AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxanası və kitabxana şəbəkəsinin 2012-ci ildəki elmi və elmi-təşkilati fəaliyyəti haqqında

2012-ci ildə Mərkəzi Elmi Kitabxananın elmi tədqiqat fəaliyyəti Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin fərman və sərəncamlarının, dövlət proqramlarının, Azərbaycan MEA qərar və sərəncamlarının, Kitabxananın cari il üçün elmi tədqiqat işləri planının icrasına istiqamətləndirilmişdir.

2012-ci ildə MEK-də Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 6 oktyabr 2008-ci il tarixli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı"nın Tədbirlər Planında nəzərdə tutulmuş işlər davam etdirilmişdir.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin 13 aprel 2010-cu il tarixli "Mirzə Fətəli Axundzadənin 200 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında", 1 iyun 2010-cu il tarixli "Mirzə Ələkbər Sabirin 150 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında" sərəncamlarına əsasən bir sıra tədbirlər həyata keçirilmişdir.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyasının rəhbəri akademik Ramiz Mehdiyevin 13 dekabr 2011-ci il tarixli "20 yanvar faciəsinin 22-ci ildönümünün keçirilməsi haqqında" sərəncamına əsasən "Qanlı yanvar" mövzusunda fundamental sərgi keçirilmişdir. Sərgidə 20 yanvar hadisələrinin mahiyyətini əks etdirən 200-dən çox Azərbaycan və xarici dillərdə ədəbiyyat, həmçinin fotoşəkillər, slaydlar, videokadrlar da nümayiş olunmuşdur.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 23 dekabr 2011-ci il tarixli "Dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin 870 illik yubileyınin keçirilməsi haqqında", 17 yanvar 2012-ci il tarixli "Xocalı soyqırımının iyirminci ildönümü haqqında", 9 fevral 2012-ci il tarixli "Əhməd Cavadın 120 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında", 16 fevral 2012-ci il tarixli "Hüseyn Cavidin 130 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında", 3 aprel 2012-ci il tarixli "Xurşidbanu Natəvanın 180 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında" , 9 aprel 2012-ci il tarixli "Şuşa şəhərinin Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğalının iyirminci ildönümü haqqında", 10 aprel 2012-ci il tarixli "Məmməd Səid Ordubadinin 140 illik yubileyi haqqında" , 13 aprel 2012-ci il tarixli "Bəhruz Kəngərlinin 120 illik yubileyi haqqında" , 16 may 2012-ci il tarixli "Mirvarid Dilbazinin 100 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında" , 4 iyun 2012-ci il tarixli "Xəlil Rza Ulutürkün 80 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında", 4 iyun 2012-ci il tarixli "Həsən bəy Zərdabinin 170 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında" sərəncamlarına əsasən bir sıra tədbirlər keçirilmişdir.

Hesabat ilində elmi-tədqiqat işlərinin planına əsasən Kitabxanada 1 istiqamət 2 problem üzrə işlər aparılıb: "Kitabxanaşünaslığın nəzəri və təcrübi məsələlərinin elmi təşkili" və "Biblioqrafiyaşünaslıq: elmin biblioqrafik informasiya təminatı".

İl ərzində 9 elmi-nəzəri, tətbiqi və elmi-praktiki mövzu üzrə 44 işin müvafiq mərhələləri yerinə yetirilib.

Kitabxanaya 21 536 nüsxə, o cümlədən 3 934 nüsxə xarici dillərdə ədəbiyyat daxil olub.

2012-ci ildə Rusiya EA Təbiət Elmləri üzrə Kitabxanasından müxtəlif elm sahələri üzrə 157 adda 1 765 nüsxə elmi jurnal daxil olub.

Cari ildə Azərbaycan MEA-nın şəbəkə kitabxanalarına 6 586 nüsxə ədəbiyyat daxil olub.

Kitabxana Azərbaycan elminin beynəlxalq aləmə inteqrasiyasını daha da sürətləndirmək məqsədilə xarici ölkələrlə elmi-mədəni əməkdaşlığın və mübadilənin fəallaşması və genişlənməsi üçün çalışıb.

Kitabxana hazırda dünyanın 69 dövlətinin 585 təşkilatı ilə əlaqə saxlayaraq ədəbiyyat və informasiya mübadiləsi aparır. Beynəlxalq kitab mübadiləsi vasitəsilə 2 453 nüsxə ədəbiyyat alınıb. Eyni zamanda Şərq, Qərbi Avropa və MDB ölkələrinə 3 507 nüsxə ədəbiyyat göndərilib.

Müasir dövrdə dövlətlərarası əməkdaşlıq kursunu gücləndirmək məqsədilə Kitabxana müxtəlif beynəlxalq layihələr və tədbirlərdə iştirak edib.

Cari ilin II yarısından "Azərbaycanda elm və mədəniyyət" biblioqrafik kartotekasının elektron versiyasının hazırlanması işlərinə başlanıb.

Cari ildə fərdi, kitabxanalararası abonement vasitəsilə, ümumi oxu zalı, dövri mətbuat zalı, Şərq ədəbiyyatının oxu zalı, sərgi zalı, "Heydər Əliyev irsinin təbliği" şöbəsinin oxu zalı, nadir nəşrlər zalı, doktorantlar evinin oxu zalında oxuculara ənənəvi xidmətlə yanaşı, elektron xidmət də göstərilib. Kitabxana dünyanın irihəcmli EBSCO, İNTAS, İOP (İnstitute of Physics- Fizika İnstitutu), APS (American Physical Society-Amerika Fizika Cəmiyyəti) informasiya bazalarından, WEB of knowledge (Bilik şəbəkəsi), ASPB (Alberta Society of Professional Biologists- professional bioloqların Albert cəmiyyəti) bazalarının resurslarından istifadə etməklə oxuculara xidmət göstərib.

Cari ildə Kitabxananın 38 708 oxucusu olub, davamiyyət 714 965 olub. Fondun həcmi 2 178 752 nüsxəyə çatıb, kitab verilişi 853 574 nüsxə olub.

MEK və AMEA ETM-lərin kitabxanalar şəbəkəsi üzrə oxucuların ümumi sayı 53 198 nəfər, davamiyyət 719 565, kitab verilişi 976 597 nüsxə ədəbiyyat olub. Fondların ümumi həcmi 3 420 180 nüsxə təşkil edir.

Mərkəzi Elmi Kitabxanada və onun şəbəkə kitabxanalarında elmi mövzulara, respublikanın tarixi hadisələrinə, əlamətdar günlərinə, görkəmli dövlət, elm və mədəniyyət xadimlərinin, yazıçı və şairlərin yubileylərinə həsr olunmuş konfrans, seminar və s. tədbirlərlə bağlı 126 sərgi təşkil edilib.

Kitabxananın əldə etdiyi uğurlu nəticələrdən biri də Heydər Əliyev irsinin təbliği istiqamətində ölkənin regionlarında aşağıdakı mövzularda tədbirlərin təşkili olmuşdur: "Heydər Əliyev irsi və Azərbaycanın müasir inkişafında İlham Əliyev mərhələsi"; "Ürəklərdə yaşayan böyük qurucu", "Azərbaycançılıq-müstəqil Azərbaycan dövlətinin əsas ideyasıdır", "Mədəniyyətin böyük hamisi", "Mədəni irsin keşiyində", "Zirvədən-zirvəyə və əbədiyyətə" və b. Bu tədbirlərdə Kitabxananın əməkdaşları məruzələrlə çıxış etmiş və virtual görüntülər nümayiş olunmuşdur.

Kitabxanaşünaslığın, biblioqrafiyaşünaslığın, kitabşünaslığın nəzəri və təcrübi məsələlərinin tədqiqi və nəşri istiqamətində bir sıra işlər aparılmışdır.

Kitabxana-biblioqrafiya proseslərinin avtomatlaşdırılması istiqamətində işlər davam edib.

"İRBİS-64" kitabxana proseslərinin avtomatlaşdırılması sistemi vasitəsilə AMEA şəbəkə kitabxanalarında elektron kataloqun yaradılması məqsədi ilə Geologiya İnstitutunda "İRBİS-64" proqram təminatı yenıləşdirilmiş, Kibernetika, Torpaqşünaslıq və Aqrokimya, Fəlsəfə, Sosiologiya və Hüquq, Botanika İnstitutlarında və "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzində elektron kataloqun yaradılmasının monitorinqi keçirilmişdir.

Kitabxananın elektron kataloqunu internet istifadəçilərinə təqdim etmək məqsədilə "İRBİS-64" VeB-Şlyuz proqram təminatı quraşdırılmışdır.

Elektron kitabxananı genişləndirmək, fondlardakı qiymətli nəşrlərin elektron formatına çevrilməsi məqsədi ilə kitabların DriveBook DIY kitab skanerində işlənilməsi və PDF formatına konvert olunması işləri həyata keçirilib.

Kitabxananın fondlarından "Azərbaycanın kitab abidələri" adlı məlumat bazasına 525 adda kitab daxil edilib.

"Azərbaycanın elm və mədəniyyət xadimləri" seriyasından şəxsi biblioqrafik göstəricilərin tərtibi üzrə geniş elmi-tədqiqat işi aparılıb.

Hesabat ilində Mərkəzi Elmi Kitabxana 14 kitab nəşr edib. Kitabxana əməkdaşlarının 80-dən artıq məqaləsi (onlardan 14-ü xarici ölkələrdə) çap olunub.

Kitabxananın Elmi Şurasının 10 iclası keçirilib.

Hesabat ilində Mərkəzi Elmi Kitabxananın Akademiyanın 32 elmi-tədqiqat müəssisəsinin kitabxanasına metodik rəhbərliyi Elmi Şuranın qəbul etdiyi qərarlar əsasında Kitabxanaşünaslıq və başqa şöbələrin bilavasitə iştirakı ilə həyata keçirilib.

Kitabxana "Azərbaycanşünaslığın aktual problemləri" mövzusunda III beynəlxalq elmi konfrans, "Elektron elm problemləri üzrə I respublika elmi-praktiki konfrans", "Türk Şurası Kitabxanaları: mövcud vəziyyət, problemlər və tövsiyələr" beynəlxalq simpozium (Ankara şəh., Türkiyə), "Türk mədəniyyəti, incəsənəti və mədəni irsinin mühafizəsi" VI beynəlxalq simpoziumda (Milan şəh., İtaliya) iştirak edib.

Kitabxana Türkiyənin İstanbul şəhərində keçirilən XXXI İstanbul Beynəlxalq kitab sərgisində iştirak etmişdir. Sərgidə Kitabxana tərəfindən Azərbaycan elminin nailiyyətlərini, Qarabağ həqiqətlərini əks etdirən ədəbiyyat nümayiş edilib, səfər zamanı Mərkəzi Elmi Kitabxana və Kuzey Kıprıs Türk Cümhuriyyəti Milli Kitabxanası arasında birgə ədəbiyyat və informasiya mübadiləsi sahəsində əməkdaşlıq haqqında müqavilə bağlanmışdır.

Mərkəzi Elmi Kitabxananın fəaliyyətində bir sıra problemlər də mövcud olmuşdur.

AMEA Rəyasət Heyəti Mərkəzi Elmi Kitabxananın 2012-ci ildəki elmi və elmi-təşkilati fəaliyyəti haqqında hesabatını dinlədikdən və müzakirə etdikdən sonra əldə olunmuş mühüm nəticələrin AMEA-nın illik hesabatına daxil edilməsi və hesabatın təsdiq olunması haqqında qərar qəbul etmişdir.

Elm.- 2013.- 15 aprel.- S.14.