Xəyanət nöqtəsi

Nəhəng qaya parçası buzlağın dik divarı boyunca sürüşür, dəhşətli gurultusu ilə həm qulağı, həm də qəlbi parçalayırdı. Nəhəng su dalğaları şahə qalxırdı. Tollandın, Reyçelin və Korkinin buz üzərinə enişi o qədər də yumşaq olmadı.

Qaya parçası okeanda qərq olmağa başladı və Reyçel coşqun dalğaların necə sürətlə böyüdüyünü gördü. Su aralanır, sanki könülsüz halda yenicə doğulmuş aysberqi ağuşuna alırdı. Yuxarı... yuxarı... və nəhayət, bu baş verdi. Gecənin kabusu qayıtmışdı. Buz, su, zülmət. İbtidai bir dəhşət idi.

Buz parçası dərinliyə qərq oldu və Şimal Buzlu okeanı quduzcasına insanların üzərinə atıldı. Bu su burulğanında Reyçel get-gedə aşağıya doğru necə irəlilədiklərini hiss etdi. Duzlu suyun zərbələrindən üz dərisi sanki alışıb yanırdı. Buz döşəmə ayaqları altından çıxdı və gellə doldurulmuş kombinezonun saxladığı Reyçel çapalamağa, tez-tez tüpürməyə başladı. Yanında yoldaşları da mübarizə aparırdılar və görünür, bir-birlərinə bağlı olmaları hər ikisinə mane olurdu. Reyçel canını qurtarmağa macal tapmamış Tollandın səsini eşitdi:

- O qalxır!

Həmin andaca buz parçası güclü lokomotiv sayağı inildəyərək dayandı. Sonra isə əks istiqamətdə hərəkətə başladı. Dərinlikdən qorxunc, zəif sürətli uğultu eşidilirdi, sanki nəhəng dəmir örtüyü silkələyirdilər.

Buz parçası dalğaları köpürdərək yuxarı qalxırdı. Ətrafda okean nərildəyirdi. Və buzla insanın üz-üzə gəldiyi an yetişdi. Reyçel əbəs yerə tarazlığını qorumağa çalışırdı. Buz parçası onun üzərinə milyonlarla qallon duzlu okean suyu çiləyərək onu hündürə - havaya tulladı. Suyun üzərinə çıxan nəhəng qaya yellənərək tarazlıq axtarır, atılıb-düşürdü. Su buzdan uzaqlaşaraq güclü sürətlə Reyçeli də öz arxasınca cəkməyə başladı. Budur, o artıq buzun lap kənarındadır. Qarnı üzərində şürüşərək sürətlə yaxınlaşan buzun sonunu görür.

"Bərk dur! - qəfildən anasının səsini eşitdi. Reyçel uşaq vaxtı buzun altına düşəndə o elə beləcə qışqırırdı. - Bərk dur! Suyun altına düşməyi ağlına belə gətirmə!"

Bağlar sıxır, nəfəs almağa qoymur, ağ ciyərlərdəki olan-qalan havanı əngəlləyirdi. Buzun kənarından bir neçə yard məsafədə Reyçel özünü saxlaya bildi. Yerindəcə fırlanmağa başladı. Özündən on yard aralıda Korkini gördü. Möhkəm iplə Reyçelə bağlandığından o da dayandı. Su çəkiləndən sonra Korkinin yanında daha bir tünd fiqur göründü. Ayaqları və əlləri üstündə ipdən möhkəm yapışaraq dayanan Maykl Tolland hiddətlə tüpürürdü.

Aysberqin üzərindəki su qalığı axıb getdi. Reyçel dəhşət içərisində okeanın səsini dinləyərək hərəkətsiz halda uzanmışdı. Həmin andaca amansız soyuq onu yaxaladı. Tez əlləri və ayaqları üzərində qalxmalı oldu. Aysberq kokteyl dolu stəkandakı buz parçası kimi yırğalanırdı. Əldən düşmüş, baş verənləri çətinliklə anlayan Reyçel yoldaşlarına tərəf süründü.

***

Buzlağın yüksəkliyində "Delta-1" gecə eynəyi ilə diqqətlə okeanı gözdən keçirirdi. Su təzəcə yaranmış yastı aysberqin ətrafında paqqıldayırdı. Suda cəsəd görünmürdü, lakin bunda qəribə heç nə yox idi: okean tünddür, şikarların kombinezonlarının rəngi də qaradır.

Üzən buz parçasını gözdən keçirən "Delta-1" onu güclə fokusda saxlayırdı. O, güclü axına düşərək tez uzaqlaşırdı. Artıq istiqamətini dəyişməyə hazırlaşan "Delta-1" qəflətən buzun üzərində üç qara nöqtə gördü. Bu nədir, cəsədlərdir? O, qara nöqtələri fokusda saxlamağa çalışdı.

- Nə isə varmı? - deyə "Delta-2" maraqlandı.

"Delta-1" eynəklərini düzəldərək susurdu. Və nəhayət aysberqin tutqun parıltısında o, buzun üzərində hərəsi bir tərəfə atılmış üç insan fiquru gördü. Onların sağ, yaxud ölü olduqları məlum deyildi. Bir də ki, bunun indi heç bir əhəmiyyəti yox idi.

Əgər onlar sağdırlarsa, hətta müdafiə kombinezonlarında belə bir saatdan artıq tab gətirə bilməyəcəklər. Onlar islanıblar, qasırğa başlayır, buz planetin ən ölümcül okeanına tərəf sürət götürüb. Cəsədləri heç kim heç vaxt tapmayacaq.

- Heç, maraqlı heç nə yoxdur, sadəcə kölgələrdir, - "Delta-1" cavab verdi. - bazaya qayıtmaq vaxtıdır.

Senator Secvik Sekston şampan dolu qədəhi mərmər buxarının üzərinə qoydu, bir müddət yanan ocağa baxdı, fikirlərini toplamağa çalışdı. Onunla bu axşamı bölüşən qonaqların altısı da sakitcə, gərginlik içərisində oturmuşdular. Kübar söhbət yekunlaşmışdı. İş görmək vaxtı idi. Senator Sekston öz mövqeyni açıqlamalı idi.

Siyasət-ticarətdir.

Etimad qazanmaq lazımdır. Sənə inananları onların problemlərini başa düşdüyünə inandırmalısan.

- Yəqin, sizin də bildiyiniz kimi, - senator üzünü qonaqlara çevirərək nəhayət ki, sözünə başladı, son bir neçə ay ərzində mən sizin mövqeyinizdə olan bir çoxları ilə görüşmüşəm. - O, sanki onların üzərində hegemonluğunu hiss etdi, gülümsəyərək əyləşdi. - Lakin siz mənim evimə dəvət etdiyim ilk qonaqlarsınız. Siz hamınız görkəmli insanlarsınız və bu görüşü mən özüm üçün böyük şərəf hesab edirəm.

Sekston əllərini sinəsi üstündə çarpazlayaraq sanki fəxri qonaqları tək-tək salamlayırmış kimi onları nəzərdən keçirdi. Sonra isə bir nömrəli qonağın - kovboy şlyapalı ağırçəkili şəxsin üzərində cəmlədi.

- "Speys inkorporeyted", Hyuston! - senator təntənəli şəkildə elan etdi. - Mən sizi salamlayıram.

Texaslı sir-sifətini qırışdırdı:

- Bu şəhərə nifrət edirəm.

- Sizi qınamıram. Vaşinqton sizə qarşı ədalətsizlik etdi.

Şlyapanın altından kovboyun gözləri parladı. Lakin cavab vermədi.

- İyirmi il öncə, - Sekston yenidən dilləndi, - siz Birləşmiş Ştatlar hökumətinə təkliflə müraciət etmisiniz. Cəmi beş milyard dollarla kosmik stansiya tikməyə cəhd göstərmisiniz.

- Elədir ki, var. Mən hələ də bütün çertyojları və sənədləri özümdə saxlayıram.

- Lakin NASA hökuməti kosmik stansiya layihəsi kosmik agentlik tərəfindən işlənib hazırlanmalıdır.

- Doğrudur. Və NASA on il əvvəl inşaat işlərinə başladı.

- Düz on il əvvəl. Lakin indiyədək, işləməli olduğu halda, stansiya işə düşməyib. Layihə isə iyirmi dəfə bahalaşıb.

Otaqda səslərin uğultusu otağı bürüdü- sahibkarlar yekdilliklə razılaşdılar. Sekston əlaqəni yoxlayırmış kimi yenə də onları nəzərdən keçirdi.

- Mən isə xəbərdaram ki, - hamıya üzünü tutaraq sözünə davam etdi, - sizlərdən bəziləriniz özəl çoxistifadəli kosmik gəmilərin uçuşunu təklif etmisiniz. Bu halda hər bir uçuş cəmi əlli milyon dollara başa gələcəkdi.

Yenə hamı razılıqla başını yellədi.

- Lakin NASA qiyməti otuz səkkiz milyonadək azaldaraq sizin yolunuzu kəsdi. Baxmayaraq ki, bir üçuşun real qiyməti yüz əlli milyon dollardan artıqdır.

- Bununla onlar bizim kosmosa gedən yolumuzu bağlayırlar, - qonaqlardan biri onun sözünü kəsdi. - Özəl sektor 400 faiz ziyanla kosmik reyslər həyata keçirən şirkətlə heç cür rəqabət apara və biznesdəki yerini qoruya bilməz.

- Heç buna cəhd göstərməyə belə dəyməz, - Sekston qeyd etdi.

Hamı yenə təsdiq etdi.

Sekston üzünü yanında əyləşmiş sahibkara tərəf çevirdi. Onun qovluğunu maraqla araşdırmışdı. Senatorun seçki kampaniyasını maliyyələşdirən digər bir çox biznesmenlər kimi bu da bir zamanlar hərbi mühəndis olmuş, lakin sonralar əməkhaqqı onu qane etmədiyindən, hökumətin bürokratiya əngəllərindən bezərək həvəsdən düşmüşdü. Elə buna görə də vəzifəsini tərk edərək kosmik biznesdə səadət axtarışına çıxmışdır.

- "Kistler aerospeys", kədərlə başını bulayan Sekston ona müraciət etdi. - Şirkətiniz iki min dollar müqabilində bir funt yük daşıya bilən raket layihələşdirmiş və hazırlamışdır. Özü də NASA-nın bir funta görə on minlərlə dollar tələb etməsinin müqabilində. - Sekston pafosu gücləndirmək məqsədilə susdu. - Buna baxmayaraq sizin müştəriniz yoxdur.

- Mənim müştərim hardan olsun ki? - hazırlıqlı biznesmen dilləndi. - Ötən həftə NASA rabitə peykinin işini təmin etmək üçün "Motorola" şirkətindən bir funt yükə görə cəmi səkkiz yüz iyirmi dollar tələb etməklə bizi "sındırdı". Daha doğrusu, onlar bu peyki doqquz yüz faiz ziyanla işə saldılar!

Sekston təsdiq etdi. Vergi ödəyənlər rəqibləri ilə müqayisədə on dəfə zəif işləyən agentliyi itaətkarcasına maliyyələşdirirdilər.

- Tamamilə aydındır ki, - o, nüfuzedici səslə dilləndi, - kosmosda rəqabəti zəiflətmək üçün cidd-cəhdlə çalışır. Agentlik bazar qiymətlərindən aşağı qiymətlər təyin etməklə sadəcə sahibkarları sıxışdırır.

- Kosmos deyil ki, "Uol-mart"dır, - kovboy onun sözünü kəsdi.

Müqayisə Sekstonun xoşuna gəldi. Bunu yadda saxlamaq və cəbbəxanaya daxil etmək lazımdır. "Uol-mart" şirkəti yeni bazarlara gülməli qiymətlərə çıxardığı məhsullarla məhşurlaşmışdı. Bu yolla o, yerli sahibkarları sıxışdırmışdı.

- Sem dayının mənim müştərilərimi oğurlaması üçün milyonlarla vergi ödəməkdən lap təngə gəlmişəm! - deyə texaslı donquldandı.

- Sizi gözəl başa düşürəm, - həmin andaca Sekston ona tərəf çevrildi.

- Mənim "Roteri roket" şirkətimi korporativ sponsor çatışmazlığı məhv edir, - təzə geyimli centlimen dilləndi. - Qanunlar sponsorluğun əleyhinədir- əsl kriminaldır.

- Razıyam, - Sekston fikrini bildirdi.

kicə dəqiqə əvvəl NASA-nın kosmik məkanda monopoliyanı saxlamaq üçün əl atdığı başqa bir vasitə də onu heyrətləndirmişdi. Agentlik kosmik qurğularda reklam yerləşdirilməsini yasaqlayan federal qanunların qəbulunun təşəbbüskarı olmuşdur. Özəl şirkətlərə peşəkar avto yarışçıların etdikləri kimi korporativ sponsorluq və reklam loqotiplərində qazanmağı yasaqlayır, kosmik gəmilər üzərində yalnız "ABŞ" abbreviaturasını və şirkətin adını yerləşdirməyə imkan verir. Yalnız reklama hər il səksən beş milyon dollar xərclənən bir ölkədə özəl kosmik şirkətlərin payına bir dollar belə düşməyib.

- Bu ki soyğunçuluqdur! - qonaqlardan biri hiddətləndi. - Mənim şirkətim biznesdə kifayət qədər çox qalmaq, gələn ilin mayında isə dəfələrlə istifadə üçün ilk turist gəmisi buraxmaq niyyətindədir. Mətbuatda geniş rezonans yaradacağımıza ümid edirik. "Nayk" korporasiyası embleminin və "Sadəcə bunu et!" devizinin yazılışına görə bizə yeddi milyonluq sponsor dəstəyi təklif etdi. "Pepsi" korporasiiyanın təklifi isə ikiqat oldu. Onlar "Pepsi-yeni nəslin seçimidir" şüarının yerləşdirilməsini təklif edirlər. Lakin federal qanunlara görə, əgər gəmidə reklam yerləşdirsək, bizə onu uçurmağı qadağan edəcəklər.

(ardı var)

Den Braun

Tərcümə edən: ÜLVİYYƏ

Elm.- 2012.- 10 oktyabr.- S.15.