Heç vaxt yağmayacaq buludlar
Bir qəribə adam haqqında hekayə
Rafiq Qurbanovun xatirəsinə
1
...sonra birdən-birə
həmin 2018-ci ilin o gözəl yaz günü bütün təfərrüatı ilə
onun gözlərinin qabağına gəldi və aradan keçən - nə qədər keçmişdi?
- indi 2092-ci ildir, deməli, aradan 74 il keçib, - hə, düz 74 il və elə bil, o gözəl yaz günü də o uzaq illərdə nəşr edilən kağız kitablardan birinin səhifəsi idi ki, çevrilirdi. O, yəni o zaman Bakı Dövlət Universitetinin fizika fakültəsində
çalışan, 25 yaşını
da təzəcə bitirmiş
gənc alim S.Qafarlı
Bakının Yasamaldakı
köhnə qəbiristanlığında
qəbir daşlarına
baxa-baxa, qəbirlərin
arası ilə eləcə gəzişirdi
və əslində nə üçün bura gəldiyini, niyə bu qəbirlərin
arası ilə dolaşdığını özü
də dəqiq başa düşmürdü.
S.Qafarlı
universiteti əlaçı
diplomla qurtarmışdı
və onda universitetdə
Elmi Şura deyilən
bir qurum var idi, həmin Şuranın qərarı
ilə onu doktoranturada saxlamışdılar.
S.Qafarlı çox zehinli, hər şeyə fikir verən, düşünən
yeniyetmə kimi məktəbdə oxuduğu
çağlardan fizikanı
sevmişdi və fizika get-gedə onun həyatının bir hissəsinə, əslində elə əsas hissəsinə çevrilmişdi, çünki
fizika onun üçün hər şeyi - yerdə də, göydə də nə baş verirdi, ya da baş vermirdi, hamısını
izah edirdi, hətta dostları heyrətlə, çaşqınlıqla
yerdəki, göydəki
möcüzəvari hadisələrdən
danışanda, ürəyində:
"- Fizikanı bilmirsiniz
də..." - deyirdi və fikirləşirdi
ki, nə yaxşı,
bu adamlar hələ dəli olmayıblar, çünki
bu kainatda ki, bu qədər uzaqlıq var, bu qədər səliqə-sahman
var - hər gün səhər işıq yanır, gecə qaranlıq çökür
- heç nədə
də bir an belə gecikmə, səhv, pozuntu olmur və sairə
və ilaxır - fizikanı bilmirsənsə,
adam dəli olar də.
S.Qafarlının
atası məktəbdə
idman müəllimi idi və oğlunun
bu dərəcədə
fizikanı sevməsi,
məktəbdə oxuya-oxuya
ali məktəblərin
fizika dərsliklərini
öyrənməsi ilə
fəxr edirdi, gələcəkdə böyük
fizika alimi olacağına tamam əmin idi, yəqin elə buna görə də hər gün oğlunu fizika ilə məşğul olmazdan əvvəl idmanla məşğul olmağa məcbur edirdi və tez-tez də təkrar edirdi ki, sağlam bədəndə
sağlam ruh olur. Bu anlamda isə ruh, yəni
fizika demək idi və atası
bu məlum sözləri elə ürəkdən deyirdi
ki, elə bil bu sözləri, bu fikri özü
kəşf edib. S.Qafarlı da tələm-tələsik, bir
az da həvəssiz idman edirdi ki, sevimli fizika ilə məşğul olsun.
Beləliklə, S.Qafarlı fizikanın dərinlərinə gedə-gedə
dissertasiyasını vaxtından
əvvəl, uğurla
müdafiə etdi, ancaq qəribəsi bu oldu ki, uğurlu
müdafiədən sonra
fizikanın daha da dərinlərinə getdikcə
onun içindəki fizika sevdası artmaq əvəzinə, görünməyən bir
iş idi - yavaş-yavaş sönməyə
başlamışdı, çünki
fizika ilə məşğul olduqca, onun beynində cürbəcür fikirlər
dolaşmağa başlamışdı,
ürəyindən hansısa
anlaşılmaz hisslər
keçirdi, fikrində
onlarla, hətta yüzlərlə dalbadal düzülmüş sual
işarələri sıralanırdı.
S.Qafarlı təbiət
etibarilə ciddi adam idi, ancaq
elə o vaxtlar bir dəfə gülməli bir əhvalat oldu: gecə yarısı yuxusu gəlmirdi, yata bilmirdi və pəncərənin
qabağında dayanıb,
gözlərini bomboş
küçəyə dikmişdi.
Bir az aralıdakı tində yolgöstərən
işıq növbə
ilə qırmızını,
sarını, yaşılı
bir-birini əvəz edirdi və gecənin bu adamsız, maşınsız
küçələrində o işıqların eləcə
boş-boşuna yanmağı
çox mənasız
görünürdü, elə
bil S.Qafarlı
hərəkətdə olan
mənasız və mücərrəd bir mənzərəyə baxırdı.
O, gözlərini bir-birini
əvəz edən qırmızı, sarı,
yaşıl işıqdan
çəkib, göyə
baxdı, uzaqlarda iki-üç ulduz güclə görünürdü
və S.Qafarlı
o iki-üç ulduza
baxanda onun fikrində birdən-birə,
tamam gözlənilmədən
İsaak Nyuton canlandı.
S.Qafarlı gözlənilmədən də:
"- Sənin qanunların
mənasız bir şeydir..." - dedi, elə fikrində də əlavə etdi: "- Başqa qanunlar kimi..." və bardaş qurub, alma ağacının
altında oturmuş
İsaak Nyuton qaşlarını
çatıb, acıqla,
hətta kin-küdurətlə
ona baxdı, qəzəblə başını
buladı. Bu görüntü
ani cizgi filmi kimi bir şey idi
və sonralar hərdən yadına düşəndə, S.Qafarlını gülmək
tuturdu. Bəlkə bu bir mistika
idi? Niyə də yox?
74 il bundan əvvəlki
günlərdən birində
S.Qafarlı, dediyim kimi, heç
özü də bilmədi, necə oldu ki, evdən çıxıb, qəbiristanlığa
getdi - elə bil, ayaqları onu o zamankı Bakının Yasamaldakı
köhnə qəbiristanlığına
özbaşına aparıb
çıxartmışdı. Niyə? Birdən-birə nə oldu ki?
Doğrusu, bu hekayəni yazmağa qərar vermiş bir adam kimi, mən
də bunu bilmirəm və uşaq vaxtı, hətta yeniyetməlik çağlarında da qəbiristanlıqdan
qorxan, çəkinən
S.Qafarlı heç bir qohumu, əzizi dəfn olunmamış o qəbiristanlıqda tanınmaz-bilinməz
insanların qəbir daşları boyunca addımladıqca, qurumuş
otun-ələfin tozu ayaqqabılarını, şalvarının
balaqlarını bulaşdırırdı,
ancaq o, bunun fərqində deyildi.
Yaxşı yadındaydı, həmin gün hava mülayim,
göy üzü tər-təmiz idi və S.Qafarlı
köhnə-təzə qəbirlərin
arası ilə dolaşa-dolaşa hərdən
başını qaldırıb
göyə baxırdı.
Uşaq vaxtı bir dəfə atası onu qatarla hansısa bir kəndə aparmışdı və nə üçün ora getmişdilər - xatırlamırdı, yadına
təkcə bu gəlirdi ki, o kənd dağ ətəyində idi, uzaqdan isə
bu dağın davamı olaraq, başıqarlı silsilə
dağlar görünürdü.
Böyük, ya kiçik Qafqaz sıra dağları, bəlkə Talış dağları idi, bilmirdi və o dağ ətəyində atası sinədolusu nəfəs alıb, ona da:
- Dərindən nəfəs
al, - dedi. - Bu hava bilirsən, hardandı? -
Sonra da barmağını dağlara
tuşladı. - Bu havanı
sənə o dağlar
göndərib.
Başıqarlı
o dağlara baxa-baxa balaca S.Qafarlının
içindən elə
bir gözəl qürur hissi keçdi ki, guya o dağlar bu gözəl havanı həqiqətən, onun üçün göndəriblər
və o hiss indiyəcən
hafizəsində ilişib
qalmışdı. S.Qafarlı orda gecə vaxtı göy üzündə milyonlarla ulduz gördü və o ulduzlar o qədər işıqlı idi ki, bu işıqlara baxanda, adamı xof basırdı. S.Qafarlı atasının
əlindən yapışdı
və ilk dəfə də "sirri-Xuda" sözünü onda eşitdi - atası ulduzlarla dolu o göy üzünə baxa-baxa, elə bil dünyada hər şeyi yadından çıxartmışdı
və:
- Bu, bir sirri-Xudadır
də... - pıçıldadı.
Sonralar onun içində fizika sevdası baş qaldıranda da, universitetin fizika fakültəsində oxuyanda
da S.Qafarlı hərdən o dağ ətəyindəki kənddə
gördüyü göy
üzünü xatırlayıb,
gülümsünürdü - təəssüf ki, onun atası fizikadan uzaq bir adam
idi və buna görə də o milyonlarla ulduzlara baxıb, o cür mat qalmışdı. Onun üçün, yəni S.Qafarlının atası üçün
"Xuda", S.Qafarlının
özü üçün
"Fizika" demək
idi və atasını mat qoyduğu
o sirləri açmaqla
məşğul idi.
Bunlar hamısı
o uzaq illərin xatirələri idi.
Yasamal qəbiristanlığında gəzişdiyi
o anlarda xatırladığı
ulduzlarla dolu o göy üzü daha heç bir şövq gətirmirdi və doğrusu bu idi ki, onun içində
bir boşluq, mənasızlıq yaranırdı.
Bir dəstə adam
hansısa bir rəhmətliyi köhnə
Yasamal qəbiristanlığında
torpağa tapşırırdı
və S.Qafarlı
onların yanından keçəndə Universitetin
tanınmış dosenti,
fizika fakültəsinin
dekan müavini B.Dadaşbəyli ilə rastlaşdı.
B.Dadaşbəyli
alçaq boylu, yumurta kimi dolu,
ancaq həmişə
hərəkətdə olan,
hər şeylə və hər kəslə maraqlanan, ötkəmliyinə və
prinsipiallığına görə
həmkarlarının da, qeyri-həmkarlarının
da bir az çəkindikləri bir
adam idi və deyilənə görə, yaxşı fizik idi, yəqin
elə fizikaya məhəbbətə görə
də onun S.Qafarlıya rəğbəti
vardı. Birdən-birə
qəbiristanlıqda S.Qafarlı ilə rastlaşanda B.Dadaşbəyli
təəccüblə bu
gənc fizikin, fəlsəfə doktorunun
- o zaman belə elmi dərəcə var idi - toz basmış ayaqqabılarına, şalvarının
tozlu balaqlarına baxaraq:
- Sən burda nə gəzirsən? - soruşdu.
S.Qafarlı
bir müddət dekan müavininin sifətinə baxdı, elə bil, universitetdə
tez-tez gördüyü
bu adamı tanımırdı və bilmədi ki, nə cavab versin? Nə
deyəydi? Deyəydi
ki, bu köhnə-təzə
qəbir daşlarının
arasında nə axtarıram? Nə? Ən qəribəsi isə bu oldu
ki, S.Qafarlının öz səsi öz qulaqlarında da gözlənilməz səsləndi:
- Başa düşmək
istəyirəm...
Görünür, onun sözləri dekan müavinini daha artıq təəccübləndirdi:
- Başa düşmək
istəyirsən?
S.Qafarlı
başı ilə təsdiq etdi.
B.Dadaşbəyli
zənlə ona baxıb:
- Nəyi? - soruşdu.
S.Qafarlı
maddım-maddım dekan
müavininə baxaraq,
yenə bir müddət susdu və nəhayət, çiyinlərini çəkdi,
yəni ki, "nə
bilim?"
2
Hamı məəttəl qalmışdı
ki, bu gənc və perspektivli alim, növbəti doktorluq dissertasiyasını işləyə-işləyə
niyə birdən-birə
ərizə verib, universitetdə işdən
çıxır və
Elmi Şuranın üzvləri
də, başqa dost-tanış elm adamları
da başa düşə
bilmirdi ki, S.Qafarlı
nə üçün
belə edir? Hətta B.Dadaşbəyli
- o, artıq fizika fakültəsinin dekanı
və professor idi - S.Qafarlını kabinetinə
dəvət etdi və:
- Sən mənimlə
açıq danış,
- dedi. - Niyə gedirsən? Bəlkə kimdənsə incimisən?
Bəlkə nədənsə
narazılığın var? Hə? Adam elə-belə,
durduğu yerdə işdən çıxıb
getməz ki! Nə olub?
S.Qafarlı:
- Heç nə
olmayıb, - dedi.
O zaman hələ Amerika Birləşmiş Ştatları
var idi, "ABŞ" deyirdilər
və dekan səsini bir az yavaşıdıb:
- Bəlkə ABŞ-dan dəvət gəlib? - soruşdu.
- Yox.
- Avropadan?
S.Qafarlı
başını buladı.
- Ordan da səni
dəvət etməyiblər,
- dedi. - Heç nə də olmayıb? Bəs niyə gedirsən?
S.Qafarlı
yəqin heç özü də bilmədən, eynilə Yasamal qəbiristanlığındakı
kimi, yenə çiyinlərini çəkdi,
yəni "nə bilim?" və qəribədir ki, Yasamal qəbiristanlığındakı görüş dekan B.Dadaşbəylinin də
yadına düşdü
- yaxşı yaddaşı
varıymış:
- İnişil də
qəbiristanlıqda, yadımdadı,
deyirdin ki, "başa
düşmək istəyirəm..."
Nəyi - və dekan B.Dadaşbəyli
bir neçə an susdu, sonra da yəqin başa düşdü ki, əməlli-başlı
bir cavab almayacaq, başını bulaya-bulaya: - Vallah, - dedi, - qəribə adamsan, sonra da Allahı şahid gətirərək: - Allah şahiddir
ki, mən sənin getməyini istəmirdim, -
dedi və S.Qafarlının ərizəsini
vizalayıb, rektorluğa
göndərdi.
S.Qafarlının
fizikadan başqa bir peşəsi yox idi, ancaq
Bakıdakı orta məktəblərdən birində
fizika yox, ibtidai siniflər üçün idman müəllimi kimi işə düzəldi və uzun müddət
uşaqların sağlamlığı
ilə məşğul
oldu. Evdə də fizikaya aid nə kitablar var idisə, yığıb aparıb, kitabxanaya bağışladı və
S.Qafarlının bu əhvalatından razı qalan bir nəfər vardısa, o da onun həyat yoldaşı idi - əri daha gecənin yarısınacan oturub, fizika ilə məşğul olmurdu.
Bir nəfər də
var idi ki, yəqin ruhu çox incimiş, çox narahat olmuşdu, o da, şübhəsiz, rəhmətlik
atası idi.
Onun dost-tanışları,
bir yerdə işlədiyi həmkarları,
hətta yaxın-uzaq qohumları, elə bil ki, dekan B.Dadaşbəylinin dediyi
sözü eşitmişdilər,
ona, yəni S.Qafarlıya qəribə
bir adam kimi baxırdılar və hətta bu, onun ayamasına
çevrilmişdi: Qəribə
adam.
3
...2092-ci ilin də
gözəl bir yaz günü idi və bu,
həmişəki kimi
proqramlaşdırılmış süni yaz günü
deyildi. S.Qafarlının
nəticəsi Sara yeni sevgilisi
ilə "Yer kürəsi
- Ay - Mars" marşrutlu turist
səfərindən təzə
qayıtmışdı. İndi oralara gedib-gəlmək, əvvəllər, yəni
Bakı ilə Buzovna hələ birləşməmiş vaxtlar,
Buzovnaya gedib-gəlmək
kimi bir şey idi. Sara da, yeni sevgilisi də S.Qafarlını yoluxmağa gəlmişdi
və S.Qafarlı soruşanda ki, oralarda, yəni Ay, Mars tərəflərdə
təzə nə var,
nə yox? - Sara bir az da təəssüflə:
- Heç nə...
- dedi.
S.Qafarlının
yaşı imkan vermirdi ki, belə səfərlərə çıxsın
və ən doğrusu budur ki, onun buna heç həvəsi də yox idi, hərçənd
oralardan Yer kürəsinə
baxmaq maraqlı olardı, ancaq nə olsun, Yer kürəsində bəyəm,
yüz cürə sirli şeylər yox idi? Bu da S.Qafarlının fikrindən keçdi ki,
Yer kürəsində həyat
nə qədər inkişaf edirsə, o sirlər də o qədər artır və onun beynindəki
suallar sırası da
uzandıqca, uzanır,
ancaq bu suallar sırası onu daha rahatsız
etmirdi, çünki bunlar adi cavabsız
suallar idi. S.Qafarlının sifətində bir təbəssüm yarandı,
ancaq Sara bu təbəssümün fərqinə
varmadı, çünki
S.Qafarlının sifətində
belə sözsüz təbəssümlər tez-tez
yaranırdı və
ötüb də keçirdi, çünki
fizikanı bilmək də, bilməmək də, əslində eyni şey idi
və buna görə
də heç kim dəli olmurdu.
Hərdən onun eyvana çıxıb, o baş-bu baş göyə baxmağı
var idi və həmin anlarda bəzən atasından soruşurdu: "- Oralarda nə var, nə yox?", sonra da özü öz sualına cavab verirdi ki, "orda da heç nə yoxdu, hə?" Ancaq "heç nə" nədi? "Heç nə" yoxdusa, deməli, nəsə var də...
Sara:
- Bir şey lazımdı?
- soruşdu.
S.Qafarlı:
- Yox, bir şey lazım deyil, - dedi.
Doğrudan da, ona nə lazım
idi? Nə istəyəcəkdi?
Bir müddət əvvəl
onun 99 yaşı tamam olmuşdu və heç ağlına gələrdi
ki, 100 yaşına gəlib
çıxacaq? Bunu fikirləşəndə rəhmətlik
atası yadına düşürdü: "Sağlam
bədəndə sağlam
ruh olar". Sağlam bədən 99-u adlamağacan gəlib çıxmışdı, ancaq
hissiyyatı ona bunu da deyirdi ki, daha dayanacaqdı, 100-ü
görməyəcək.
Necə oldu? Nə oldu
ki, 50-60 il bundan əvvəl
rəhmətə getmiş
B.Dadaşbəyli birdən-birə onun gözlərinin qabağına
gəldi və 74 il bundan əvvəl köhnə Yasamal qəbiristanlığında o rəhmətliyə
dediyi sözlər də bu uzun-uzadı
illər boyu həmişə onunla bir yerdə idi: "- Başa düşmək istəyirəm..."
Toxum cücərməyə
başlayanda torpaqdan necə baş qaldırırsa, o sözlər
də o vaxt S.Qafarlının daxilində eləcə baş qaldırmışdı
və dediyim kimi, 99 yaşında da elə o cür idi. Bu barədə fikirləşəndə, özü-özünə
çımxırırdı: "- Çox nahaq yerə..." və bu çımxırtıda
qocaldıqca get-gedə
artan bir kinayə də var idi.
Neçə vaxtıydı ki, onun evdən çıxmağa,
harasa getməyə halı və doğrusu, bir az da həvəsi yox idi, ancaq
2092-ci ilin həmin təbii yaz günü elə bil, hardansa əsib
gələn bir meh onun varlığına gözəl bir enerji gətirdi və S.Qafarlı
başa düşdü
ki, bu, ölümqabağı
bir dirilikdir, ancaq onun içində
heç bir ölüm qorxusu, təlaşı, həyəcanı
yox idi. O, 74 il əvvəlki kimi köhnə Yasamal qəbiristanlığına gedib,
orda həmin köhnə-təzə qəbir
daşları arasında
gəzişmək istədi
və onun içində dəli bir güman yarandı ki, fizikanın girişə bilmədiyi bütün sirlərinin cavabı elə orda - köhnə Yasamal qəbiristanlığındadır.
S.Qafarlı
99-cu mərtəbədə yaşayırdı - o, gülümsədi
- yaşı da yaşadığı
mərtəbənin hündürlüyünə
gəlib çatmışdı
və fərq onda idi ki, 99-cu mərtəbədən yuxarıda
da hələ neçə
qat var idi, ancaq hissiyyatı ona deyirdi ki, onun 99-cu son həddi. Ancaq bu binanın da, kürreyi-ərzdəki bütün
qalan binaların qatları
da haçansa bitəcəkdi,
ya bitməyəcəkdi
- nə olsun, fərqi nədir?
O, taksi sifariş
etdi və çoxdan hiss etmədiyi bir yüngüllüklə
99-cu mərtəbənin taksi
dayanacağına gedib,
taksiyə mindi və pilot da elə Sara kimi cavan və
gülərüz bir qız idi, elə
bil ki, həqiqi insan idi, əsl
insan kimi də şirin və səmimi bir dil ilə:
- Hara uçuruq? - soruşdu.
S.Qafarlı:
- Köhnə Yasamal
qəbiristanlığına, - dedi.
Pilot qız təəccüblə
S.Qafarlıya baxdı:
- Hara, dediz?
S.Qafarlının
fikrindən keçdi
ki, deyəsən, elə
2018-ci ildə də ilişib qalıb və:
- Qəbiristanlığa, - dedi.
Pilot qız yenidən:
- Hansı
qəbiristanlığa? - soruşdu.
- Yaxında hansı
qəbiristanlıq varsa,
ora.
Qız daha təəccüb etmədi,
çünki cürbəcür
müştəriləri ora-bura
aparıb-gətirdikcə belə
bir qərara gəlmişdi ki, insanlar dünyanın çox çətin məxluqlarıdır və
onlarla söhbətdə
çox da dərinə getmək lazım deyil. Diqqətlə bu qocaya, yəni S.Qafarlıya baxıb, daha heç nə soruşmadı, özü müəyyənləşdirib
başa düşdü
ki, söhbət ənənəvi qəbiristanlıqdan
gedir və qısa bir müddətdən
sonra taksini yaxınlıqdakı ənənəvi
qəbiristanlıqlardan birinin
meydanına endirdi.
S.Qafarlı bu yerləri tanımırdı,
ümumiyyətlə Bakı
onun üçün tamam başqa bir meqapolis idi
və bu başqa meqapolisin onun üçün heç bir doğmalığı yox
idi, ancaq o, ənənəvi qəbiristanlıqda
hamısı bir-birinin
eyni olan qəbir daşlarının
arası ilə dolaşarkən, elə bil, o yadlıq hissinə yavaş-yavaş
nəsə bir məhrəmlik, bir dinclik qarışırdı.
Hərdən də başını qaldırıb
göyə baxırdı
- boz-qara buludlar yığışırdı, xüsusən, üfüq
boyu qapqara qaralırdı və bu buludlar süni
deyildi - süni buludlar bu cür
yığışmırdı, bu cür qaralmırdı
- yəqin dənizin o
tərəflərində təbii
yağış yağacaqdı.
Bu dəfə
də S.Qafarlının
içində əməlli-başlı
bir təbii yağış muradı baş qaldırdı və fikrindən də keçdi ki, ola bilsin,
bir də heç vaxt yağış, yəni təbii yağış görməyəcək. Çox
güman, elə də olacaqdı, ancaq bunun nə
mənası var idi, S.Qafarlı bir də təbii
yağış görəcəkdi,
ya yox? Görsəydi,
bu dünyada nə dəyişəcəkdi,
görməsəydi, nə?
O, uzun illər bundan əvvəl atası ilə birlikdə getdiyi kənddə gecə vaxtı milyonlarla, milyardlarla ulduzların işım-işım işıldadığı
göy üzünü
yenidən xatırladı
və həmin göy üzü ilə bugünkü göy üzü bəyəm, eyni şey deyildi? Hansı ulduz isə sönür, ya söndürülür,
hansı ulduz isə yaranır, ya yaradılırdı - dəyişən yalnız
dekorlar idi və elə 74 il əvvəl də köhnə Yasamal qəbiristanlığında
onun beynində bu cür fikirlər
dolaşmışdı. İndi
nədir, təzə Amerika kəşf etmək istəyir?
S.Qafarlı səliqə
ilə cərgə-cərgə
düzülmüş bu
qəbir daşlarını
bir-bir nəzərdən
keçirdi və köhnə Yasamal qəbiristanlığındakı səliqə-sahmansızlıq, qəbir daşlarının
düzümündəki hərc-mərclik,
oradakı cürbəcür
abidələr, hasarlar,
eləcə də ətrafı bürümüş
alaq içində güclə görünən
naməlum qəbir daşları onun xatirinə gəldi, elə bil aradan
74 il yox, 1000 il keçmişdi, ancaq fərqi nə idi?
Uşaq vaxtı
gördüyü, işıltısı
da adamı ürküdən o ulduzların
arasında elələri
var idi ki,
milyard-milyard işıq
illəri qədər
uzaqlıqdaydılar - bunun
nə əvvəli var idi, nə
də axırı və bu əvvəlsizlik
və axırsızlıq
müqabilində qəbiristanlıqdakı
rəhmətliklər xoşbəxtlikləri,
ya bədbəxtlikləri,
sevincləri və dərd-ələmləri ilə
birlikdə gözə
görünməyəcək dərəcədə kiçik
və əhəmiyyətsiz
idi. Bu ənənəvi
qəbiristanlığa gəlib,
ya da lap
elə köhnə Yasamal qəbiristanlığı
olsun, ora gedib "qaranlıq otaqda qara pişik
axtarır"?
S.Qafarlının düşüncələrindən
bu da keçdi
ki, elə bu fikirlərin özü də dənizin başının
üstünü almış
o qapqara buludlar kimi, qaradır, ancaq dənizin üstündəki o buludlardan fərqli olaraq, bu buludlar
heç vaxt yağmayacaq.
Onun özünün
öz bənzətməsindən
xoşu gəldi.
Dekan V.Dadaşbəyli
düz deyirdi, doğrudan da, qəribə adam idi.
Bu qəribə
adam yenə 99-cu mərtəbəyə qayıdacaqdı,
sonra axşam düşəcəkdi, sonra
gecə başlayacaqdı
və çoxdan köhnələrək yox
olmuş küçə
göstəricilərinin qırmızı,
sarı, yaşıl işıqları bir-birini
əvəz edə-edə
mənasız-mənasız yanacaqdı...
21 iyun 2024
Zaqulba
ELÇİN
Ədəbiyyat qəzeti.- 2025.- 14 mart
(№10).- S.2-3.