Xəyanət nöqtəsi

- Mütləq qadağan edəcəklər, - senator razılaşdı. - Əgər mən hakimiyyətə gəlsəm, sponsorluğun əleyhinə yönəlmiş bu biyabırçı qanunun ləğv edilməsinə çalışacağam. Qətiyyətlə sizi əmin edirəm ki, yerin hər düymündə olduğu kimi, kosmos da reklam üçün açıq olacaqdır.

Sekston hər birinin düz gözlərinə baxaraq dinləyiciləri diqqətlə süzdü. İndi onun səsi təntənəli idi.

- Lakin biz hamımız başa düşməliyik ki, kosmosun kommersiyalaşmasında ən böyük maneə qanunlar deyil, əhalinin bu sahəni necə qəbul etməsidir. Amerikaliların bir çoxu dövlətin kosmik proqramı haqqında şişirdilmiş romantik təsəvvürlərə malikdirlər. Onlar hələ də NASA-nı ölkə üçün zəruri agentlik hesab edirlər.

- Bunların hamısı miskin Hollivud filmlərinin nəticəsidir! - biznesmenlərdən biri qəzələ dilləndi. - Hollivud Yerin qatil-esteroidlərdən xilası haqqında nə qədər əhvala uydurub? Hamısının da qəhrəmanı NASA-dır! Təmiz təbliğatdır!

Sekston Hollivudun NASA-nın xeyrinə atdığı addımların sırf iqtisadi xarakter daşıdığını başa düşürdü. Tom Kruzun qırıcı təyyarəçi qolunu ifa etdiyi "Toqan" blokbasteri geniş populyarlıq qazandıqdan sonra NASA Hollivudun istənilən strukturun populyarlaşmasında oynayacağı qolu dəyərləndirdi. Bu film mahiyyət etibarilə əslində hərbi-dəniz donanmasının və sviasiyanın iki saatlıq reklam çarxı idi. Agentlik əlavə səs-küysüz, sakitcə kinostudiyalara özünün poliqon və meydançalarında - kosmodromlarda, uçuş-eniş zolaqlarında, uçuşların idarə mərkəzlərində, təlim mərkəzlərində ödənişsiz istifadə imkanı yaratdı. Hər yerdə ərazidən istifadəyə görə böyük qonorarlar ödəməyə adət etmiş prodyuserlər, "ödənişsiz" meydançalarda çəkilişlər apararaq milyonlarca pula qənaət etmək imkanı qazandılar. Təbii ki, Hollivud bu addımı NASA ssenarini bəyəndikdən sonra atırdı.

- Geniş ictimaiyyətin beynini yuyurlar, - aydın Latın Amerikalı nəcabətli biznesmen deyindi. - Ölkə əhalisinin filmlərdə iştirakı daha dəhşətlidir. Yüksək vəzifəli vətəndaşlardan kimisə kosmosa göndərmək? Yalnız qadınlıardan ibarət ekipaj toplamaq? Özü də bunların hamısı ictimai rezonans yaratmaq məqsədilə!

Sekston köks ötürdü və səsinə kədər qatdı:

- Bəli, doğrudur, səksəninci illərdə baş vermiş həmin hadisədə olduğu kimi. Təhsil Departamenti müflisləşdi və NASA-nı təhsil ehtiyaclarını ödəyə biləcək vəsaiti xərcləməkdə imtina etdi. NASa isə məktəb problemlərinə diqqətini sübut etmək üçün ictimai fənd işlətdi. Kosmik agentlik müəlliməni kosmosa göndərdi. - Sekston dramatik sükut etdi. - Siz hamınız Krista Makolifi yaxşı xatırlayırsınız.

Otağa mənalı sükut çökdü.

- Cənablar, - ayağa qalxan senator buxarının qarşısında ədəbazlığını davam etdirdi, - düşnürəm ki, amerikanların bizim hamımızın ümumi mənafeyi naminə həqiqəti anlamalarının vaxtı gəlib çatıb. NASA-nın bizi kosmik zənginliklərə aparmadığını, əslində kosmosun tədqiqinə və istifadəsinə əngəl yaratdığını anlamağın vaxtıdır. Kosmonavtika digər heç bir sənaye sahəsindən heç nə ilə fərqlənmir; elə bu səbədən də özəl sektorun burada rolunun azaldılması kriminal səciyyə daşıyır. Məsələn, kompyuter sənayesini götürün. Burada inkişaf sürəti o qdər güclüdür ki, digər sahələr həmişə ona çatmağa çalışırlar! Bu nə üçün baş verir? Ona görə ki, bu sahədə azad bazar və sərbəst sahibkarlıq sistemi hökm sürür. Bu sahə isə effektivliyi və uzaqgörənliyi gəlirlə mükafatlandırır.Kompyuter sahəsinin bütünlüklə dövlətin əlinə keçəcəyi təqdirdə nə baş verəcəyini təsəvvür edin... Yəqin ki, biz hələ də orta əsrlərdə ləngimiş olardıq. Kosmos məsləsinə gəldikdə isə, biz yerimizdə sayırıq. Müvafiq şəkildə onu özəl sektorun tədqiqinə və istifadəsinə vermək lazımdır. Amerikanlar bu sahənin intensiv inkişafına, yeni iş yerlərinin yaranmasına təəccüblənəcəklər, arzularının çin olduqlarını görəcəklər. Mən qəti şəkildə əminəm ki, azad sahibkarlğın kosmosun yeni zirvələrinə yol açmasına imkan yaratmalıyıq. Əgər alnıma prezident olmaq yazılıbsa, mənim ilk və əsas vəzifələrimdən biri məhz bu yeni istiqamətin açılması olacaq.

Senator şampan dolu qədəhi qaldırdı.

- Dostlarım, buraya mənim sizin diqqət və dəstəyinizə layiq olub olmadığıma qərar vermək üçün toplaşmısınız. Ümidvaram ki, sizi inandıra bildim. İnvestorlar sənaye şirkətinin yaradılmasında oldquları kimi, yeni prezident idarəsinin formalaşmasına da lazımdırlar. İstənilən biznesin səhmdarları yatırdıqları vəsaitdən dividentlər gözləyirlər. Siz əd siyasi səhmdarlar kimi öz kapitalınızdan dividentlər gözləməkdə haqlısınız. Mənim sizə bu günki müraciətim sadədir: mənə pul yatırın. Və mən sizi unutmayacağam, tərk etməyəcəyəm. Heç bir halda, heç bir şəraitdə. Bizim məramımız, əməlimiz birdir.

Sekston qədəhi ilə əyləşənlərin hər birni salamladı.

- Sizin köməyinizlə, dostlarım, mən tezliklə Ağ Evdə olacağam... siz isə kosmosda ən gizli arzularınıza çata bilərsiniz.

Senator Secvik Sekstondan on beş fut aralıda, qaranlıq otaq küncündə onun sadiq assistenti və kpməkçisi Qebrile Eş dayanmışdı. Qonaq otağından büllür qədəhlərin xoş cingiltisi və buxarıdakı ocağın çırtıltısı eşidilirdi.

58

NASA-nın habikürəsində cavan mexannik ora-bura vurnuxurdu. Dəhşətli hadisədir! O, administrator Ekstromu axtarıb tapdı - nəhəng mətuat mərkəzində son göstərişlərini verirdi.

- Ser, - nəfəsi kəsilmiş texnik güclə danışırdı, - bədbəxt hadisə baş verib!

Ekstrom eşitdiklərini başa düşməyərək çevrildi:

- Nə dedin? Bədbəx hadisə? Harada?

- Meteoritin şaxtasında. Cəsəd indicə üzə çıxıb. Doktor Ueyli Mİn...

Ekstromun üzünün ifadəsi itmişdi.

- Doktor Min? Necə...

- Biz onu çıxardır, lakin çox gec. Heç bir şey etmək mümkün deyil. O, ölüb.

- Allah xatirinə! Orada nə qədər qalıb?

- Zənnimizcə, təxminən bir saat. Görünür, ayağı sürüşüb yıxılıb, sonra yenə suyun üzünə çıxıb.

Ekstomun onsuz da qırmızı sifəti tündləşdi.

- Lənətə gələsən! Bu haqda daha kim bilir?

-Heç kim, ser. Yalnız biz ikimiz. Biz onu tutduq və qərar gəldik ki, bu haqda ilk növbədə sizə məlumat verməliyik...

- Doğrudur. - Ekstrom ağır nəfəs aldı. -Təcili doktor Minin cəsədini harasa gizlədin. Və heç kimə heç nə deməyin.

Görünür, texnik belə cavab gözləmirdi.

- Lakin, ser, mən...

Ekstrom iri əlini oğlanın çiyninə qoydu:

- Mənə diqqətlə qulaq as. Bu bədbəxt hadisədir və mən buna çox təəssüf edirəm. Bununla bir qədər sonra məşğul olacağam. İndi yeri deyil.

- Deməli,Tsiz cəsədi gizlətməyini istəyirsiniz?

Ekstromun şimal gözləri oğlanın təccüblü baxışlarına dözmədi.

- Özün fikirləş. Əlbəttə, biz indi bu faciə haqqında hamıya danışa bilərik! Lakin nəyə nail olacağıq? Mətbuat konfransına bir saat qalıb. Bədbəxt hadisə haqqında xəbər böyük kəşfin üzərinə kölgə salacaq və hamını məyus edəcək. Doktor Min səhv, ehtiyyatsızlıq edib və mənim NASA-nı bunun müqabilini ödəməyə məcbur etmək niyyətim yoxdur. Müstəqil alimlər onsuz da diqqəti özlərinə çəkəcəklər. Onlardan birinin kobud səhvinin bizim zəfərimizin üzərinə kölgə salmasına imkan vermək olmaz. Mətbuat konfransı bitənədək doktor Minin ölümü sirr olaraq qalmalıdır. Başa düşdün?

Oğlan təsdiq etdi:

- Mən cəsədi gizləyəcəyəm.

59

Maykl Tolland ömrünün kifayət qədər böyük qismini dənizdə keçirmişdi; okeanın insan qurbanlarını təəssüf və peşmançılıq çəkmədən qəbul etdiyini yaxşı bilirdi.

O, indicə yaranmış aysberqin üzərində taqətdən düşmüş halda Milna şelf buzlağının uzaqdan görünən xəyali cizgilərini güclə fərqləndirirdi. Yelizaveta adalarından burulub gələn güclü arktik axının buzlu əraziləri böyük halqa ilə əhatə etdiyini və onları əvvəl-axır Rusiyanın şimal sahillərinə aparıb çıxaracağını bilirdi. Lakin bu perspektivin heç bir əhəmiyyəti yox idi. Axı, bu bir neçə aydan sonra baş verəcəkdi.

Onların cəmi otuz... bəlkə də qırx beş dəqiqəsi qalmışdı, artıq yox.

Əgər gellə doldurulmuş termokombinezonlar olmasaydı, onlar çoxdan ölmüşdülər. Kombinezonlar heç islanmamışdılar - bu, şaxtada sağ qalmağın ən vacib şərtidir. Kostyumların bədənə belə kip oturmasını təmin edən termal gel təkcə yıxılma zamanı zərbəni yumşaltmamış, hələ də onların orqanizmlərindəki cüzi hərarəti saxlamağa imkan yaratmışdı.

Hər halda, buna baxmayaraq, tezliklə hipotermiya başlayacaqdı. O əllərin və ayaqların yüngül keyləşməsindən başlayacaq - qan həyati əhəmiyyətli orqanları isitmək üçün onlardan çəkiləcəkdi. Sonra nəbz də, nəfəs də zəiflədiyindən beynin oksigen aclığı başlayacağından hallüsinasiyalar, yarısayıqlama halları yaranacaq. Arxasınca bədən hərarəti qoruyub saxlamaq üçün nəfəs almaqdan və ürək fəaliyyətindən başqa bütün proseslərdən imtina edərək sonuncu cəhdə əl atacaq. Huşsuzluq başlanacaq. Ürəyin fəaliyyətinin dayanması, nəfəsin kəsilməsi ən son mərhələ olacaq.

Tolland Reyçelə baxdı. Onu xilas etmək üçün nə edə bilərdi?

Reyçel Sekstonun get-gedə bütün bədənini bürüyən keylik onun gözlədiyi dərəcədə də ağrılı deyildi. Əksinə, bunun xoş olduğunu da demək olardı. Təbiət özü keyləşdirmənin qeydinə qalmışdı. Qoruyucu eynəklər yolda hardasa itmişdi, indi Reyçel gözlərini aça bilmirdi- soyuq o dərəcədə güclü idi.

Yaxınlıqda buz üzərində Tollandı və Korkini görürdü. Tolland təəssüf dolu baxışlarını ona zilləmişdi. Tolland tərpənirdi, amma çox ağrıdığı aydın görünürdü. Qurumuş qan onun sifətinin sağ tərəfini bütünlüklə örtmüşdü.

Reyçelin bədəni soyuqdan şiddətlə titrəyirdi. Lakin beyni eyni şiddətlə cavab axtarırdı. Kim? Nə üçün? Daxilən artan gərginliyindən fikirləri də dolaşırdı. Ona elə gəlirdi ki, gözəgörünməz bir qüvvənin yırğalayıb yatırdığı bədəni get-gedə daşlaşır. Var gücü ilə yuxu ilə mübarizə aparırdı. Ürəyində qəzəb parlayırdı və qız var qüvvəsi ilə onu alovlandırmağa çalışırdı.

Onları öldürmək istəyirdilər! Okeanın qorxunc ənginliyinə baxdı və düşmənlərin bunun öhdəsindən gəldiklərini anladı. Əslində, onlar artıq ölüdürlər. Milna buzlağında gedən ölüm oyunu haqqında həqiqətin tam üzə çıxacağınadək sağ qala bilməyəcəyini duyan Reyçel bütün bunların arxasında kimin dayandığını anladı.

Ekstromun qələbəsi daha böyük idi. Onların dördünü də "gəzinti"yə məhz o göndərmişdi. Onun Pentaqonla, xüsusi təyinatlı qüvvələrlə əlaqələri vardı. Axı, meteoriti buzlağa yerləşdirməklə Ekstrom nə əldə edirdi? Bunun mənası nə idi ki?

Reyçel Zak Harni haqqında düşündü. Marqlıdır, görəsən, onun rolu nədən ibarətdir? O kimdir - iştirakçı, yoxsa hər şeydən bixəbər piyada? Yəqin ki, Harni heç nə bilmir. O, günahsızdır. Kosmik agentlik onu oyuna gətirmişdi. NASA-nın kəşfinin elan eilməsinə bir saat qalmışdı.Və prezident bunu dörd müstəqli mülki mütəxəssisin baş verənlərin həqiqiliyini təsdiq etdikləri sənədli filmlə silahlanaraq edəcəkdi.

Dörd ölü mülki mütəxəssisin.

Reyçel mətbuat konfransının təxirə salınması üçün artıq heç nə edə bilməzdi. Lakin özünə söz vermişdi ki, bu işin arxasında kimin dayandığından asılı olmayaraq, həmin şəxs öz cəzasına çatacaq.

Bütün gücünü toplayaraq oturmağa çalışdı. Elə bil bədəni qranitə çevrilmişdi, əlləri-ayaqları tərpəndikcə oynaqları ağrıdan bağırırdı. Reyçel buz üzərində mümkün qədər möhkəm dayanmağa çalışaraq yavaş-yavaş dizləri üstünə qalxdı. Başı gicəllənirdi. Ətrafda etinasız, rəhmsiz okean dalğalanırdı. Yaxınlıqda uzanmış Tolland maraqla onun hərəkətlərini izləyirdi. Reyçel Tollandın onun bu halını ibadət kimi qəbul etdiyini anladı. Əlbəttə, o, qətiyyən bu haqda fikirləşmirdi. Dua xilas olunmaq üçün eynilə onun indi edəcəkləri qədər şans verirdi.

(ardı var)

Den Braun

Tərcümə edən: ÜLVİYYƏ

Elm.- 2012.- 30 oktyabr.- S.15.