Kuba poeziyasının azadlıq ruhu

Nikolas Gilyen

(1902-1989)

Kiçik Plavdiv balladası

Günaydın, Fidel!

Başqa təyyarəyə minmək istəyən

Yol keçən, tranzit sərnişinlərə:

- Hə, müsyö, hə, senyor,

Mən Kubada doğulmuşam.

İlboyu yaşıl olan palmaların altında,

Evə qayıdıram, ləngidim burda.

Eşidirəm, senyor! Şəkərmi dedin?

Bəli, varımızdır, dənizdə bitir.

- Dənizdə? Şəkərlə örtülüb bütün?

- Dənizdə, bəli...

- Bir də ki tütün?

- Dənizin üstündə qapqara tüstü,

Dözülməz isti...

- Rombu oynayırsız,

ax, nə gözəl rəqs!

- Yox, senyor, oynamaq əlimdən gəlməz.

- İngiliscə necə?! Danışırsınız?

Onu Amerikada bilməyənmi var...

- Yox, müsyo, yox, senyor,

İngilis dilini düşmürəm başa,

Başqa təyyarənin sərnişiniyçin

Heç vaxt ingiliscə danışmamışam...

Yadımdadır göz yaşları, ağrı, nalə,

Həyat keçdi öz yoluyla.

Alov saçan qanlar axdı,

Çatdı yurda dönmək vaxtı.

Axır mən də qayıtmışam öz evimə.

Sabahımı çəkib-çəkib bu gün etdim,

Gəlmələri torpağımdan sürgün etdim.

Cənab Bud, cənab Taft,

Artıq əlvida!

Əlvida, cənab Mequn!

Əlvida, cənab Linç.

Əlvida, cənab Krauzer.

Əlvida ay müsyö, ay senyor, ay ser...

Siz də cənab Gecə,

cənab Qaranlıq,

Əl çəkin!

Sonunuz yetişdi artıq.

Rədd olun, rədd olun, heyvan sürüsü!

Bəllidi içiniz - içalatınız.

Ürək bulandırır, ta bundan belə

dilimə də gəlməz sizin adınız!...

Tezdənnən, dan yeri ağarmamışdan

yazı stolunun arxasındayam.

Gün qalxıb,

işimsə tükənən deyil.

Çaylar guruldayır...

- Günaydın, Fidel!

Günaydın, bayrağım, gerbim, günaydın.

Torpağa ox kimi sancılan palma,

Sülhüm, azadlığım, hərbim, günaydın!

Günaydın, yaşıla bürünmüş üfüq,

Doğma üfüqlərdən boylanan səhər.

Medalın üstünə qara saqqallı

Yumruğu düyümlü həkk olan rəhbər...

Serrı-Mayestrdə donan dalğalar.

Günaydın, göy dəniz,

zirvədəki qar.

Mənim iş otağım, əllərim, misram,

Çörəyim, xörəyim, çəngəl-bıçağım,

Qara ayaqqabım, qabım-qacağım...

Günaydın, tarlamda yetişən düyüm,

Səmamda günəşim, qəlbimdə qanım.

Qara dalğalarım, qaranquşlarım.

Bayram günləritək bəzək-düzəkli,

Gözləri gülümsər, məğrur vətənim,

Senyorlar, xanımlar, qızlar, oğlanlar

yaylalı, düzənli - əzizim mənim!

Günaydın, səhəri mahnıyla açan,

küçədə sevincdən oynayan, uçan

qıvrımsaç uşaq...

Gözümü açdığım müqəddəs ocaq...

Günaydın, zəhmətkeş, tüfəngli fəhlə,

Günaydın, tüfəng.

Günaydın, traktor,

Günaydın, şəkər.

Günaydın, şəhərin küçələrindən

Sel kimi axışan nümayişçilər...

Qamıştək incəbel gözəl, günaydın,

Qocalar, analar, dostlar, qardaşlar,

Ayağıma dəyən ay qara daşlar.

Günaydın, torpağa axıtdığım qan,

polad yumruqlarda sıxılıb qalan

zərif saçaqları qarğıdalının.

Yağış təzə keçib, çəmənlər hələ

uyuyur yağışın gül nəfəsiylə.

Nəmli yarpaqların yaşıllığını

Yenə qarışdırıb ərköyün külək.

Daha küçələrdən ağ dərililər

qara dəriliylə qoşa keçəcək.

Vadilər üstündə dolaşır rüzgar,

Tukin yamacları yenə yamyaşıl,

Yenə Sinsontanın coşqun cəh-cəhi,

Günaydın, işığım, sözüm, fərəhim.

Hər günün sevinclə başlansın, ay el,

Günaydın!

Günaydın, Kastro Fidel!

Mahnı

Əlim tale ətəyində,

Düşdüm bu uzaq yollara.

Kürəyimdə tər qoxuyan

Su - isinmiş, çörək - qara,

Düşdüm bu uzaq yollara.

Çox səslədim: külək, külək,

Sənə yoldaş olmuşam mən,

(Doğan günəş, cavan günəş

Asılıbdır üfüqlərdən)

Sənə yoldaş olmuşam mən.

Çəmən gəzdim yaşıl otlu,

Beləsini tapmaq çətin.

İyirmi yeddi kəpənək

Üstündə bir qərənfilin -

Beləsini tapmaq çətin.

Qızıl günəş əlimdədir -

Bunu demək olmur ancaq.

Qızıl günəş əllərimlə

Qismət-qismət paylanacaq,

Bunu demək olmur ancaq.

Əlim tale ətəyində, -

uzaq yoldan qayıdıram.

Torbadakı çörək payım

Yırğalanır aram-aram -

Uzaq yoldan qayıdıram.

Yaşıl kərtənkələ

Bir adı da Karib olan

Doğma Antil dənizində -

Sərt dalğayla qamçılanmış,

Ağ köpüklə naxışlanmış

Kuba - yaşıl kərtənkələ...

Asta-asta yırğalanır;

Günəş sularda üzdürür,

Külək qovur geri onu.

Nəğmələri göz yaşıdı,

Bəbəkləri - çay daşıdı.

Tikanlı şəkər qamışı

Toxuyubdu çələng ona.

Ancaq taca bənzəməz o.

Bir qul kimi, öz başını

Qızıl tacla bəzəməz o.

Çölü özgəni yandırır,

İçi özünü-özünü.

Evində bir qul osla da,

Məğrur gəzir yer üzünü.

Dərdlilərin dərdlisidi,

Kuba - yaşıl kərtənkələ.

Bəbəkləri - nəmli daşdı,

Nəğmələri gözüyaşlı.

Durub dəniz qırağında

Keşik çəkir.

Ey zülmkar,

Yadda saxla, ölüm saçan

Nizələrin qəzəbini,

Alovların od dilini,

Dalğaların əsəbini,

Dartıb-dartıb xəritədən

Çıxaracaq dırnağını -

Oyanacaq daha Kuba -

Uzun, yaşıl kərtənkələ...

Bəbəkləri nəmli daşdan,

Gözüyaşlı kərtənkələ!

Çevirəni:

Sabir Rüstəmxanlı

Ədəbiyyat qəzeti.- 2025.- 14 fevral, №6.- S.16.