"Mənəvi dünənimiz bu günün işığında" kitabının təqdimatı keçirildi

Aprelin 19-da AMEA Rəyasət Heyətinin akt zalında AMEA-nın müxbir üzvü, filologiya elmləri doktoru, professor, əməkdar elm xadimi Azadə Rüstəmovanın "Mənəvi dünənimiz bu günün işığında" kitabının təqdimatı keçirildi.

Təqdimat mərasimini AMEA-nın birinci vitse-prezidenti akademik Arif Həşimov açaraq bildirdi ki, bu yaxınlarda Azadə Rüstəmovanın "Mənəvi dünənimiz bu günün işığında" adlı icmal-oçerk, ədəbi portret və nəzəri problemləri əhatə edən irihəcmli məqalələr toplusu "Elm" nəşriyyatında işıq üzü görmüşdür. Təqdim olunan kitab - topluda yeni təfəkkür bucağından Azərbaycan ədəbiyyatı tarixinə ən qədim dövrdən XVIII əsrin sonuna qədər icmal verilir. Portret-oçerk və anıtmalarda nəzəri fikrin işığında mədəni keçmişimizin bir çox nümunələri və nümayəndələri təhlil və tədqiq olunur.

Müəllif haqqında məlumat verən akademik A.Həşimov bildirdi ki, müasir Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığının görkəmli nümayəndələrindən biri olan Azadə Rüstəmova qədim və orta əsrlərdə yaranmış ədəbiyyatımızı tarixi-nəzəri səpkidə, özünəməxsus yaradıcılıq üslubu ilə tədqiq etmişdir. A.Rüstəmova Moskvada görkəmli şərqşünas alim Y.E.Bertelsin rəhbərliyi ilə namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək Bakıya qayıtmış, elə o vaxtdan taleyini AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu ilə bağlamış, elmi işçi vəzifəsində əmək fəaliyyətinə başlayaraq baş elmi işçi, şöbə müdiri, AMEA-nın müxbir üzvü zirvəsinədək yüksəlmişdir. A.Rüstəmovanın ədəbiyyatşünaslıq sahəsində yaradıcılıq yolu geniş və əhatəlidir. Alim F.Şirvani, Ə.Xaqani, N.Gəncəvi, M.Füzuli və başqa sənətkarlar haqqında onlarla monoqrafiya, kitab və çoxsaylı məqalələrin müəllifidir.

Tədbirdə AMEA Humanitar və İctimai Elmlər Bölməsinin akademik-katibi, müxbir üzv Kamal Abdulla, AMEA-nın müxbir üzvləri Teymur Kərimli, Tofiq Hacıyev, Şərqşünaslıq İnstitutunun direktoru, professor Gövhər Baxşəliyeva, fil.e.d. Şirindil Alışanlı, fil.e.d. Məhərrəm Qasımlı və başqaları çıxış edərək bildirdilər ki, Azadə Rüstəmovanın elmi fəaliyyətində əsas cəhətlərdən biri ondan ibarətdir ki, o, klassik Azərbaycan şeirinin ən vacib problemlərini tədqiq edərkən onu yalnız regional çərçivədə deyil, ümumtürk dünyasının, islam mədəniyyətinin tərkib hissəsi kimi qələmə almış və tipoloji-müqayisəli metod yolu ilə gedərək ədəbiyyatımızın bəşəri keyfiyyətini üzə çıxarmağa çalışmışdır.

Azadə Rüstəmovanın bir alim kimi ədəbi-tədqiq fəaliyyətinin əsasını təkcə Azərbaycan ədəbiyyatında deyil, bütün Yaxın Şərq aləmində, eyni zamanda, bütün dünya ictimai-bədii fikrində çox mühüm bir mərhələ və məktəb yaratmış böyük dahi sənətkarların - Nizami Gəncəvi və Məhəmməd Füzulinin çoxçalarlı yaradıcılıqlarının tədqiqi təşkil edir. Alim bu iki sənət korifeyinin yaradıcılığı kontekstində bütün Yaxın Şərq ədəbiyyatının inkişaf qanunauyğunluqları üzərinə işıq salır, bu zəmində Nizami və Füzuli sənətinin təkrarolunmazlığından söhbət açır.

Çıxışlarda o da qeyd olundu ki, bəşər mədəniyyəti xəzinəsini zənginləşdirmiş həmin dahilər haqqında müxtəlif illərdə geniş tədqiqat işləri aparılmış, çoxlu əsərlər, sanballı kitablar, elmi tədqiqatlar yazılmışdır. Bunların arasında Azərbaycan alimi A.Rüstəmovanın tədqiqatları həmişə seçiləcəkdir. Çünki həmin tədqiqatlar tam yeni nəzəri-metodoloji əsaslara söykənir, həm də ədəbi-fəlsəfi fikir yükü ilə fərqlənir.

Azadə Rüstəmovanın yaradıcılıq yolu və maraq dairəsi, qeyd edildiyi kimi, klassik şeirimizin tarixin sürəkli zaman dönəmlərindəki təkamül dinamikası və fiziki-bədii özünəməxsusluqlarının araşdırılmasına yönəlmişdir. Onun bu günə qədər nəşr edilmiş monoqrafiya və kitablarında, məqalələrində XII-XVIII əsrlərdə Azərbaycanda fars və türk dillərində yazıb-yaradan neçə-neçə sənətkarın milli təfəkkürü araşdırılır, yaradıcılığının bədii-estetik mahiyyəti və fiziki-fəlsəfi yönümü açıqlanır.

Çıxış edənlər Azadə xanımın göstərdiyi elmi xidmətlərindən, qazandığı nailiyyətlərindən və onunla bağlı olan xoş xatirələrdən, xanımlıq keyfiyyətlərindən danışdılar.

Tədbirin sonunda alimin ailəsi adından fil.e.d. Fəridə Əzizova çıxış edərək AMEA-nın rəhbərliyinə, təşkilatçılara, çıxış edənlərə və iştirakçılara minnətdarlığını bildirdi.

Sonda tədbir iştirakçılarına Azadə Rüstəmovanın "Mənəvi dünənimiz bu günün işığında" və "Mövlanə Cəlaləddin Rumi" kitabları təqdim olundu.

Güllü ƏNSƏRLİ

ELM.- 2012.- 30 aprel.- S.10.