdı. Kürən saqqallı onun yanından keçərkən ayaq saxladı, nəsə deyib, ona nifrətlə bir təpik vurdu. Kio onu söydü vurmaq üçün çabaladı. Amma onun əlləri ayaqları iplə möhkəm bağlanmışdı. Kürən saqqallı ona sarı yumruqlarını istehza ilə oynatdı, "Boks… boks" dedi sonra da üzünə tüpürüb getdi.

Gəmi yellənir buludsuz səmadan günəş insafsızcasına göyərtədəkiləri qızdırırdı. Çox-çox günlər sonra dor ağaclarının üstü ilə qağayılar uçuşmağa başladı.

Sahildə hündür evlər görünürdü.

 

***

 

...Böyük salonda minlərcə tamaşaçı toplaşmış, ortada boks rinqi qurulmuşdu. Rinqin ortasında geyimli referi, ağdərili bir boksçu, digər tərəfdə isə əyninə boksçu tumanı iri əlcəklər geyinmiş bir qaradərili boksçu durmuşdu.

Bu, Kiokora idi.

Kiokora indi daha çox böyümüş, kökəlmişdi.

Referi hər iki boksçunu rinqin ortasına dəvət etdi burada əlini onların arasına uzadıb "Boks!" işarəsini verdi. Ağdərili boksçu sağa-sola tullanmağa ona doğru yumruqlar atmağa başladı. Kiokora bu zərbələrdən məharətlə yayındı, bu dərili boksçuya nifrət etsə , onunla bir azca əylənmək istəyirdi. Bununla özünə pul qoyuluşunu artırırdı. Bir qədərdən sonra ağdərili boksçu bircə zərbə vura bilməməsindən əsəbiləşdi "İyrənc zənci!" deyərək, ona öz nifrətini bildirdi. Bu sözlər bir andaca Kiokoranı qəzəbləndirdi. Sözə tutarlı cavab əvəzinə Kiokora irəli şığıdı onun çənəsinə möhkəm bir yumruq zərbəsi ilişdirdi. Zərbə ağdərili boksçunun ayaqlarını yerdən üzdü onu arxası üstə yerə çırpdı. Salona toplaşmış tamaşaçıların gurultulu alqış qışqırıq səsləri qopdu. Sonra referinin doqquza kimi sayması da kömək etmədi. Məşqçilər, daha sonra həkimlər rinqə daxil oldular ağdərili boksçunu ayıltmağa çalışdılar.

Soyunub-geyinmə otağında məşqçiləri sahibi Kiokoranın kürəyini şappıldadır, onu növbəti dəfə tərifləyirdi.

- Bizim rinqdə hələ kimsə ardıcıl qırx qələbə qazanmayıb! Hamısı da ağdərili boksçular üzərində nokautla!

- Bu gün doxsan beşin beşə nisbət faizində sənin qələbənə pul qoyulmuşdu!

- , Kio, sənə çəkilən zəhmətə dəyir! Mən səni dünya boksçusu edəcəyəm!

- Kio, daha Çikaqoda ağdərili boksçu qalmadı, gərək Nyu-Yorka gedək. Bu pis adətdir səndə? Məgər qaradərililər boksçu deyil?! Zənci Teteroka dünyanın ən güclü boksçusu sayılır! O heç kəsə belə irqi nifrət bəsləmir, kim gəldi kötəkləyir! Bəs sənə olub? Teteroka da keçirtdiyi doxsan doqquz döyüşün hamısında qalib gəlib! Yetmişi nokautla!

Bayaqdan heç bir sözə münasibət bildirməyən Kiokora özünün ağdərili, uzun nazik bığlı sahibi Con Consondan eşitdiyi son sözlərə sarı çevrildi qətiyyətlə:

- Coni, əl çək, mən afrikalıya yumruq vurmayacağam!- dedi.

Sahibi bu sözlərdən əsəbiləşdi.

- Mən edim ki, bütün güclü boksçular Afrikadandır? Başa düş, bura Amerikadır, bura azad ölkədir!

- Tüpürüm sizin ölkənizə! Mən ki, azad deyiləm! - Kiokora ona sarı saymazyana dedi. - Bir qula hər şeyi məcbur edə bilərsən, özü istəməsə, bircə qələbə qazanmaqdan savayı! Buralarda boksçu yoxdursa, onda gedək Nyu-Yorka!

Kionun baxışları məchul nöqtələrdə dolaşdı, bu nöqtələrdən birində ilişib qaldı. O nöqtədə yelkənli gəminin göyərtəsindən ağdərililər ölmüş Zuzionu dənizə atırdılar.

 

***

 

...Üzərində "At nights of New York" yazılmış pivəxananın içərisində qələbəlik idi. Stollardan birinin arxasında oturmuş dörd nəfərdən üçü ağdərili, biri isə Kiokora idi. Onun əynindəki köynəyinin qollarını əzələləri qabartmışdı. Onlar iri bakallarda pivə içir söhbət edirdilər. Bunlardan biri Kiokoranın nazik, uzun bığlı sahibi Con Conson, o birilər isə boks yarışlarının menecerləri idi.

- Kio, sonra mən səni bir heç bir zənci boksçu ilə rinqə çıxartmaram! Nyu-Yorkda sənin qarşına çıxartmağa Teterokadan daha ləyaqətli boksçu tapılmadı. O isə Nyu-Yorkun fəxridir. Bütün qoyuluşlar ona olur. Sən döyüşə razı olsan, qoyuluş haqqı qalxacaq, biz sənin qələbənə pul qoyub böyük məbləğ qazanacağıq. Ən azı bir milyon dollar!

- Bundan mənə ? Pulu siz qazanacaqsınız, bəs mən qazanacağam? Heç ! Üstəlik , Coni, mən sənə demişəm axı, qaradəriliyə əl qaldırmayacağam!

Digər oturanlar da onu dilə tutmağa çalışdılar.

- Nyu-Yorka gəlmək, döyüşmədən geriyə qayıtmaq səni hörmətdən salar.

- Biz edək ki, heç bir ağdərili boksçu sənin qarşına çıxmağa razılıq vermir. Bəlkə heç Teteroka da razılıq verməzdi. Amma biz ona qələbə müqabilində azadlıq vəd etmişik. Bir qul üçün bunun dəyərini anlayırsanmı?

Kiokora eşitdiyi son sözlərin cavabını verməsi üçün öz sahibi Con Consona baxdı. Amma Conson dillənmək fikrində deyildi.

- Teteroka azadlıq qazanacaq! Bəs mən sənin qulun deyiləmmi, Coni? Lənətə gələsən səni, bəs sən vaxt məni azad edəcəksən?!

Con Conson bu sözlərdən dilxor oldu ona sarı qeyzlə:

- Sənin öz sahibinlə belə danışmağa haqqın çatmır, Kio! - dedi. - Unutma ki, məni acıqlandırsan, dövlət səni cəzalandıra bilər! Mənim əmrimdən çıxmağa ixtiyarın yoxdur!

Kiokora əlini yellədi.

- Tüpürüm sənin quldar dövlətinə! Bu yeddi il ərzində bu sözləri mənə hər gün deyirsən! Qoy sənin dövlətin cəzalandırsın məni. Amma unutma ki, bu səni çox ziyana salar.

Con Conson nifrətlə bir kənara tüpürdü.

- Bircə səni rinqdə vurub öldürsəydilər, canım sənin bu zəhərli sözlərindən qurtarardı.

- Əzizim Coni, bundansa sən əvəzində onun azadlığını təklif et! - Qarşı tərəfin meneceri dilləndi. - Bizim Teteroka da bizi belə bezdirmişdi. Biz qələbə müqabilində buna razılıq verdik. Onsuz da sonra döyüş üçün bizə yalvaracaq!

Con Conson düşündüsə, Kiokoraya acıqla baxdı.

- Yaxşı, mən sənə azadlığını təklif edirəm, amma mən yalnız qələbə müqabilində! Razısanmı?

Kiokora bu qəfil eşitdiyinə inanmayıbmış kimi ona sarı sadəlövh təəccüblə baxdı.

- Deməli, mən istəsəm Afrikaya, Qamsavara da gedə bilərəm - eləmi?

- İstəsən, gedə bilərsən, amma yenə əsir tutub qul kimi satacaqlar! Hələ o məlum deyil ki, yenidən bizim kimi nəcib insanlar səni alacaq, ya yox.

Kiokoranın üz ifadəsi nifrətlə büzüşdü.

- Sabah azadlığım barədə rəsmi sənədləri gətirərsən, mən o Teteroka ilə döyüşə hazırlaşaram. Əmin olun, sonra sizə yalvarmayacağam!

Digər oturanlar pivə bakallarını götürüb sevinclə bir-birinə vurdular.

 

***

 

...Çox böyük bir tamaşa salonunda bir neçə min tamaşaçı toplaşmışdı. Hamısı ağdərililər idi. Xüsusi adamlar tamaşaçıların arası ilə gəzir, boksçulara əlavə pul qoyuluşu davam edirdi. Yalnız döyüşün başlanmasına bir neçə dəqiqə qalmış pul qoyuluşunun hamılıqla Teterokaya aid olduğu məlum oldu. Burada hələ belə bir hal baş verməmiş, Kiokora kimi burada qətiyyən tanınmayan bir boksçuya kimsə etimad göstərmək istəməmişdi. Təkcə Con Conson onun qələbəsinə böyük məbləğ yatırmışdı. Bunu eşitdikdə Kiokora acıqlandı.

- Qaradərili olmasaydı, mən onu elə birinci raunddaca əzişdirərdim!

Con Conson xüsusi surquclu kağızı ona verdi təəssüflə köks ötürdü.

Bu, onların azadlıqla bağlı rəsmi sövdələşməsi idi.

Döyüş keçirilən salon səs-küy əlindən dağılırdı. Aparıcı rinqin ortasında ağzına rupor dayayıb Kiokoranın adını "Afrikalı Kio!" kimi ucadan elan etdi. Buna bənd imiş kimi salonu fit qışqırıq səsləri bürüdü. Kio isə heç kəsi vecinə almadan, yolboyu sağa-sola ustufca tüpürərək gəlib rinqə çıxdı. Burada o tamaşaçılara, yan tərəf hakimlərinə baş əymədi. Ağdərili tamaşaçılar onu ələ salır, gülür, "Zənci!", "Qul!", "Afrikalı!" deyə bağıraraq cırnatmaq istəyirdilər. O isə buna əhəmiyyət vermədən, heç məşqçinin sözlərinə qulaq asmadan özünü döyüşə hazırlamağa başladı. İlk dəfə idi ki, bir qaradərili həmvətəni ilə qarşılaşacaqdı. Zuzionun ruhuna and içmiş həmişə yalnız ağdərililəri döyəcəyinə qərar vermişdi. Amma indi azadlıq naminə bu döyüşə gedirdi. Azadlığı barədə sənədlər döyüşdən qələbədən sonra qüvvəyə minəcəkdi. Müqaviləyə əsasən, ona Afrikaya kimi gəmi ilə yol xərci ödəniləcək, cibxərcliyi veriləcəkdi. Sonra isə... Sonra isə Kiokora Afrikada öz xalqının azadlığı uğrunda mücadilə aparacağına and içmişdi. Bu ağdərililərə öz azadlığının demək olduğunu göstərəcəkdi!

Nəhayət, rəqibi Teterokanın da adı elan olundu: "Qara bəbir Teteroka!"

Bu zaman bütün tamaşaçılar sürəkli əl çaldılar ayağa qalxaraq Teterokanı alqışlamağa başladılar. Kiokora ona sarı bir elə əhəmiyyət vermədi. Yalnız referi onu rinqin ortasına dəvət edərkən çevrilib ortaya gəldi gözucu rəqibinə baxdı. Bu, çox iri bədənli, zil qaradərili bir boksçu idi. İlk baxışdan sanki tanış siması vardı. İngilislərin "Bütün zəncilər bir-birlərinə oxşayır" fikrini xatırladı. Onda özünə oxşar nəsə görmək istədi. Hakimin qarşısında onlar bir dəqiqəlik göz-gözə qalmalı idilər. Göz-gözə qaldıqları andaca Kiokoronun içində sanki nəsə qırıldı. Bu kim idi belə?! Teteroka da ona qəzəblə deyil, sanki onu tanıyırmış kimi baxdı qollarını yana salaraq, duruxub qaldı.

- Oğlan, sən haradansan?

Teterokanın bu qəfil sualına da Kiokora ingilissayağı:

- Bütün zəncilər Afrikadan olur! - dedi.

- Afrikada Qamsavar qəbiləsi varmı?

Bu sualı eşidən kimi Kionun bütün varlığı təlatümə gəldi. Elə bu zaman baxışları qeyri-ixtiyari olaraq Teterokanın sol çiyninə yönəldi. Onun sol çiynində enli çapıq vardı. Sol qulağının üst hissəsi isə qoparılmışdı.

- Tora?! Ata!? Bu sənsən?!

- Oğlum, Kio, sən yaman böyümüsən?!

Onlar bir-birlərinə sarıldılar bərk-bərk qucaqlaşdılar. Bu mənzərə qarşısında birdən salonun uğultusu kəsdi, hamı təəccüblə bu mənzərəyə baxıb qaldı. Bu demək idi?! Rinqdəki boksçular vuruşmaq əvəzinə bir-birini qucaqlayıb ağlayırdılar. Sonra salondan kimsə "Qara heyvanlar!" deyə bağırdı. Buna bənd imiş kimi yenidən içərini qışqırıq fit səsləri bürüdü. Referinin təəccüblə dodaqları büzülmüşdü. Qonq səsi eşidilən kimi o tez yaxınlaşıb, "Breq... breq" deyə qışqıraraq əlləri ilə onları aralamağa çalışdı. Daha sonra referi əlini ortaya uzadaraq "Boks!" deyə qışqırdı. Əvvəlcə hər ikisi rinqin ortasında karıxıb qaldı. Amma Teteroka (Kora) özünü tez ələ aldı öz dillərində Kiokoraya "Biz hökmən döyüşməliyik, oğul" dedi. Bu sözlərdən sonra Kiokora rinqin ortasında hərəkət etməyə, guya ki, zərbə vurmaq üçün fürsət axtarmağa çalışdı. Amma eyni zamanda söhbətdən qalmadılar.

- Ata, sən öz adını üçün dəyişmisən?

- Bunlar belə istədilər, Kio. Mən sənin adını eşitdiyim üçün ürəyimdən bu adda boksçunu görmək istəyi keçirdi. Heç güman etməzdim ki, bu sənsən! Anan sağdırmı, Kio?

- Yeddi il əvvəl sağ idi. Bunlar sənə azadlıq barədə akt verəcəklərmi, ata?

- Bundan ötrü mən qalib gəlməliyəm, Kio.

- Elə mənə qələbə müqabilində azadlıq veriləcək.

- İki nəfər üçün bir azadlıq!

- Bu azadlığı sən götürərsən, Kio!

-Yox, ata, sən ona daha çox layiqsən!

- Kio, sən Qamsavara azadlıq aparacaqsan!

- Mən bütün Afrikaya azadlıq qazandıracağam, ata!

- Ona görə sən qalib gəlməlisən!

Bu zaman qonq çalındı birinci raund başa çatdı. Heç biri bircə zərbə vurmamış, hesab açılmamışdı. Məşqçilər hər iki tərəfi danlayır, durmadan qeyzlə öz tapşırıqlarını verirdilər. İkinci raundda da əvvəlcə rinqin ortasında bir qədər hərəkət etdilər. Sonra hakim oyunu saxlayıb, passiv döyüşə görə hər iki tərəfə xəbərdarlıq etdi. Bundan sonra Teteroka oğluna:

- Qollarımızı yumruqlaya bilərik, Kio. - dedi.

Onlar bir-birlərinin qoluna hərdən asta yumruqlar vurmağa, hərdən qucaqlaşıb rinqin ortasında durmağa çalışdılar. Bunu adi oyun gedişi zənn edən referi onları bir-birindən güclə ayırır ortaya "Boks!" deyə qışqıraraq, fəal döyüşə dəvət edirdi. Üçüncü raund başlanarkən salon qışqırıq-bağırtı altında dağılırdı.

- Bunların bütün pul qoyuluşu mənədir! - Teteroka dedi. - Sən qalib gələrsənsə, bu alçaqların hamısı uduzmuş olacaq. Mənə bir yumruq vur, oyunu bitir!

- Yox, ata, əlim gəlmir! İndi sən azadlıq qazan, mən sonra da qazana bilərəm!

- Belə fürsət bir ələ düşməz, Kio! Məni öz xoşumla təslim olmağa məcbur etmə! Mən görüşün ləğv ediləcəyindən çəkinirəm, yoxsa, indiyə çoxdan...

- Ata əlim gəlmir!!!

- Axı boksda hökmən kimsə qalib gəlməlidir! Yoxsa, bu azadlıq ikimizin əlindən çıxar. Tez ol, yubatma!

- Bacarmıram, ata!!!

Kionun öz dilində səslənən bu bağırtısını tamaşaçılar onun əks tərəfi söyməsi kimi başa düşüb, yenidən qəzəblə qışqırıq fit səslərinə başladılar. Bundan sonra ata boksçu oğul boksçuya bir neçə zərbə vurdu. Kionun qüvvətli zərbələri isə onun qollarına əlcəklərinə sarı idi. Tədricən döyüş qızışırdı. Amma Kiokora yalnız atasının qollarını hədəfə almışdı. Növbəti belə zərbələrdən biri zamanı birdən Teteroka qollarını yana açdı özünü yumruq zərbəsinin qarşısına verdi. Zərbə qəflətən onun çənəsinə dəydi onu yerə yıxdı. Bu elə qəfil alındı ki, Kiokora donub qaldı, sonra qeyzlə kənara bağırdı. Referi isə aramla sayır sanki Teterokanın ayağa durmasına vaxt qazandırırdı. Teteroka güclə ayağa durmağa çalışdı, hərlənib, yenidən rinqin ortasına sərildi.

Kiokora rinqin ortasında nokauta düşmüş atasına baxaraq ağlayırdı. Sevimli boksçularının bu qəfil məğlubiyyətindən çaşmış tamaşaçılar əks tərəfin bu göz yaşlarını sevinc yaşları hesab edir, ona nifrətlə baxır söyürdülər.

Sonra referi Kiokoranın, Kiokora isə onun tərəfə keçib, atasının əlini yuxarı qaldırdı.

Bu salonda bu rinqdə əsil qalib tərəf yox idi.

 

Lənkəran

 

Hafiz MİRZƏ

 

Ədəbiyyat qəzeti.- 2025.- 4 aprel, №11.- S.38-40.