Firuzə Məmmədli-85

Tanıyırmı bu ağaclar

Keçən kimdi yanından?

Bu tumurcuq ümidlərin

Nələr yatır canında?!

Yağış da ara vermir ki,

Bir hor çətirdən çıxaq.

Bulud dolu canımızı

Çevirib arxa sıxaq.

Bir-birini izləməkdə

Avtobuslar, taksilər.

Qırmızı işıq da yanmır,

Bu vurhavur əksilə.

Yol kənarı... Piyadalar...

Gözlə ki, ha, gözlədir.

Səbrimizin işıqforu

Yaşılını gözlədir.

***

Bəli, küy deyiləm, kələk deyiləm,

Ərkim özümdədir, fələk deyiləm.

Lap kin-küdurətəm, mələk deyiləm,

Kimsədən söz çəkmir, söz gəzdirmirəm.

Axarım-baxarım hələ ki, kordu,

Ta yol gözləmək də gözümü yordu.

Xan ol, ya sultan ol... axırı gordu,

Odur ki, sirlərə göz gəzdirmirəm.

Şöhrət dilənmirəm, şan dilənmirəm,

Can verib, yerimə can dilənmirəm.

Halalca haqqımdı, mən dilənmirəm,

Yük deyil... Çiynimdə naz gəzdirmirəm.

2024

Ürəyim

Ürəyim pis-pis döyünür,

İçində min hiss döyünür.

Gah kədər, gah hirs döyünür,

Elə diltəng edir məni.

Aça bilmirəm sirrini,

Unudub, tapmır yerini.

Hərdən sarsağın birini

Yada salıb didir məni.

Bir də gördün, saxta vurur, -

Solda durub, sağda vurur.

Deyirsən bəs, taxta vurur...

Sökür sətir-sətir məni.

Bitəmmir gözləməyi də,

Tükənmir "döz" deməyi də.

Bir ömürlük əməyi də

Deyir, haqqa yetir məni.

Sənək deyil, suda sına,

Mən sınamsa, o da sına.

Günə həsrət odasına

Niyə edib çətir məni?!

Nə günü, nə güzarı var,

İçində qəm bazarı var.

Bilmirəm, nə azarı var,

Deyir, öldür, itir məni.

2024

Yalan yaşımsan

Gözümdən işığı, dilimdən sözü,

Ömrümdən illəri alan yaşımsan.

Neynim ki, canımı, heyimi üzüb,

Fikrimdə, zikrimdə talan yaşımsan?!

Səndə nələr gördüm, özün bilirsən,

Çəkdiyim nə varsa, dözüm bilirsən.

Dünyanın hər sirrin, sözün bilirsən,

Deyən, anam yaşım, balam yaşımsan.

Qaldım saya-saya daş ümidləri,

Sərsəm ümidləri, çaş ümidləri.

Əvvəldən biləydim, kaş ümidlərin

Elə sonucuna qalan yaşımsan.

Ölüb-dirilsək də biz bu yolboyu,

Neçə il yaşadıq sənlə qolboyun.

Çox da qürurlanma - Tanrı bol qoyub,

Sən də dünya kimi yalan yaşımsan.

2024

***

Bütün şirinlər turş dadır,

Aş bişirirlər, borş dadır.

Baharı belə qış dadır,

Bu necə dünyadı, fələk?!

Yol azıb düşmüşəm bura,

Dərd aşıb düşmüşəm bura.

Mən çaşıb düşmüşəm bura,

Bu necə dünyadı, fələk?!

Özgə bədəndəyəm daha,

Gündə bir dindəyəm daha,

Bir, gör nə gündəyəm daha,

Bu necə dünyadı, fələk?!

Ağlamağa göz yaşı yox,

Oynatmağa göz-qaşı yox.

Düşünməyə öz başı yox,

Bu necə dünyadı, fələk?!

2024

Yaddaşım

Yaddaşım məni aldadır,

Daş deyib yadlara atır.

Gah heç nədən ara qatır,

Gah yaddan çıxır yaddaşım.

Bilmir nədir uzaq-yaxın,

Ta andı-fəndi - bu yaxam.

Mən belə yaddaşla yoxam,

Canımı sıxır yaddaşım.

Nəyi hara qoydum, bilmir,

Hənək bilmir, oyun bilmir.

Elin yasın, toyun bilmir,

Dəyəmi yıxır yaddaşım.

Taqət deyil ayağıma,

Çiyin vermir dayağıma.

Görmədiyim oyağıma,

Gördüyüm yuxu yaddaşım.

2024

İtirmə

Ayağına daş dəyibsə, çək geri,

Zaman səni təkləyibsə, dik yeri.

Büdrədinsə, yıxıldınsa, öp yeri,

Ümidini, inamını itirmə.

Ha çalışdıq, dedilər ki, kələkdi,

Gözəl günlər ömür adda ələkdi.

Ələyən də, yoğuran da fələkdi,

Özü bilər, gümanını itirmə.

Nə gördük ki, nə götürək dünyadan,

"Ax"la, "uf"la köks ötürək dünyada.

Bir az daha ömür sürək dünyada,

Olan-qalan zamanını itirmə.

2024

Təzəydik

Bacım Əzifənin əziz xatirəsinə

O zaman hər şeyin rəngi ağ idi,

O zaman hər yanda al bayraq idi,

Atamız, anamız onda sağ idi,

Onda dünya təzə, ömür təzəydi.

Qayğılar yer-yerdən qanad açırdı,

Hər gün buğda boyu ucalaşırdıq.

Dünyamız sevgiylə qucaqlaşırdı,

Sabaha ümidin yönü təzəydi.

Biz də bir çiçəkdik gül bağımızda,

Demə, naz-buz imiş şıltağımız da.

Vardı pirimiz də, çıldağımız da,

Onda ruhumuzun dini təzəydi.

Varı da, yoxu da onda xoş idi,

Ümidlər, arzular uçan quş idi.

İstəklər, əməllər bəxtə tuş idi,

Ömrün vaxtı təzə, günü təzəydi.

Anamız dünyadan birinci getdi,

Atamız soyuqluq görüncə getdi.

Getdi, qəlbində söz qılıncı getdi,

Kimdənsə incikdi, kini təzəydi.

Güldən ətir çəkdik, tikandan silah,

Hərdən neylədiksə, sayıldı günah.

Neynək, yaşasaq da "Allaha pənah",

Yenicə doğulmuş kimi təzəydik.

2024

Hardasan?

Salam, dünyalarca əziz olanım,

Salam, istəyimlə əkiz olanım.

Ay dərdli dünyama mərkəz olanım,

Salam, yenə salam, salam, hardasan?

Töküb qaş-qabağın kin ayrılığı,

Qayıt, üzübəri dön ayrılığı.

Çöküb həsrətimə gün ayrılığı,

Səsini eşidək, balam, hardasan?

Hanı çıraqdakı o cin, tapınım?

O sənli günlərə dönüm, tapınım.

Yetişsin muştuluq günü qapımın,

Olsun ayrılığın yalan, hardasan?

Susuram səsimdə, ünümdə elə,

Neynim, günahım var önündə elə.

Ay mənim ayımda, günümdə elə

Elə özüm olub qalan, hardasan?

Mənəm o beşgünlük yaşamı qalan,

Sünbülü sovrulub həşəmi qalan.

O getdiyin günə döşənib qalan

Bir tənha, bir qərib yolam, hardasan?

Qaytar üzüyola gedişlərini,

Gəl, ucalt ömrümün enişlərini.

Mən elə o qəlbigenişlər kimi

Ardınca uzanan qolam, hardasan?

Kiminləsən?

Mən necə quş olum uçum yanına?

Mən necə bilim ki, sən kiminləsən?

Çəkir içərimdən hücum yanına,

Çıxır vücudumdan can, kiminləsən?

Qırım bu yolların damarın, gəlim,

Həsrətin üzünə qabarım, gəlim.

Ölsəm, varlığımı aparım, gəlim,

Cənazəm önündə yan, kiminləsən?

Qoluna girəsi qola dönüm, qoy,

Arxanca gələsi yola dönüm, qoy,

Əlində bir ləçək gülə dönüm, qoy,

Məni bir dəqiqə an, kiminləsən?

Ayrılıq önündə donub sən olum,

Güzgüyə baxarsam, dönüb sən olum.

Yox e...

Kaş elə özüm də sönüb sən olum,

Gəzim bu sevgidən gen, kiminləsən?

Nədəndi?

Bu sükutu ayrılığa yozaqmı? -

Aramızda söz danışmır, nədəndi?

Barı, bircə təbəssümü yasaqmı?

Dodaq susur, göz danışmır, nədəndi?

Niyə aşmır bir yol günah səddini?

Keçəmmədi o ikicə addımı.

Bilmək olmur, doğmadımı, yaddımı,

Əllərimiz düz danışmır, nədəndi?

Bir baxışdan allanardı, yanardı,

Lalə kimi güllənərdi, yanardı.

Səssiz, sözsüz dillənərdi, yanardı,

İndi dinmir, üz danışmır, nədəndi?

Ağrımadı solub gedən günlərə,

Addım-addım yolu gedən günlərə.

Allah, yaşa dolub gedən günlərə

Üsyan olan qız danışmır, nədəndi?

Açılammır o duyğular, örtülü,

İndi daha ədalar da ütülü.

Pərtlik üzdə pörşələnib, pörtülüb,

Ağıl mısıb, hiss danışmır, nədəndi?

Bu sükutu ayrılığa yozaqmı? -

Aramızda söz danışmır, nədəndi?

Barı, bircə təbəssümü yasaqmı?

Dodaq susur, göz danışmır, nədəndi?

Gəl ömrümə

Gəl ömrümə, gözəl sevgi,

Gəl ki, yanıb külün olum.

Gözəlliyin mənə gəlsin,

Gəl, gözəl sevgilin olum.

Yolunda can qıymadılar,

Səni məntək duymadılar,

Yolkəsənlər qoymadılar

Gülşənində gülün olum.

Gözəl sevgi, gəl ömrümə,

Ol bir nağıl il ömrümə,

Gün-gün, ay-ay dol ömrümə,

Yar boynunda qolun olum.

Dünyaya yürüşüm sevgi,

Ömürlə görüşüm sevgi,

Ayağına düşüm, sevgi,

Ürəklərə yolun olum.

Minlərdən birinəm sənin,

Ömürlük sirrinəm sənin.

Ən gözəl dirinəm sənin,

Ən gözəl də ölün olum.

Qəlbimdə daş olmaqdansa,

Gözümdə yaş olsan, - gözəl.

Bu sevgidən ölsəm, - gözəl.

Gəl ömrümə, gözəl sevgi.

Fırladır bizi

Hər şey yavaş-yavaş keçib gedəcək,

Ayların, illərin köçü gedəcək,

Biri gələcəksə, üçü gedəcək,

Dünya öz başına fırladır bizi.

Bir əlində odsa, birində sudur,

Dünya lap əvvəldən haqqın dostudur.

Beşikdən-məzara bir yol üstədir,

Tutub, öz xoşuna fırladır bizi.

Kimi - şər yolunda, şeytan izində,

Kimi - namazının əli - dizində.

Mömini, kafiri birdi gözündə,

Elə boş-boşuna fırladır bizi.

Bəşər axardadı, cahan axarda,

Dünya yaranışdan - haman axarda.

Biz də yol üstdəyik, zaman axarda,

Keçirib dişinə, fırladır bizi.

Haqq da öz yerini gəlib tutacaq,

Sədləri, bəndləri dəlib tutacaq.

Əlimizdən Tanrının əli tutacaq,

Yatmışıq döşünə, fırladır bizi.

***

Bəxt yükündə kiçilsəm də,

Söz yükündə iri qaldım.

Ölənlərlə ölüb getdim,

Qalanlarla diri qaldım.

Düşdüm üzübəri gəldim,

Dərd dolu illəri gəldim.

Nə bir bənd irəli gəldim,

Nə bir misra geri qaldım.

Ömrə ölçü-biçi sözdü,

Çölü sözdü, içi sözdü.

Mənə düşən iki sözdü,

Birin dedim, biri qaldı.

Söz

Çapdım sözün sahilinə,

Baxıb gördüm, dəryadı söz.

Fikrin, hissin, həyəcanın

Laylası söz, fəryadı söz.

Çətininə çiyin verdim,

Asanında sındım sözün.

Yandım, bişdim ocağında

Əhdim sözün, andım sözün.

Uzaqda yox, alnımdaydı,

Açar oldum söz qəlbinə.

Xoş üzümlə, sərt üzümlə

Məni saldı öz qəlbinə.

Nə sirri var, açdı, tökdü,

Mənə saldı mehrini də.

Əziz tutdu, mənə qızdı

İmzasını, möhrünü də.

Saydım, seçdim, incələdim,

Öpdüm əlin halal sözün.

Durdum elə qulluğunda

Anam sözün, balam sözün.

Söz hasardı, söz divardı,

Dünyanın iç qapısıdı.

Açmadınsa, düz divardı,

Açdınsa, keç, qapısıdı.

Bu yay da

Dayazlaşdı dərinlər,

Ümidləri aşan yox.

Mənimsə bir nəsnəyə

Ağrıyası başım yox.

Bu yay da ötdü, keçdi,

Qayğılar havayı.

Nə gördük, nə götürdük

İstisindən savayı?!

Bu yay bağçaların da

Yaşılı dəm verirdi.

Cırcırama səsində

Nəğmələr can verirdi.

Yolların hövülündə

Asfalt buxarlanırdı.

Quşlar arxlar boyunca

Yaydan yaxalanırdı.

Dəbdəydi sərinliyi

Yaylaqların, dağların:

Əyləncə mərkəzləri...

İstirahət bağları...

Nabran, Marxal, Pirqulu,

Qızbənövşə, Şahdağı...

Varına qol açmışdı

Şənlik, sevinc, çal-çağır.

Amma yaman istiydi,

Vay halına kasıbın:

Aparırdı fikrində

Gələn qışın hesabın:

"Bu yay gördüyüm isti

Qalan yaşıma bəsdir.

Payızımı ötürsəm,

Bütün qışıma bəsdir".

***

Yenə ilim təzələnir,

Qışın üç ayı başlanır.

Bilmək olmaz, bəlkə elə

Ömrün köç ayı başlanır.

Ümid-ümid sözə varıb,

Yaxşı-yaman gözə varıb,

Bəlkə elə yüzə varıb,

"Yüzü keç" ayı başlanır.

Məktub

Ayrılığın gözü də

Tutulub, dəlmək olmur.

Elə yaxındasan ki,

Yanına gəlmək olmur,

Həsrətinin əlindən

Durub dincəlmək olmur.

Yoxluğun - diş ağrısı,

Varlığın - baş ağrısı.

Dilə gəlib sızlayır

Qəlbimin daş ağrısı,

Səni unutsun deyə,

O daşa diz çökmüşəm,

Keçən ömrə-günə -

Yaddaşa diz çökmüşəm.

Budur günüm-güzarım.

Yaşadığım dünyanın

Biz adda küncü yoxsa,

O küncün mücrüsündə

Sən adda inci yoxsa,

Qismətin mənə düşən

Çınqı sevinci yoxdur.

Nazın, buzun, qəmzənin

Ardınca daş atmışam.

Qəlbimi dilə tutub,

Birtəhər aldatmışam.

Ömür bir addımsa da,

Sənə doğru atmışam.

Əllərimdən üzümə

Əzab şırımı düşüb,

Ürəyimin içindən

Nəsə qırılıb düşüb.

Ta səbrimin əlində

Dözümüm yumruqlanıb,

Cırnadır gecə-gündüz

Özümü yumruqlarım.

Boyumdan, qamətimdən

Daşlanan sədayam ta,

Bütün ayrılıqlara

Sülhəm, əlvidayam ta.

Yollar qulağa durub

Bir duyum hənirinə.

Susma, de, hardan keçir, -

Baş qoyum hənirinə.

Firuzə Məmmədli

Ədəbiyyat qəzeti.- 2025.- 10 yanvar, №1.- S.6-7.