Əlli ildən sonrakı sevgi etirafı
Əlli il bundan əvvəl ziyalı insanların - Akif müəllim və Şəfiqə xanımın ailəsində bir oğlan uşağı dünyaya gəldi. Abdullayevlər ailəsinin kişi xəttinə mənsubları hüquqşünas olduğundan onu da hüquqşünas davamçıları kimi görmək istədilər…
Hə, nə deyim sənə, əziz dostum?.. Mən bir insan kimi artıq on il bundan əvvəl keçdiyim mərhələ barədə nəsə deyə bilərəm, ancaq buna lüzum varmı?.. Akademik Lixaçev deyib ki, insanın əsl yubileyi iki dəfə olur - əlli yaşında və yüz yaşında. İkinciyə qalanlar az olur (hamı tələssə də), ancaq birincini qeyd etmək vacibdir. Sənin indi əsl yubileyindir. Ancaq mənim sənə etiraz etməyəcəyin bir təklifim də var - gəl ikinci yubileyini də gözləyək…
Sən bilirsən, əzizim, mən islaholunmaz pessimistəm, ancaq Bernard Şounun müdrikcəsinə ifadə etdiyi kimi, çox zaman bunu unuduram. Və bunu daha çox o zaman unuduram ki, səni görürəm, səninlə danışıram və ünsiyyətdə oluram. İnsana müsbət enerji və nikbinlik bəxş etdiyin üçün sənin yanında dünya işıqlıdır…
Bizim qədim dostluğumuz bütün sınaqlardan keçib və xoşbəxtlikdən toxunulmaz qalıb. Bu isə, yaddaşım məni aldatmırsa, deyəsən Hindistandan başladı…
Bəli, məlum həqiqətdir: insanı tanımaq istəyirsənsə, onunla yola çıx. Biz bu ekzotik ölkəyə böyük səfərə çıxmışdıq, üstündən illər keçib, iyirmi ildən də çox, möhkəm kişi dostluğu indiyədək bizi birləşdirməkdədir…
Səndə bu illər ərzində məxsusi istedad üzə çıxdı - minnətsiz, təmənnasız dostluq, ürəyin hökmü ilə yaranan dostluq. Bu bizim zəmanədə nadir hadisədir, axı sən özün də nadir insansan…
Sən həmişə deyirsən ki, yaş fərqimizə baxmayaraq, mən səndən böyük görünürəm. Bunu əlavə edərdim ki, həm də ağıllı görünürsən. Həm də təkcə görünmürsən. Mən çox şeyləri səndən öyrənmişəm və öyrənirəm, Allahın köməyi ilə davam edən dostluğumuz müddətində öyrənəcəyəm də…
Həmişə deyirsən ki, uşaq vaxtı dünya ədəbiyyatının nümayəndələri ilə bir sırada sənin də kitablarını oxumuşam, bunların əhatəsində böyümüşəm. Əziz dostum, heç bir yazıçı onunla bir zamanda yaşayan müasiri haqqında bu sözləri deməz. Sən geniş ürək sahibi, Allah vergisi olan istedad sahibisən. Bu istedadınla birləşən dərin zəkan, həyati müdrikliyin, cavan oğlan ehtirasın, özünü təmkinli, ağır aparmaq və yüngüllərə gülmək bacarığın qeyri-adi xarakterindən irəli gəlir…
Tez-tez görüşməyimizə və saatlarla söhbət etməyimizə baxmayaraq mən heç zaman belə şeyləri sənin üzünə deməzdim, ancaq indi sənin xarakter cizgilərini bircə-bircə xatırlayıb yazıram və sadə, həm də gözəl bir anlamın üzərində dayanıram - yaxşı insan!
Sənin yazıçılıq istetadın barədə danışmayacağam, bu barədə çox danışıb, çox yazıblar. Təkcə bunu demək kifayətdir ki, səndə həqiqətən Allah vergisi var. Və bu vergi səni böyük ilham və enerji ilə çalışmağa vadar edir. Göz dəyməsin, məhz bu misilsiz zəhmətkeşliyin əlli yaşına qədər səni məşhur yazıçı etdi - bütün dünyanın tanıdığı detektiv yazıçı…
Son illərdə sən sürətlə boy atıb yetkin yazıçıya və ictimai xadimə çevrildin ki, bu da yalnız öz üzərində yorulmaz zəhmətin hesabına baş tutdu. Hərdən adam belə olmaq istəyir, amma mənim üçün dəyişmək, nəsə yeni bir uğur əldə etmək artıq gecdir, mən "mürgü döyməyi" sevən adamam, həftələrlə yazı masama yaxın düşmürəm. İstəsəm də, istəməsəm də… Nə var odur.. Belə ki, əzizim, məğlub müəllimin qalib şagirdə münasibətini özün bilirsən…
İvan Bunin Nabokov haqqında deyib: "O, ədəbiyyata soxulub bizim hamımızı güllələdi!" Bax, ha, silahla ehtiyatlı davran, ətrafındakılar təkcə düşmənlərin deyil…
Sən ədəbiyyatı həssaslıqla dəyərləndirən bir insan kimi yəqin mənim nahamar, sıçrayışlı stilimi nəzərdən qaçırmadın, bu təbiidir, mən ürəyimin döyüntülərini yazıram, ürəyimdə isə aritmiya var…
Hə, Hindistan haqqında nə demək istəyirdim?.. Bu səfər, mənə elə gəlir ki, bizim dostluğumuzun
təməlini qoydu, hərçənd o vaxta qədər biz
Səni müşahidə edərkən
görürəm ki, bizi birləşdirən bir çox cəhətlər var. Sənin
də, mənim də uşaqlıqdan ünsiyyətdə olduğumuz
dostlarımız var. Bu, bir
daha sənin dostluğa etibarını
sübut edir. Sən başqalarının
səhvini bağışlamağı
bacarırsan, öz səhvlərini də etiraf etməkdən çəkinmirsən. Bizim ikimiz
də dostluqda yalnız bir şeyi - xəyanəti bağışlamırıq.
Sən paxıl adamlarla əhatə olunmusan, bu, istedadlıların qismətidir, inan mənə. Ancaq belələrinə fikir vermə, sən daha çox dostlarınla, səni istəyən insanlarla əhatə olunmusan - belə insanların sayı daha çoxdur…
Əlli
il bundan
öncə Abdullayevlər
ailəsində bir oğlan uşağı doğuldu - Çingiz. O, hüquqşünas olmalı
idi - babası, atası, qardaşı kimi. Ancaq tale yazısı onu başqa səmtə yönəltdi: Çingiz
Abdullayev məşhur
yazıçı olub
ölkəmizi bütün
dünyaya tanıtdı.
Mən o yaşda deyiləm ki, sitat gətirəm,
ancaq bunsuz da ötüşmək olmur. Necə ki,
14-cü Lüdovik görkəmli
Molyer haqqında deyib: "Ona öz şöhrəti üçün heç nə lazım deyil, o, bizə fransanın şöhrəti
üçün lazımdır".
Mən sənin haqqında çox danışıb,
çox yaza bilərdim, ancaq məlum olduğu kimi, yığcamlıq istedadın bacısıdır. Çox istərdim
ki, bu "bacının" qardaşı
olum.
Şükürlər olsun ki, Azərbaycan
torpağı nefti, zəngin maddi sərvətləri ilə
tanındığı kimi,
istedadlı insanları,
həqiqi şəxsiyyətləri
ilə də məşhurdur və bu sıradan milli sərvətimiz olan Çingiz Abdullayevə görə məmləkətimizi alqışlamağa
dəyər.
Natiq RƏSULZADƏ
Ədəbiyyat qəzeti.-2009.-3
aprel.-S.5.