Ukraynada astronomiya üzrə keçirilən beynəlxalq konfransda Azərbaycan alimlərinin məruzələri maraqla qarşılanmışdır

Ukraynanın Odessa şəhərində astronomiya üzrə dəyişən ulduzlar sahəsində növbəti beynəlxalq elmi konfrans keçirilmişdir.

Bakı Dövlət Universitetindən (BDU) AzərTAc-a bildirmişlər ki, dörd ildən bir keçirilən konfransda MDB-yə daxil olan ölkələrin alimləri ilə yanaşı, Avropa, Amerika və Afrika astronomları da iştirak etmişlər.

Təşkilat komitəsinin hazırladığı proqrama əsasən, konfrans iclaslarının birinə BDU-nun Astrofizika kafedrasının professoru, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının (AMEA ŞAR) baş elmi işçisi Nəriman İsmayılov sədrlik etmişdir. Konfransda, həmçinin, ölkəmizi gənc aspirantlar – Həmayil Adıgözəlzadə və Orxan Xəlilov təmsil etmişlər.

Konfransda azərbaycanlı alimlərin son 10 ildə xaricdə çap olunmuş elmi məqalələrinin mühüm nəticələri xüsusilə qeyd edilmişdir. Alimlərimizin tədbirdə ingilis dilində etdikləri məruzələr böyük maraq doğurmuşdur. Onların spektral və fotometrik tədqiqatları göstərmişdir ki, bu ulduzların ulduzətrafı disklərində yenicə formalaşmaqda olan cisimlər - protoulduzlar və ya protoplanetlər mövcuddur. Alimlərimiz ilk dəfə göstərmişlər ki, belə cisimlərin cavan ulduz disklərində mövcud olması onlarda müşahidə olunan parlaqlığın və spektral parametrlərin periodik dəyişməsinə gətirib çıxarır.

Məlum olmuşdur ki, diskdə formalaşmaqda olan belə cisimlər mərkəzi ulduzdan bir və ya bir neçə astronomik vahid (Yerdən Günəşə qədər olan orta məsafə) məsafədə yerləşə bilər.

Maraqlıdır ki, alimlərimiz müxləlif ulduzlarda ilk dəfə olaraq periodik dəyişmələr aşkar etdikdən bir neçə ay sonra Krım, Daşkənd və Pulkovo rəsədxanaları həmin nəticələri başqa tədqiqatlarla təsdiq etmişlər.

T TauN ulduzunun ətrafında yeni bir infraqırmızı mənbənin olması ilk dəfə professor Nəriman İsmayılov tərəfindən aşkar olunmuşdur. Ehtimal olunur ki, həmin mənbənin temperaturu 2500°K-dır. Nəticənin alınmasında həm ŞAR-da alınan spektral materialdan, həm də İnternational Ultraviolet Explorer (ABŞ) peykinin məlumatlarından istifadə edilmişdir. İstifadə olunan müşahidə materialları alimləri eyni qənaətə gətirmişdir. Bu nəticə Vesleyan Universitetinin (ABŞ) professoru V.Herbstlə birgə bu il çox yüksək reytinqli "Astronomy and Astrophysics" ("Astronomiya və astrofizika") jurnalında çap olunmuşdur.

Konfransda mövzuya dair maraqlı məruzlər dinlənilmiş, müzakirələr aparılmışdır.

Polyak və macar astronomları müvafiq mövzuda Azərbaycanda konfrans keçirilməsində maraqlı olduqlarını bildirmişlər.

Elm.- 2010.- 12 oktyabr.- S.3.