AMEA Gəncə Regional Elmi Mərkəzinin 2012-ci ildəki elmi və elmi-təşkilati fəaliyyəti haqqında

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyəti Gəncə Regional Elmi Mərkəzinin 2012-ci ildəki elmi və elmi-təşkilati fəaliyyəti haqqında hesabatı müzakirə edərək qeyd edir ki, hesabat ilində elmi mərkəzdə neft kimyası, farmakologiya, iqtisadiyyat, tarix, ədəbiyyat, arxeologiya və incəsənət elmləri sahəsində tədqiqatlar aparılmışdır.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 14 aprel 2009-cu il tarixli fərmanı ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı" Dövlət Proqramına əsaslanaraq mərkəzdə bir sıra elmi araşdırmalar aparılmışdır.

Azərbaycan xalqını bütün dünyaya tanıtmış görkəmli mütəfəkkirlər Nizami Gəncəvi, Məhsəti Gəncəvi və Mirzə Şəfi Vazehin yaradıcılığının tədqiqi sahəsində mərkəzdə elmi işlər davam etdirilmişdir.

Gəncə Regional Elmi Mərkəzində yeni növ adsorbentlərin tədqiqi istiqamətində də işlər davam etdirilmişdir. Bu məqsədlə Naftalan nefti və tullantılarının qətransızlaşdırılmasında istifadə edilən yeni növ adsorbentlərin xassələri araşdırılmışdır. Yabanı və mədəni bitkilərdən bioloji aktiv maddələrin ayrılma üsulları tədqiq edilmiş, eləcə də onların əsasında kosmetoloji preparatların alınması öyrənilmişdir.

Uzun illər ərzində Daşkəsən filiz mədənində toplanmış tullantının (60 milyon ton) yol-tikinti sahəsində istifadə olunması ilə əlaqədar tədqiqatlar aparılması üçün Elmin İnkişafı Fonduna müraciət olunmuşdur.

Mərkəzin İctimai elmlər bölməsində Gəncənin qədim maddi-mədəni mühitinin tədqiqi istiqamətində işlər aparılmışdır. Gəncəbasar folkloruna məxsus atalar sözü və məsəllər toplanmış və tədqiqi istiqamətində elmi araşdırmalar aparılmışdır.

Nizami Gəncəvi Mərkəzində şairin 870 illik yubileyi münasibəti ilə onun həyat və yaradıcılığının tədqiqi davam etdirilmiş, Heydər Əliyev Fondu, Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyəti və Gəncə Regional Elmi Mərkəzi tərəfindən Nizami Gəncəvinin həyat və yaradıcılığı ilə bağlı "Sirlər Xəzinəsi", "Xosrov və Şirin", "Leyli və Məcnun", "Yeddi Gözəl", "İsgəndərnamə", "Nizami Gəncəvi". "Sələflər və Xələflər", "Nizami Gəncəvi yaradıcılığına əxilik ideologiyasının təsiri", "Nizami Gəncəvinin şəcərəsi", "Nizami Gəncəvinin musiqi dünyası", "Nizami Gəncəvi məqbərəsinin tarixi və taleyi", "Xəmsə" miniatürlərdə, "Nizami Gəncəvinin təbii-elmi görüşləri", "Nizami Gəncəvi əsərlərində adların poetik stilistikası", "Blokadalı Leninqradda Nizami yubileyi", Avstriya Milli Kitabxanasında qorunan "Xəmsə" əlyazmalarının nüsxələri, "Böyük Britaniya Milli Kitabxanasında qorunan "Xəmsə" əlyazmalarının nüsxələri", "Saltıkov-Şedrin adına Milli Kitabxanada qorunan "Xəmsə" əlyazmaları"nın nüsxələri adlı kitabları nəşr olunmuşdur. Dahi şairin 870 illik yubileyinə həsr edilmiş elmi-praktiki konfrans keçirilmiş, konfransda dünyanın 45 ölkəsindən 156 şərqşünas alim, dövlət və siyasi xadimlər iştirak etmişlər. Konfransın materialları çapa hazırlanmışdır. Nizami yaradıcılığına həsr olunmuş "Nizamişünaslıq" jurnalı işıq üzü görmüşdür.

Gəncə şəhərində və bütövlükdə ölkəmizin Qərb bölgəsində sənətkarlığın, o cümlədən dulusçuluğun səciyyəvi xüsusiyyətlərinin tədqiqi, maddi-mədəniyyət nümunələri və etnoqrafik materialların tədqiqi nəticəsində mühüm elmi nəticələr əldə olunmuşdur.

Azərbaycanın böyük şairi və mütəfəkkiri Mirzə Şəfi Vazehin sözlərinə rus musiqi mədəniyyətinin tanınmış simalarından biri olan bəstəkar, pianoçu, dirijor, musiqi xadimi Anton Rubinşteynin bəstələdiyi "Mirzə Şəfi Vazehin sözlərinə 12 mahnı" vokal silsiləsi təhlil olunmuş, Azərbaycanda ilk dəfə olaraq Mirzə Şəfi Vazehin poeziyasını musiqidə əks etdirən vokal əsərləri tədqiq olunmuşdur.

Hesabat ilində mərkəzin tematik planına uyğun olaraq elmi şuranın 23 iclası keçirilmişdir. Gəncə Regional Elmi Mərkəzində AMEA Rəyasət Heyəti və Gəncə İcra Hakimiyyəti tərəfindən göndərilmiş sərəncam və qərarlara baxılmış və vaxtında icra olunmuşdur. Şöbə və laboratoriyalarda aparılan elmi- tədqiqat işlərinin mərhələləri, eləcə də müxtəlif mövzuda elmi seminarlar müzakirə olunmuşdur. Elmi tədqiqatların nəticələri 91 elmi məqalə şəklində yerli, eləcə də xarici jurnallarda çap olunmuş, 7 monoqrafiya yazılmış, 10 kitab nəşr etdirilmişdir.

Mərkəzin əməkdaşları tərəfindən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondundan 2 qrant udulmuş və bu sahədə tədqiqat işləri aparılmaqdadır.

Hesabat ilində mərkəzdə fəlsəfə elmləri doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün 3 namizədlik dissertasiyasının müzakirəsi aparılmışdır.

Elmi mərkəzin əməkdaşları bir sıra beynəlxalq elmi-praktiki konfrans və simpoziumlarda iştirak etmişlər.

Gəncə Regional Elmi Mərkəzi Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyəti ilə birgə "Nizami-870" beynəlxalq elmi-praktiki konfransını, AMEA Elmi İnnovasiyalar Mərkəzi və Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetinin birgə təşkilatçılığı ilə "Regional innovasiya fəaliyyəti: reallıqlar və perspektiv inkişaf" mövzusunda elmi-təcrübi konfransını keçirmişdir. Bundan başqa, mərkəz tərəfindən AMEA Fizika İnstitutu ilə birlikdə "GRİD texnologiyaları" mövzusunda elmi-praktiki konfrans keçirilmiş və mərkəzdə Milli GRİD seqmenti yaradılmışdır.

Mərkəzin əməkdaşının Türkiyədə erməni saxtakarlığını ifşa edən "Erməni məsələsi: xəyanət, deportasiya, soyqırım və işğalı pərdələyən yalan" adlı kitabının Türkiyə Böyük Millət Məclisi Xarici Əlaqələr komissiyasının xətti ilə təqdimatı keçirilmişdir.

Hesabat ilində mərkəzin Tətbiqi riyaziyyat və informatika şöbəsi dünya standartlarına uyğun mətbəə və kompyuter avadanlıqları ilə təchiz edilmişdir.

Mərkəzdə elmi kadrların hazırlanması və tədqiqat işlərinin koordinasiya olunmasında xüsusi yeri olan "Xəbərlər məcmuəsi"nə təqdim olunan məqalələrə baxılmış, müvafiq tələblərə cavab verən məqalələr dərc olunmuşdur. "İqtisadiyyat" və "Nizamişünaslıq", "Elm və həyat" (3-cü sayı) elmi jurnalları nəşr edilmişdir.

Hazırda elmi mərkəzdə AMEA-nın 1 müxbir üzvü, 8 elmlər doktoru, 2 Əməkdar Elm Xadimi və 42 fəlsəfə doktoru fəaliyyət göstərir.

2012-ci ildə mərkəzdə əsaslı təmir işləri aparılmışdır.

AMEA Rəyasət Heyəti Gəncə Regional Elmi Mərkəzinin 2012-ci ildəki elmi və elmi-təşkilati fəaliyyəti haqqında hesabatını dinlədikdən və müzakirə etdikdən sonra əldə olunmuş mühüm nəticələrin AMEA-nın illik hesabatına daxil edilməsi və hesabatın təsdiq olunması haqqında qərar qəbul etmişdir.

Elm.- 2013.- 15 aprel.- S.16.