Rəşad Məcid - Sözün sehrkarı, fikrin memarı

Onun 60 illiyinə yazı hazırlamaq istəsəm də, cəsarət etməmişdim. Əgər bu yaxınlarda Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Natəvan Klubunda qatıldığım tədbirdə baş verənləri müşahidə etməsəydim, yəqin yenə tərəddüd edəcəkdim yazıb-yazmamaqda. Təqdimatın təşkilində müəyyən qüsurlar vardı. Tanınmış bir xanım qüsurlara görə təşkilatçı xanımı az qala çarmıxa çəkirdi.

Təşkilatçı xanım çox mütəəssir olmuş, kövrəlmişdi. Bunu hamımız kimi Rəşad müəllim də görürdü. Hamı susmuşdu, o isə çox alicənab bir tövrlə təşkilatçı xanımı çağırıb yanında əyləşdirdi, söhbət etməyə başladı. Hiss olunurdu ki, xanım sakitləşib, üzü gülür. Rəşad müəllim tədbir bitmədən getdi. Tədbir bitdi və təşkilatçı xanım Rəşad Məcid haqqında bunları dedi: "Bu insan duyğuların və fikirlərin rəssamıdır, yaddaşımda ən dərin iz buraxan şəxsiyyətlərdən biri kimi qalacaq..."

Azərbaycan ədəbiyyatında, jurnalistikasında və ictimai həyatında özünəməxsus yeri olan şəxsiyyətlərdən biridir Rəşad Məcid. O, təkcə şair, yazıçı, jurnalist deyil, fikrin, sözün, zamanın ruhunu duyan və onu cəmiyyətə çatdıran qələm əhlidir. Onun varlığı, fəaliyyəti, yaratdıqları ədəbiyyatın, mətbuatın və ictimai mühitin ayrılmaz parçasına çevrilib. Rəşad Məcidin qələmi ilə yazılan hər sətir həyatın dərinliklərindən süzülüb gələn həqiqətdir, hər misrası zamanın içindən boylanan bir duyğudur.

Daxili zənginliyi ilə

fərqlənən şəxsiyyət

Hər insanın öz iç dünyası var - bəziləri bu dünyanı gizlədir, bəziləri onu yaşamaqla kifayətlənir, amma Rəşad Məcid onu sözə çevirir, misralara düzüb insanlara ötürür. Onun həyat fəlsəfəsi təkcə kitablarda, məqalələrdə və şeirlərdə deyil, davranışlarında, danışığında, baxışlarında da görünür. O, sadəliyin böyüklüyünü, səmimiyyətin gücünü, dürüstlüyün dəyərini anlayan və bu dəyərləri gündəlik həyatında yaşadan bir insandır.

Ünsiyyətdə olanlar bilir ki, o, mürəkkəb yolları aydınlıqla keçən, çətin anlarda təmkinini itirməyən, insanları anlamağa çalışan bir qəlb sahibidir. Həyatın sərt reallıqları qarşısında sarsılmayan, eyni zamanda bu reallıqların doğurduğu ağrını duyan, bu ağrını sözə çevirən bir qələm ustasıdır. Onun insani keyfiyyətləri bir çox gənc yazar və jurnalist üçün nümunədir - Rəşad Məcid təkcə söz öyrətmir, həm də həyatın özünü öyrədir.

Rəşad Məcidin yüksək insani keyfiyyətləri haqqında nasir-publisist Mustafa Çəmənlinin bu fikri dediklərimizi daha da qüvvətləndirir: "...Rəşad Məcid öz əxlaqi keyfiyyətlərinə, sözü ilə əməlinin vəhdətinə, sözə namuslu münasibətinə, ziyalılığına görə bu günümüzə keçmişimizdən gəlib. Rəşad Məcid milli-mənəvi dəyərlərimizin daşıyıcısı, hamının doğması, simsarı, güman yeri olmağı bacarıb. Bu, insan üçün böyük xoşbəxtlikdir. Şübhə etmirəm ki, Tanrı ona hamıya doğma, məhrəm olmaq statusunu hələ beşikdə ikən bəxş edib". Düşünürəm ki, şərhə ehtiyac qalmır.

Fikir meydanının memarı

Rəşad Məcid jurnalistikada təkcə müşahidəçi deyil, eyni zamanda hadisələri yönləndirən, cəmiyyətin düşüncələrinə təsir edən bir qələm sahibidir. O, Azərbaycan mətbuatında öz izini qoyub, jurnalistikanın inkişafına töhfələr verib, media dünyasına yeni bir nəfəs gətirib. "525-ci qəzet"in baş redaktoru kimi uzun illər ərzində ölkənin ən aktual mövzularını gündəmdə saxlayıb, cəmiyyətin maariflənməsinə, ziyalı fikrinin formalaşmasına xidmət edib.

Onun ictimai fəaliyyəti yalnız mətbuatla məhdudlaşmır - Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi kimi, ədəbi mühitin canlanmasına, gənc yazıçı və şairlərin üzə çıxmasına, ədəbiyyatın yeni nəfəs qazanmasına da töhfələr verməkdədir. O, hər zaman söz adamlarının qayğısını çəkən, onların problemlərini dinləyən, dəstək olan bir ziyalıdır. Cəmiyyətin içindən gələn suallara cavab tapmağa çalışan, ictimai-siyasi prosesləri dərinliklərinə qədər duyan və bunları jurnalistikanın, publisistikanın dili ilə cəmiyyətə ötürən bir qələm ustasıdır.

Duyğuların və fikirlərin rəssamı

Rəşad Məcidin poeziyası həyatın özüdür - süni bəzəklərdən uzaq, səmimi, gerçək və duyğulu. Onun şeirləri oxucunun qəlbinə yol tapır, çünki bu şeirlər yalnız sözlərin birləşməsindən ibarət deyil, bu misralarda yaşanmışlar, hisslər, göz yaşları və təbəssümlər var.

Onun poeziyasında həm keçmişin nisgili, həm bu günün reallığı, həm də gələcəyin ümidləri görünür. O, şeirə yalnız romantik duyğuların ifadəsi kimi yanaşmır - onun şeirləri həyatın fəlsəfəsini, insanın varoluşunu, zamanın içindəki axını da özündə əks etdirir. Bəzən bir misra ilə bütöv bir tale danışır, bəzən isə bir bənddə minillik bir tarix gizlənir.

Rəşad Məcidin şeirləri oxucunu düşündürür, hiss etdirir, bəzən hüznləndirir, bəzən güldürür, bəzən isə həyata başqa bir gözlə baxmağa vadar edir. O, adi sözləri sehrə çevirən, duyğulara yeni çalarlar qatan, fikirləri yeni istiqamətə yönəldən bir şairdir. Onun poeziyası süni gözəllikdən uzaq, səmimi və içdən gələndir - məhz bu səbəbdən də oxucu onun şeirlərində özünü tapır.

Rəşad Məcidin söz dünyası haqqında akademik İsa Həbibbəyli "Bütün yönləri ilə yaradıcı" kitabında yazır: "Rəşad Məcidin şeirləri təpədən dırnağa qədər həyat və insan haqqında lirik düşüncələrdən yoğrulmuş təbii bir daxili monoloqdur. Rəşad Məcidin zərif və dərin şeiriyyəti ilə müqayisədə, hətta monoloq məfhumu da müəyyən dərəcədə pafoslu səslənir. Bu şeirlər dünyadan, həyatdan və insandan danışan işıqlı və obrazlı düşüncələrdən yoğrulmuşdur. Fikrimcə, bu mənada, Rəşad Məcidin lirikası müasir Azərbaycan şeirinin inkişafında fərqli hadisədir... Rəşad Məcidin şeirlərində dərin lirizm, obrazlı düşüncə, aydın mövqe, bədii ümumiləşdirmələr bir-birini tamamlayır".

Yaddaşlara yazılan şəxsiyyət

Rəşad Məcid həm insan, həm ictimai xadim, həm də şair kimi Azərbaycan mədəniyyətinə və ədəbiyyatına öz töhfəsini vermiş, bu sahələrdə silinməz iz qoymuş bir şəxsiyyətdir. Onun yazdıqları zaman keçdikcə daha da dəyər qazanır, çünki o, yalnız bu günün yox, həm də gələcəyin müəllifidir. O, sözlə həyat qurmağı bacaran, fikirləri ilə cəmiyyətə yol göstərən, duyğuları ilə insan ruhuna toxunan bir sənətkardır.

Onun həyatı və yaradıcılığı bir məktəbdir - bu məktəbdə sözün gücünü anlamağı, fikrin azadlığını dərk etməyi və insanı duymağı öyrənmək mümkündür. O, yalnız özü üçün yaşamır, yalnız özü üçün yazmır - o, cəmiyyət üçün, oxucu üçün, gələcək nəsillər üçün düşünür və yaradır. Məhz bu səbəbdən Rəşad Məcidin adı, imzası və əsərləri daim yaşayacaqdır.

Şəhla TAHİRQIZI

Ədəbiyyat qəzeti.- 2025.- 14 mart (№10).- S.23.