İllər,
şəxsiyyətlər
“Mən atamın qızıyam”
- Tez-tez
bizə gələrdi. Bir dəfə dəhlizdə
qarşıladım, hal-əhvaldan sonra çəkələk
qoydum ki, geyin keç içəri, mən də xörəyini
çəkib gətirirəm. Keçdim mətbəxə.
Ancaq hiss etdim ki, bayır qapı şaqqıltıyla
çırpılıb örtüldü. Özümü dəhlizə
yetirdim. Gördüm dədəm evdən çıxıb,
liftlə üzbəüz dayanıb... Getməyə
hazırlaşır. Əl-ayağa düşdüm. "Bəs
mən xörək çəkirəm, sən də xəbər-ətərsiz
gedirsən, nə olub belə?" Qaytıdı ki, Sevil, nə
vaxt evin çirkli, tör-töküntü olarsa, onda gələrəm.
O dəqiqə nə demək istədiyini başa
düşdüm. Sən demə dədəm elə bilib
çəkmələrinin evi çirkləndirəcəyindən
ehtiyat edib ona çəkələk geyməyi təklif
etmişəm, özüm də hiss etmədən qəlbinə
toxunmuşam. Nə illah elədim, qayıtmadı. Getdi.
Arxasınca o ki var ağladım…
Bunu
unudulmaz xalq yazıçımız Əli Vəliyevin
qızı Sevil xanım danışır. Və bu
danışılanlar Əli Vəliyev təbiətini,
xarakterini bütöv, boya-boy qapsayır. Onun unikal sadəliyini,
həssaslığını, nə qədər qəribə
səslənsə də, kəndçi qürurunu,
sözün yaxşı mənasında sadəlövhlüyünü
ən incə detallarına qədər ifadə edir.
Mənsə
götürüb sevimli yazıçımızın bu
günə qədər heç bir yerdə çap
olunmamış, mənim üçün yenidən yeni olan və
1957-ci ilin 8 yanvarında öz dəst-xəttiylə
yazdığı tərcümeyi-halını oxuyuram:
"Anamın dediyinə görə Pund kəndində
1903-cü ildə kiçik çillənin oğlan vaxtı
dünyaya gəlmişəm".
Xəyalımda
bu sətirlərin altını cızıram. O səbəbdən
ki, bütün dərs kitablarında, rəsmi məlumatlarda həmişə
oxumuşuq: "Vəliyev Əli Qara oğlu (təxəllüsü
olmamış, əvvəllər Zəngəzurlu imzasıyla
yazıları dərc edilmiş publisist, yazıçı, tənqidçi)
28 fevral 1901-ci ildə indiki Ermənistanın (Qərbi Azərbaycanın)
Sisyan rayonunun Ağdü kəndində anadan olub.
Bu deyilənlərlə yazıçının öz
yazdıqları arasında uyğun gələni təkcə
fevralın 28-ni xatırlamasıdı. Yəni,
özünün yazdığı, anasının şəhadət
verdiyi kimi, kiçik çillənin oğlan
çağında dünyaya göz açıb Əli
müəllim.
Ancaq 1901-də yox, 1903-də. Ağdü kəndini isə
öz qədim-qayım adıyla adlandırmaqdadı - Pund kəndi…
Deməli,
Əli Qara oğlu "Tərcümeyi-halını 1957-ci ilin
8 yanvarında yazıb. Zaman o zamandı ki, hələ Sovet
hökumətinin qılıncının dalı da,
qabağı da kəsir, cəmiyyət "qardaşdır
ellərimiz" eyforiyasının şıdırğı qələbəliyini
yaşayır. Dünya görmüş Əli Vəliyevsə
özünəməxsus sadəliklə, eyni zamanda, qətiyyətlə,
kişi-kişiyanə heç bir qoruq-qadağaya, mövcud
şəraitə məhəl qoymadan olanı yazır: "Kəndimiz ona görə məşhur idi ki,
1905-ci ildə məşhur daşnaq başçısı
Stepanyan üzərimizə hücum eləyən zaman kəndlilərimiz
tərəfindən öldürülüb. 1918-ci ildə
Andronikə müqavimət göstərib üç gün
qızğın vuruşanlar da bizim kəndlilər idi…
Andronik 1918-də ədavət saldı, nahaq qan
tökdü…"
Deməli, bütün qəlbi, fəaliyyəti ilə
Şura hökumətinə bağlı olan, onun ideallarına
dönməz bir əqidəylə xidmət edən Əli Vəliyev
öz həqiqətlərinə, tarixi olmuşlara, ən
başlıcası, öz təbiətinə sadiq idi. Onun yazdıqları əslində
tarixə şahidlik savaşıydı və təbii ki, o
dövr üçün çapı da yasaq idi.
Yenə
də "Tərcümeyi-hal"dan altını
cızdığım sətirlər üzərinə
qayıdıram: "Əqlim kəsənə qədər
atamı kənddə görmədim. Anam deyirdi
ki, Bakıdadı… Kəndimizin kövşənləri demyə
olsa da, taxılı əksik olmazdı. Kəndin camaatı
işlək, havası mülayim, suyu soyuq, çörəyi
dadlı idi… Burada ömür sürənlər yüz
yaşına çatanda belə işdən qalmaz, nazik iynəni
eynəksiz saplardılar".
Bütün bu təsvir edilənlər Əli Vəliyevin
ömür-gün aurası idi. İrili-xırdalı
daşıdığı heç bir vəzifə, nail
olduğu uğurlar, ən yüksək fəxri adlar belə
onu bu auranın ağuşundan ayırmadı, onu özgə
dünyanın adamına çevirə bilmədi. Öz təsvirlərində bəlkə də
ifrata varırdı Əli müəllim. Yazdıqları
daha çox xarakterinin şəffaflığından
süzülüb gəldiyi üzündən idi ki, Əli
müəllim təbiətin, taleyin, yerin-göyün təmiz,
işıqlı tərəfini önə çəkirdi,
doğulduğu kənddə insanların uzunömürlü
olmasını, yüz yaşlarında da nazik iynəni saplaya
bilmələrini şəstlə qələmə
alırdı. Ancaq elə bu təbiətin, yerin-göyün Əli
Qara oğlunun böyük ailəsini - ata-anasını,
bacısını, ilk sevgisini ahın-ufun içində, bir
göz qırpımındaca föt elədiyi həqiqəti də
var idi. Bu adamlar nəinki ömrünü yüz
yaşına, heç çiçəklənən
vaxtınacan qala bilməmişdilər. Bu barədə onun
öz əlləriylə yazdıqları da var: "Anam qəfildən
xəstələndi. İkinci gün dili tutuldu,
üçüncü gün dünyasını dəyişdi.
Allahlığa basdırdılar.."
Arxasını
Sevil xanım nağıl edir:
-
Ata-anasının madar oğlunu, əziz-xələf
balasını - dədəmi Cəfər kişi nökər
götürür. Bütün çətinliklərə,
maddi sıxıntılara baxmayaraq təhsil almaq istəyi onu
bircə an da tərk etmir. Dədəm deyərdi ki, ağam
evin, çölün bütün işlərini mənə
həvalə etmişdi, ciddi bir tələbkarlıqla mənə
nəzarət edirdi. Canını dişimə tutub birtəhər
dözürdüm. Üstəlik ağa ona bir
tapşırıq da verir ki, bütün işləri
qurtarıb, axşam mal-qaranı örüşdən
qaytaranda bir şələ odun da gətirməlidi…
Əli
Qara oğlu kimi həssas, duyğulu, vüqarlı bir
insanın bu tələb önündə nələr çəkdiyini
yazmağa ehtiyac belə qalmır. Bəlkə
iç dünyasının taleyə, yerə, göyə
üsyanından irəli gəlirdi ki, o, iradəsinin və fəhminin,
istedadının gücünə 1917-ci ildə Ağdü kəndində
açılan üçsinifli rus məktəbində əlaçılar
sırasında dərs aldı, 1925-ci ildə Şuşada
Sovet partiya məktəbində oxudu, 1924-ci
ildə ədəbi fəaliyyətə başladı,
1924-1925-ci illərdə bir sıra rayonlarda məsul partiya
işçisi kimi çalışdı. Ağdamda
çıxan "Kolxoz sədası" qəzetinin məsul
katibi işlədi. 1928-1933-cü illərdə Bakı
Dövlət Universitetində ali təhsil aldı, 1942-1945-ci
illərdə "Kommunist" qəzetinə rəhbərlik
etdi, 1949-1954-cü illərdə Yazıçılar
İttifaqının katibi, 1954-1959-cu illərdə "Azərbaycan"
jurnalının baş redaktoru işlədi. Xalq
yazıçısı fəxri adına layiq
görüldü. Ancaq bütün bunlar olana, baş verənə
qədər "Od nə çəkdi, küldən
soruş, baş nə çəkdi - dildən soruş…"
Sevil
xanımın söylədiklərinə qayıdıram: -
Çox adam elə bilirdi ki, dədəm Qubadlı rayonunun
Mahmudlu kəndindəndi. Dədəmin ən ağır günlərinin
sirdaşı, firqə məktəbində bir yerdə təhsil
aldıqları Cəmil Eminova görə, dədəm onunla
siğə qardaş olmuşdu, aralarında əhd-peyman var
idi. Cəmil Eminov Qubadlıda icraiyyə komitəsinin sədri
işləyəndə dədəmə olmazın
yaxşılıqlarını etmişdi, onu öz yaxın
qohumuyla evləndirmişdi. Anam Qumru xanım həmişə
bunu şirin bir xatirə kimi danışardı. Dədəm
"Zəngəzur qartalları" adlı oçerklər
kitabında Cəmil Eminov haqqında "Əziz
qardaşım" - deyə ən kövrək xatirələrini
qələmə almışdı, "Ağ daş-qara
daş, gəl olaq iki qardaş" deyib ülfət bağladıqları günləri dönə-dönə
xatırlamışdı. Cəmil Eminov sonralar Mir Cəfər
Bağırovun qəzəbinə gəlmiş, repressiya
qurbanı olmuşdu. İndinin özündə də mənə
ağır gəlir ki, gör dövr necə dövr imişsə,
dədəm özü qədər sevdiyi, qardaş bildiyi
adamın xilası naminə bir iş görə bilməmişdi…
Özü də kim, kim - Əli Qara oğlu… Dədəm
qürurlu, sadə, təvəzökar, eyni dərəcədə
də şax, qətiyyətli adam idi. Bu adam heç nəyi bərbəzəkdə
görmürdü. O, ilahi bir məqamın adamı idi. Vətən,
yurd, dövlət sevgisi, insanları yaxşılıq hissi
onun canında, qanında cövlan edirdi. Doğma Azərbaycan
onun qibləsi idi…
Yenə
də xatirələr, xatirələr… İndi bu
olmuşları yada saldıqca kövrəlib-eləmir də
Sevil xanım. Daha çox qürur, məğrurluq hissiylə
söz açır atalı günlərindən:
- Həmişə
uzaq səfərə çıxanda məni də
özüylə aparardı. Bir dəfə Moskvada rəhmətlik
Leyla Bədirbəyli, Nəbi Xəzri, dədəm, bir də
mən maşınla qalacağımız mehmanxanaya gedirdik. Nəbi
Xəzri qabaqda əyləşmişdi. Adəti üzrə
zarafatından qalmadı:
- Əli
müəllim…
- Nədi,
Nəbi?
- Bu boyda
yazıçısan…
- Əsas
sözü de…
- Sizin bu
geyiminizə baxanda heç demək olmaz ki, böyük bir
yazıçısınız… Başdan-ayağa dəblə
ayaqlaşmayan paltar geymisiniz. Papaqdan tutmuş şərfə,
şərfdən paltoya, ayaqqabıya qədər.
Dədəm səbirlə sonacan onu dinlədikdən sonra dedi:
- Nəbi, sözünü qurtardın?
Dedi: - Hə!
Dədəm özünəməxsus danışığıyla söhbəti bitirdi:
- Nəbi, bala, bu Azərbaycanın istehsal etdiyi geyimi bir adam alıb geyməlidi, ya yox? Əyə, üzüvü çəvir o yana, sürücünün fikrini yayındırarsan…
Sevil xanım bunları qəribə bir şuxluqla danışır, sövq-təbii yaxın günlərdə görkəmli yazıçıya həsr edilmiş televiziya verilişində xalq şairi Zəlimxan Yaqubun dediyi sözləri xatırlayıram. Onun dedikləri Sevil xanımın fikirlərini yüzdə-yüz tamamlayır: - Əli Qara oğlu Azərbaycanı, onun təbiətini dünyanın heç bir cənnət guşəsinə, barı-barxanasına dəyişməzdi. Hər cür imkanları olmasına baxmayaraq, o, məzuniyyət günlərini o zamanın məşhur istirahət guşələrində yox, Laçında, Kəlbəcərdə, İstisuda keçirməyə üstünlük verərdi. Həyatda o şəxsiyyətlər zaman-zaman yaşayır ki, Yaradanının ona verdiyi ömür payını xalqına, onun inkişafına, mədəniyyət və ədəbiyyatına sərf etsin.
Böyük ağsaqqal, gözəl yazıçı, varlığı folklordan yoğrulmuş Əli Qara oğlu belələrindən idi. Əli Qara oğlunun şəxsiyyətini, varlığını bir sözlə ifadə etmiş olsaq ilk yada düşən söz xeiyrxahlıq mücəssiməsi ifadəsi olar. Son dərəcə dəqiq adam idi. Onun işə gəlməyi ilə saatını düzəldənlər olardı. Ömür dəftərində ilahi bir dəqiqlik hökm sürürdü. Mən xoşbəxt adamam ki, həyatımda qoşa dağın yeridiyini görmüşəm: Əli Vəliyevlə Süleyman Rəhimovu… Axundov kitabxanasının qarşısındakı qoşa çinar ağacının yanında dayanmışdılar. Süleyman Rəhimov dedi: "Əli Qara oğlu, o ağac sənsən, bu ağac da mənəm…” Əli Vəliyev səmimiyyətiylə, mərdanəliyilə, minillik təfəkkürə söykənən yumoruyla təkrarolunmaz idi. Bir dəfə radioda çıxış edibmiş, aradan az keçməmiş kassadan qonorarını almağa gəlir. Deyirlər Əli müəllim, belə tez verə bilmərik, hələ sənədlər hazırlanmayıb. O da özünəməxsus səmimiyyətlə dediyindən qalmayıb: - Bir dəfə sizdən qonorarımı gec aldım, müharibə başladı…
Z.Yaqubun sözünün-söhbətinin şirinliyi, dadı-tamı öz yerində, o verilişdə xalq şairi Nəriman Həsənzadə, yazıçılardan Nahid Hacızadə, Əlibala Hacızadə də unudulmaz Əli Vəliyev haqqında ən səmimi duyğularla söz açırlar. Nəriman müəllimin dedikləridi: "Əli Vəliyev haqqında danışanda o nəslin Süleyman Rüstəm, Mirzə İbrahimov, Süleyman Rəhimov, Mir Cəlal, Rəsul Rza, İlyas Əfəndiyev kimi görkəmli şəxsiyyətləri göz önünə gəlir. Hərəsi bir epoxaydı. Hər biri ayrı-ayrılıqda bir yaradıcılıq ocağı idi. O zaman bir şair, yazıçı görəndə elə bil ruhən böyüyürdük, onları gördüyümüzə, onlarla ünsiyyətdə olduğumuza görə bizə pərəstişlə baxırdılar, əfsanələşdirirdilər. Onlar da özlərini elə o cür uca, böyük aparırdılar. Əli Vəliyev xüsusi hörmət bəslədiyim bir şəxsiyyət idi. Mən onu mərd, bütöv adam kimi sevirdim. Onda ikinci bir söz yox idi, şax, düzü-düzünə - ya "hə", ya "yox" deyərdi. Əli Vəliyev xarakter idi. Əli Vəliyev obraz idi. Dediyi sözün ağası, gördüyü işin qulu idi. O, sözünü deyə biləmyi bacaran adam kimi yaşadı, yazdı, yaratdı".
Nəriman müəllimin sözünün ardını yazıçı Nahid Hacızadə gətirir: "Bu günlərdə mənim bir xatirələr kitabım çapdan çıxıb. İyirminci əsrdə Azərbaycan ədəbiyyatının ən görkəmli simaları haqqında olan düşüncələrimi qələmə almışam. Onlardan biri də Əli Vəliyevdi. Əli müəllim koloritli, zəngin insan idi. Ağsaqqallığı üst qatdaydı. Azərbaycan dilinin canlı ensiklopediyası kimi sevilirdi, ləhcələri, şivələri bənzərsiz şəkildə ipə-sapa düzər, yerində işlədərdi. Əli müəllim çox mərd-mərdanə, sözü üzə şax deyən, yar-yoldaşa vəfalı, dostluğu ucadan uca tutan, Tanrısı zəhmət olan, qəlbi xalq hikmətiylə dolu, işıqlı bir şəxsiyyət idi…"
Sonra da gəlir Əlibala Hacızadənin
dedikləri: "Özündən əvvəl əsərləri
ilə
O televerilişdə Sevil xanımın özünün dedikləri də var: - Uşaqla uşaq, böyüklə böyük idi. Adını tutub yanına hər hansı işlə bağlı gələn olardısa, mütləq kömək edərdi, qayğı göstərərdi.
Söhbəti çay süfrəsi arxasında davam etdiririk. Yenə də danışan Sevil xanımdı:
- Anam dünyasını tez dəyişdiyindən
mən dədəmə həm də bacı, yaxın dost əvəzi
olmuşam. Həyat yoldaşım Nəriman da
onun xətrini dunyalar qədər istərdi. Hərdən
düşünürəm ki, bəlkə mən ona yetərincə
vaxt ayırmadım, qulluğunda durmadım… Dədəm
çox yaşayardı, yüzdən də o yana… Məsudun
ölümü onu sındırdı… Yaman
sındırdı. Düşünürəm ki, kaş
sağ olaydı, kaş bu yaşımda da körpə
uşaq kimi qulluğunda duraydım dədəmin. Xasiyyəti mənimlə daha çox tuturdu.
Milli adam idi. Deyirdi ki,
kişinin iki gözü iki gözə baxmalıdı. Dədəm
əvəzsiz adam, tərbiyə mücəssiməsi
idi. Ondakı diqqət kimdə olardı? Ailəyə hədsiz dərəcədə
bağlı insan idi. İnstitutu bitirəndən sonra
aspiranturaya girməyə, elmi iş götürməyə
qoymadı qızlarını. Dedi oturun uşaqlarınızı böyüdün. Ancaq
yaxın dostları bizə məsləhət
görürdü ki, təhsilinizi davam etdirin, atanızın
yoluyla gedin. Dədəm məni həkim görmək istəyirdi.
Xalqa gərəkli sənətdi deyirdi. Ona görə də əvvəlcə
bu sənətin dalınca getdim. Ancaq ölü üzərində
aparılan təcrübə dərslərində
özümü ələ ala bilmədim, həyəcanlandım.
Ona görə də dədəm məni qoymadı ki, tibbi təhsilimi
davam etdirim. Sənədlərimi universitetin coğrafiya
fakültəsinə verib qəbul olundum. Qəbul
imtahanını rəhmətlik Feyzulla Qasımzadə götürürdü. Suallara
yaxşı cavab verdim. Qiymət vərəqində
soyadımı oxuyanda feyzulla müəllim soruşdu ki, a bala,
sən Əli Vəliyevin qızısan? Dedim, bəli! Qayıtdı ki, boy, sən Qumru bacının
qızıymışsan… Əgər müharibə vaxtı
Qumru bacı olmasaydı, ailəmiz acından batardı… Sən
demə çörək - kartoçkalarını itiriblərmiş.
Əlacsız qalan Feyzulla
müəllim bu barədə dədəmə
danışır. Dədəm ailəmizin çörək
kartoçkasını ona verib deyir: "Biz birtəhər
keçinərik. Qumrunun qohum-əqrabası kənddən
tez-tez un, dən-düş göndərir, Qumru bacın birtəhər
bizi yola verər". Sonra Feyzulla müəllim
götürüb mənə "5" yazdı. Dedi onsuz da
"dörd"ə layiq cavab vermişdin. Gəldim evə. Dədəm
soruşdu ki, düzünü de, Feyzulla müəllim o "beş"i biliyinə görə
verdi, yoxsa mənə görə. Kişi qızı kimi
düzünü dedim. Atamın qızıyam axı mən.
Necə olmuşdusa elə də danışdım. Gözlərini
uzaq bir nöqtəyə zilləyib dinlədi. Hiss etdim ki,
güzəştli qiymət almağım onu açmadı,
ancaq üzə də vurmadı, sadəcə "Gör Feyzulla neyləyib e…" dedi. Həmişə bizə deyərdi ki, əliniz,
diliniz düz olsun. Özü də belə
yaşamışdı. Dost-tanışa qarşı son dərəcə
sədaqətliydi. Ən çox Bayram Bayramovla, İlyas Əfəndiyevlə,
Mirzə İbrahimovla, Rəsul Rzayla, Nurəddin Rzayevlə, Cəfər
Xəndanla oturub-durardı. Süleyman Rəhimov, Səməd
Vurğun da ki, daha heç, onlarla qardaş kimi idi. Rəhmətlik
Mehdi Hüseynlə də elə. Akademik Teymur Bünyadovun xətrini
çox istəyirdi. Zivər xanımın elçiliyini Mehdi
qağadan dədəm eləmişdi. Bir sözünü iki
eləyərdilərmi dədəmin? Həssasıydı,
qayğıkeş idi. Elə bil dünyaya
qayğıkeşlik üçün gəlmişdi. Ancaq bərk
küsənliyi də vardı. Heç yadımdan
çıxmır, oğlumun Hüsu Hacıyev küçəsində,
Yazıçılar poliklinkasının yanında evi var idi.
Bir dəfə dədəm onlara gedirmiş. Görür
qonşuluqda yaşayan həkim Vera Fyodrovnanın qapısı açıqdı, xeyli adam
toplaşıb. Bizdən səbəbini soruşanda həyat
yoldaşının öldüyünü dedik. Dədəm
dedi ki, yaxşı düşməz, ayaqüstü
başsağlığı verim, birdən ehtiyacları olub-eləyər.
Getməyilə qayıtmağı bir oldu. Gördüm
qanı bərk qaradı. Soruşdum ki, nolub? Özünəməxsus
qaydada "bunların salamı, əleyküm-salamı
yoxuymuş ki" - dedi. Dedim: "Əşi, bəs sən
bilmirsən bunların adəti bizimki kimi deyil…" Sən demə,
dədəmi qarşılayan olmayıb, oturmaq
üçün yer göstərməyiblər, bu da bərk
inciyib. Belə küsməyi var idi dədəmin. Bayaqkı
televiziya verilişində dədəmin küsəyənliyi
barədə Zəlimxan Yaqub olanı deyirdi. Deməli, dədəmlə
olan bir görüşdə Süleyman əmi durub
çıxış edir, sözünün sonunda deyir ki, Əli
Qara oğlu yaxşı insandı, ancaq küsəyəndi.
Ondan sonra çıxış edənlər də sözlərini
bu cür tamamlayırlar. Axırda dədəmə söz
verirlər. Deyir ki, əziz yoldaşlar, mən necə küsəyən
olmayım, bunlara deyirəm bu yol səhv yoldu, getməyin,
sözümə baxmırlar, gedib uçuruma
düşürlər, mən də küsürəm. Bəs
mən dostlarımın səhv yolla getmələrindən,
sözümə baxmamalarından necə küsməyim?
Dədəmin
küsməyilə barışmasının arası qaşla
göz arası qədər idi. Rəhmətlik Süleyman
Rüstəmlə olan zarafatlarını,
küsüb-barışmalarını deməklə, yazmaqla
qurtarmaz. Rəhmətlik İlyas Əfəndiyevin xətirini
çox istərdi. Onları kənd xatirələri, sadəlikləri,
sözlərinin ağası olmaları birləşdirirdi. Həyata
baxışlarında, davranışlarında qəribə
bir oxşarlıq vardı. İndinin özündə də
inana bilmirəm ki, dünyalarını dəyişiblər,
yoxdular. Təsəllim odur ki, dədəmdən yaxşı
ad qalıb, ölməz əsərlər qalıb,
yaxşılıqları unudulmur. O, mənən
yaşayır… Ancaq yenə də deyirəm, rəhmətlik Məsudun
faciəli ölümü olmasaydı, dədəm daha
çox yaşayardı...
Sevil
xanım kirimişcə üzünü yana tutur. Bilirəm
ki, "dindirmə, qəm ağlaram, yaman
çağımdı mənim" havasına köklənib.
Yaddaşımda unudulmaz Məsud Əlioğlunun "Ədəbi
fraqmentlər"indən oxuduğum sətirlər boy göstərir:
"Məqsədin uğrunda çəkdiyin əzablar səni
üzürsə - Füzulini
oxu!.."
Füzulini oxumağınsa "Yarəb, bəlayi-eşq ilə
qıl aşina məni" ağrılı umacağı
var. İndilikdə isə Sevil xanım Əli Vəliyevin, Məsud
Əlioğlu günlərinin aşinası, həmsöhbətidi. Deyir ki, binada onun xatirə lövhəsini,
barelyefini görəm. Bu, dədəmin ruhuna çox
böyük hörmət olar. Bu barədə əlaqədar təşkilatlara
müraciət də etmişəm. İnanıram ki,
müraciət etdiyim vəzifəli şəxslər mənim
bu istəyimə hörmətlə yanaşacaqlar. Bilirəm
ki, bu xalq, qədirbilən insanlar dədəmin xatirəsini həmişə
uca tutub, sənətsevərlər qəlbində onun
böyük heykəli ucalıb…
Öz
düşüncələrində, inamında haqlıdı
Sevil xanım. Təsəlliyə-filana heç bir ehtiyac yoxdu.
Ona görə ki, dünyada əbədi
yaşamağın, əbədi var olmağın düsturunu Əli
Vəliyev hamıdan gözəl bilirdi, bütün mənalı
ömrünü bu düsturun civarları boyunca
yaşamışdı, hələ üstəlik yazıb gələcək
üçün həyat dərsliyi, yaşamaq elmi kimi
qoymuşdu.
Unudulmaz Əli Vəliyevin "Tərcümeyi-hal"ı
həmin düsturla bitir: "Öz namuslu əməyi ilə
həyat sürmək, öz sənəti ilə
yaşayıb ömrü başa vurmaq, öz əsərləri
ilə oxucuların qəlbinə yol tapmaq yazıçı
üçün ən böyük sərvətdir".
Sərvaz Hüseynoğlu
Ədəbiyyat qəzeti.-
2009.- 4 sentyabr.- S.1, 2.