Amerikadan telefon zəngləri
…Yenə də sübh tezdən zəng vurmuşdu. Səsi o qədər aydın eşidilirdi ki, elə bildim Bakıdadır. Dərhal soruşdum:
- Bakıdasan, ya Göyçayda?
- Nə Bakı, nə Göyçay canım, Amerikadayam, - dedi.
Dübarə soruşdum:
- Zarafat eləmirsən ki?..
Bir xeyli ara verəndən sonra hüznlü bir səslə dilləndi:
- Kaş elə zarafat eləyəydim… De görüm necəsən?
- Bəs sən necəsən?
Məndən iyirmi iki yaş
böyük olmasına
baxmayaraq, hələ ötən əsrin yetmişinci illərində
aramızda elə bir ünsiyyət yarandı ki, mən də ona "sən" deyə müraciət etməyə başladım.
Hər gün iş yerində - Azərbaycan radiosunda görüşürdük,
şənbə, bazar
günləri də bir yerdə balıq tutmağa gedirdik. Təxminən on il ülfətimiz
beləcə davam elədi və sonra da məlum
hadisələr - "perestroyka"
başladı və Emin müəllim Amerika qitəsinə köçdü ki, oğlanlarını okeanın
o tayında yaşayan
dayıları, xalaları
ilə
- Eşitmişəm, Bakıda
şayiə yayıblar
ki, mən ölmüşəm, düzdür?
- Hə, elə bir sözü qulağım çalmışdı.
- İnandın?
- Yox, inanmadım.
- İnanma, sağlıq
olsun, yayda gəlib Natəvan klubunda özümə 85 illik yubiley eləyəcəm. Və gözlənilmədən ucadan
güləndən sonra
sözünə davam
elədi: - Sən çıxışa hazırlaş…
Mən də gülə-gülə
cavab verdim:
- Mən hazıram.
- Yaxşı hazırlaş,
şayiələrə də
inanma.
- Bu
şayiənin bir kökü var?
- Bəlkə də var, amma burda
hökumət adamı
ölməyə qomur,
- yenə ucadan güldü, - ölürsən,
yenə dirildirlər,
belə getsə, mən gərək ölmək üçün
Bakıya gələm.
Sözün bu yerində mən də zarafatdan qalmaq istəmədim:
- Gəl, gözümüz üstə yerin var…
Beləcə sorğu sorğuya
calandı və bir sual da
mən verdim:
- Təzə bir şey yazmısan?
Yenə
ucadan güldü:
- Burada daha maraqlı
əyləncələr var…
- Balığa necə, gedirsən?
- Bir-iki dəfə getmişəm, amma burda balığa getmək havayı deyil, çox bahadı… Çox…
Öz-özümə fikirləşdim ki, nəyinsə baha olduğunu vurğalayan müsahibim bəs görəsən dəstəyi
niyə yerə qoymaq istəmir. Axı hər
saniyə, hər dəqiqə onun təqaüdçü kisəsindən
gedir.
- Namiqi, Əhmədi görürsən?
Bildim ki, fantast həmkarları Namiq Abdullayev və Əhməd Xaspoladovu nəzərdə
tutur.
- Onlar ikisi də
dünyasını dəyişiblər.
Heyrətini gizlətmədi:
- Nə tez, onlar
yaşca məndən
xeyli balaca idilər, Allah rəhmət
eləsin ikisinə də…
- Onlara sənin ardıcılların demək
olar?
- Bəlkə də olar, amma onlar
elmi (fantastika janrının daha dərin qatlarına baş vurmaq istəyirdilər, mən isə uşaqlar üçün yazırdım…
Bəli, həqiqətən də
o ötən yüzilliyin
əllinci, altmışıncı,
yetmişinci, səksəninci
onilliklərində Azərbaycan
uşaq ədəbiyyatında
silinməz izlər qoyub. Yaxşı yadımdadır
onun "Muğanda qütb parıltısı",
"Kainat gəmisi",
"Veneranın göyləri
od içindədir",
"Qeyb olmuş səslər", "Dəmir
necə ayaq açdı", "Zülmət
dənizi", "Ulduzlar
yolumuzu gözləyir",
"Qüdrətli pillə"
kimi əsərləri
məktəblilər arasında
bestsellərə çevrilmişdi.
Əlbəttə, o zamanlar ağlıma gəlməzdi ki, bu məşhur, sevilə-sevilə oxunan əsərlərin müəllifi
ilə haçansa dostluq eləyə bilərəm və münasibətimiz o yerə
çatar ki, o, mənə hərcayı lətifələr də danışmaqdan çəkinməz. Bəli, bizim
Emin müəllim sözün həqiqi mənasında lətifəbazdı.
Elə bir gün olmazdı
ki, bizə yeni bir lətifə
söyləməsin.
Ortaq dostlarımızın - Mailə
Muradxanlının, Vaqif
Əlixanlının, Ziyafət
Abbasovun kefini-halını
bir-bir xəbər alandan sonra dedi:
-
Hiss eləyirəm kefin
yoxdu, bəlkə sənə bir xoruz səsi eşitməmiş bir lətifə danışım?
Soruşdum:
- Konturun çoxdur?
- Yarım saat danışmağa yetər…
Beləcə Emin müəllim
Amerikada yaşayan Təbriz azərbaycanlıları
haqqında maraqlı bir lətifə danışandan sonra ucadan güldü və soruşdu:
- Bəs sən niyə gülmürsən?
Gülməli deyil?
- Gülməlidi, -dedim,- amma bu
lətifə Bakıya
çoxtan gəlib çıxıb
Dərhal
keçdi zarafata:
-
Ola bilməz, - dedi, - mən bunu dünən
uydurmuşam.
Mən də zarafat etmək qərarına gəldim:
- Görünür internet səni
qabaqlayıb…
Və bu internet kəlməsi də söhbətimizi yeni məcraya saldı:
- İnternetdə Anarın
"Ağ qoç, qara qoç"unu oxudum. Onu nə əcəb
çap eləyiblər?
Səsindəki istehzanı sezdim
və cavab verdim:
- Daha bizdə də senzor yoxdur, bilmirsən?
- Bilirəm ,
- dedi, - amma yəqin senzor olmasa da, nə
isə var…
Yenə
də söhbəti dəyişdi:
- Özün nə yazırsan?
- Demək olar ki, heç nə, hərdən tərcümə eləyirəm.
Güldü:
- Tərcümə yaxşı
əyləncədi, - dedi,
- mən də bir zamanlar tərcümə
ilə dolanmışam…
Sözün bu yerində yadıma Emin Mahmudovun tərcümə
etdiyi bəzi əsər-örnəklər, xüsusən
də Ravil Baxtamovun "Qanun qanundur" əsəri düşdü.
-
"Qanun qanundur" indi də oxunur,
- dedim.
Ucadan güldü:
- İnanmıram, - dedi, - amma qanunlar işləyən
bir cəmiyyətdə
yaşamaq doğurdan gözəl şey imiş…
Mən də keçdim zarafata:
- Bu
burjua təbliğatı
deyil ki?
Sözün bu yerində həmsöhbətim yenə
ucadan güldü və birdən-birə bariton səsilə mənim də çox sevdiyim bir romansı oxumağa başladı:
...İnan sözlərimə,
qorxma bir kəsdən
Gəl səni qurtarım qara məhbəsdən...
Beləcə Emin müəllim hər dəfə okeanın o tayından zəng vuranda son olaraq mütləq bu mahnını oxuyur. Bu dəfə də
həsrət dolu ifasını bitirdi və soruşdu:
- Mənə Rafiq
Səməndərin əl
telefonunu verə bilərsən?
Maraqlandım:
- Nəyinə lazımdı
Rafiq Səməndərin
telefonu?
- Onu yuxuda görmüşəm,
- dedi, - istəyirəm
sabah da
ona zəng vuram, yarım saat da onun
vaxtını alam…
Məmməd ORUC
Ədəbiyyat qəzeti.-2009.-17
aprel.-S.8.