Azərbaycanlı gənc alim beynəlxalq

simpoziumda iştirak etmişdir

İstanbul Universitetinin ilahiyyat fakültəsinin təşkilatçılığı ilə dövlətin himayəsi altında "Din və mədəniyyət fərqliliklərinin yanaşı yaşamasında İstanbul təcrübəsi" adlı beynəlxalq simpozium keçirilmişdir. Simpoziumun təntənəli açılışı dəvət edilən qonaqların, universitet rektorunun və fakültənin dekanı prof. dr. Gündüz Şinasinin çıxışları ilə başlamışdır. Dünyanın bir çox ölkəsindən - ABŞ, Almaniya, Hollandiya, Makedoniya, Hindistan, Polşa, Avstraliya, Misir, İran, Küveyt, Liviya, Malayziya, Rumıniya, Şimali Kipr və s. olan elm adamlarının iştirak etdiyi tədbirdə ölkəmizi Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının əməkdaşı fəl.e.n. Roida Rzayeva təmsil etmişdir. O, simpoziumda "Çoxmədəniyyətlilik və İstanbul" adh məruzəsi ilə çıxış etmişdir.

Qeyd edək ki, bu simpoziumun keçirilməsində başlıca məqsəd dünyanın ən qədim tarixə və mədəniyyətə malik coğrafı məkanlarından biri olan İstanbulun fərqli din və mədəniyyətlərini yanaşı yaşadan, hər guşəsində gizli bir tarixin olduğu "dünya paytaxtı" olmasını, bir "ulu röyalar şəhəri" kimi tanınmasını, 1453-cü ildən etibarən türk mədəniyyət və sənət həyatının "paytaxtı" halına gəlməsini bir daha qeyd etmək idi.

Simpoziumda Romadan Osmanlıya, Osmanlıdan Türkiyə Cümhuriyyətinə və gələcəyə uzanan istiqamətdə qədim şəhər olan İstanbulun türk və dünya mədəniyyətindəki yeri vurğulanmışdır.

İstanbul şəhəri əsrlərdir imperiyaların paytaxtı olaraq, fərqli mədəniyyətlərə ev sahibliyi edən tarixi bir mərkəzdir. Şəhərin osmanlılar tərəfindən fəthindən sonra tarix boyu təcrübə edilən Anadolu tolerantlıq ənənəsi bu şəhərdə kök salmışdır. Dini və mədəni plüralizmin hüquqa əsaslanaraq bu şəhərdə kök salması, İstanbulun bu günə qədər çoxmillətli cəmiyyət olmasının ən vacib səbəbidir. Sosial fərqliliklərdən irəli gələn bu tarixi plüralizm hələ də şəhərin memarlıq və mədəni xüsusiyyətlərində yaşamağa davam etməkdədir. İstanbul ehtiva etdiyi fərqli mədəniyyət və inanclara aid topluluqları mədəniyyət və sənətdən memarlığa, gündəlik həyatın adətlərindən bu şəhərə aidolma duyğusuna qədər -hər cəhətdən qarşılıqlı əlaqədə olduqları güclü bir tolerantlıq zəminində yaşada bilmişdir.

Bu plüralist anlayışın inşa etdiyi İstanbul tarixi fərqliliklərin özlərinə məxsus töfhələri ilə getdikcə zənginləşmiş bir tarix və mədəniyyət mərkəzidir. Buna görə də İstanbul sahib oldugu bu "çoxmədəniyyətlilik" ənənəsi ilə yenidən kəşf edilməyi gözləyən bir mirası ifadə etməkdədir. Bu miras qloballaşan dünyadakı ictimai fərqliliklərin birgə var olabilmə axtarışları üçün də əhəmiyyətli bir tarixi model ola bilər.

Beləliklə, Bogaz gəzintisi mədəni proqramı ilə sona çatan və yüksək səviyyədə keçirilən "Din və mədəniyyət fərqliliklərinin yanaşı yaşamasında İstanbul təcrübəsi" adlı beynəlxalq simpoziumdan iştirakçılar böyük ruh yüksəkliyi və xoş təəssüratlarla ayrılmışlar.

Elm.- 2010.- 9 iyun.- S.8.