Yaddaş

Sevimli şairimiz Səməd Vurğunun bu müdrik kəlamı ətrafında düşünərkən qəribə bir mənzərə ilə üzləşdim. Yaradıcı adamların vaxtının böyük bir hissəsi görkəmli yazıçılar, şair və alimlərin yubileylərinə, doğum və anım gününə, eləcə də kitabların təqdimatına həsr olunan yığıncaqlarda keçir və iş təkcə iştirak edərək ehtiram göstərməklə bitmir. Orada maraqlı, düşündürücü və ibrətamiz çıxışlar da edirlər. Təəssüf ki, həmin çıxışlar çox vaxt yazıya alınmır, çıxış olaraq qalır. Olsa-olsa mətbuatda tədbir haqqında məlumatda yazılır ki, filankəslər çıxış etdilər. Unudulmaz xatirəyə çevrilən ilk çıxışım barədə düşünürəm. Elmə, biliyə, ədəbiyyata böyük maraq göstərilən XX əsrin ikinci yarısının 60-cı ili idi. Dillər İnstitutunda 3-cü kursda oxuyurdum. Görkəmli ədibimiz Süleyman Rəhimovun 60 illik yubileyi münasibəti ilə institutumuzda keçirilən tədbirdə tələbələr adından çıxış etdiyim, "Saçlı" romanının ilk çap tarixi üstündə Nəbi Xəzri ilə mübahisəm, Süleyman müəllimin mənim tərəfimi, daha doğrusu, həqiqətin tərəfini saxlaması, Rəsul Rzanın "Bu oğlandan nəsə olacaq" deməsi yaddaşımda silinməz izlər buraxıb. Taleyə bax ki, Rəsul Rzanın bəlkə də şair fəhmi ilə dediyi bu sözlərdən cəmisi səkkiz il sonra - 1968-ci ildə həyatımda ən əlamətdar hadisə olan, Azərbaycanda və İraqda səs salan "Kərkük bayatıları" kitabını birgə çap etdirdik. O ki, qaldı əlamətdar bir məqam kimi sonralar tez-tez xatırladığım, tələbə yoldaşlarımın yaxşı mənada həsədinə səbəb olan həmin çıxışıma, onun təfsilatını unutmuşam. Yadımda qalan odur ki, Süleyman müəllimin saçlarının ağlığını nəzərə alaraq onu zirvəsi qarla örtülü qocaman dağa bənzətdim. Ağ saçları öz zəhməti ilə qazandığına işarə olaraq B.Vahabzadənin "Qara saçlar, ağ saçlar" şerini əzbərdən dedim.

Bunları xatırladıqca göz önünə lap son illərdə yazıçı, şair və ədəbiyyatşünas alimlərimizin yubileylərində, doğum və anım günlərində, kitabların təqdimatı mərasimlərindəki çıxışlarım gəlir. Belə mərasimlərdə ən səmimi duyğularla təəssüratlarımı həmkarlarımla bölüşməyi həmişə özümə mənəvi borc bilmişəm. Ancaq bu deyilənlərin, eləcə də həmin mərasimlərdə söz deyən başqa həmkarlarımın çıxışlarının tam halda yazıya alınmaması yaralı yerim olub. Çox vaxt bu çıxışların sadəcə olaraq xülasəsi verilib. Baxmayaraq ki, onların bir çoxunda ədəbiyyatımız üçün gərəkli olan mətləblər qədərincədir. Məhz buna görə də düşünürəm ki, ədəbi məclislərdə, doğum və anım günlərində, yas mərasimlərində görkəmli şəxsiyyətlərimiz, qələm sahiblərimiz, alimlərimiz barədə səslənən fikirləri, çıxışları it-bat olmaqdan qoruyaraq gələcək nəsillərə yadigar qoymaq faydalı olardı. Texniki vasitələrin möcüzələr yaratdığı zəmanəmizdə bu işin öhdəsindən gəlmək o qədər də çətin olmazdı.

Deyilənləri nəzərə alaraq xalqa üzağlığı gətirən qələm sahibləri haqqında çıxışlarımdan bəzisini "Ədəbiyyat qəzeti"nin oxucularına təqdim edirəm.

Qəzənfər Paşayev

Ədəbiyyat qəzeti.-2009.-24 iyul.-S.4.