Akademik Həsən Abdullayevin 90 illik yubileyi qeyd olundu

Noyabrın 18-də AMEA Rəyasət Heyətinin akt zalında Azərbaycanda bərk cisim fizikası məktəbinin banisi, Respublikanın Dövlət mükafatı laureatı və əməkdar elm xadimi, keçmiş SSRİ Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, Azərbaycan EA-nın sabiq prezidenti, akademik Həsən Abdullayevin anadan olmasının 90 illiyinə həsr olunmuş yubiley tədbiri keçirildi.

Tədbirdə əvvəlcə akademik Həsən Abdullayevin xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edildi. Alimin həyat və elmi fəaliyyətinə həsr edilmiş qısametrajlı film nümayiş olundu.

Tədbiri giriş sözü ilə açan AMEA-nın prezidenti, akademik Mahmud Kərimov alimin elmi fəaliyyəti haqqında danışaraq bildirdi ki, görkəmli elm xadimi, akademik Həsən Abdullayev müasir Azərbaycan elminin tarixində yarım keçiricilər fızikası sahəsində dəyərli tədqiqatlar aparmış və özündən sonra bu işi uğurla davam etdirən onlarla istedad fıziki birləşdirən məktəb yaratmışdır. Bu məktəbin yetirmələrinin yarım keçiricilər fızikası sahəsində əldə etdiyi elmi nəticələr dünyanın məşhur alimləri tərəfındən təsdiq edilmişdir. Azərbaycanın istedadlı fızikləri və mütəxəssisləri bu məktəbin yetirmələri olmuşdur.

Məlum olduğu kimi, akademik Həsən Abdullayev ötən əsrin 70-80-ci illərində ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında ümummilli strateji vəzifələrin, o cümlədən elmi quruculuq işlərinin həyata keçirilməsində Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti kimi ən fəal mövqedə duran şəxslərdən biri olmuşdur. O, akademiya institutlarında fundamental tədqiqatların genişləndirilməsi, elmi nəticələrin nəzəri cəhətdən yüksək səviyyədə işlənməsi ilə yanaşı, respublikanın ayrı-ayrı təbii sərvətlərinin daha dərindən öyrənilməsi və elmin iqtisadi səmərəsinin artırılmasına yönəldilən kompleks tədqiqatlara da üstünlük verirdi.

Akademik M.Kərimov çıxışında vurğuladı ki, akademik H.Abdullayev öz tükənməz enerjisi, məqsədyönlü fəaliyyəti ilə 70-80-ci illərin gənclərinə örnək idi. O, ixtisasından asılı olmayaraq gənc alimlərin fəaliyyəti ilə yaxından maraqlanır, onlara qayğı, maddi və mənəvi yardım göstərilməsini özünə borc hesab edirdi. Alim ömrünün 50 ilindən çoxunu yarımkeçiricilər fızikasına və biofızikaya həsr etmiş, bu sahə üzrə yüksək elmi kadrlar hazırlamışdır.

Görkəmli alimin həyat və elmi fəaliyyəti haqqında çıxış edən akademik Maqsud Əliyev bildirdi ki, akademik H.Abdullayev kimyəvi birləşmələr olan selenin, tellurun, onların mürəkkəb birləşmələrinin və bunların əsasında yarımkeçirici cihazların fızikası, selenin bioloji proseslərdə rolunun tədqiqi sahəsində əsaslı elmi təcrübələr qazanmış, onun rəhbərliyi ilə mürəkkəb yarımkeçiricilərdən bir sıra yeni cihazlar, o cümlədən yeni fıziki prinsiplə işləyən uzunmüddətli elektrik yaddaşlı cihazlar yaradılmışdır. Natiq çıxışında akademik H.Abdullayevin ölkənin və dünyanın fızikləri arasında görkəmli xidmətləri olan bir alim, elmin böyük təşkilatçısı kimi nüfuz qazandığını vurğuladı.

Bu mövqeyə o, özünün ardıcıl və gərgin əməyi hesabına yüksəlmişdir. Akademik H.Abdullayevin 15 monoqrafıyanın, 250-dən çox ixtiranın, onlarla dərsliyin, yüzlərlə elmi məqalənin müəllifıdir.

M.Əliyev bildirdi ki, görkəmli alim Azərbaycanda müasir fızikanın, xüsusilə yarımkeçiricilər fızikası və texnikasının əsasını qoymuş, onu hərtərəfli inkişaf etdirmiş, yüksək səviyyəli fıziklər kollektivi yaratmışdır. Onun yaratdığı və rəhbərlik etdiyi elmi məktəbdə Azərbaycanın, Rusiyanın, Ukraynanın, Moldovanın, Orta Asiya respublikalarının və başqa ölkələrin nümayəndələri elmi hazırlıq keçmişlər. Bu elmi məktəbin alimlərinin əksəriyyəti hazırda ABŞ-da, Avropada, Türkiyədə, İranda, Rusiyada, Ukraynada, Orta Asiyada və respublikamızın ali məktəblərində, elmi-tədqiqat ocaqlarında uğurla çalışırlar. O, çıxışının sonunda alimlə bağlı xatirələrindən söhbət açdı.

Yubiley tədbirində Kibernetika İnstitutunun direktoru, akademik Telman Əliyev, akademik Bəhram Əsgərov müəllimləri haqqında xoş xatirələr danışdılar.

Qeyd edək ki, bu yaxınlarda Azərbaycan Milli Elm Fondu tərəfindən doktorant, aspirant və tələbələr arasında fızika sahəsində müsabiqə aparılmış və qaliblər akademik Həsən Abdullayev adına mükafata layiq görülmüşlər. Alimin qızı Sevinc Abdullayeva müsabiqədə qalib gələnlərə diplom və pul mükafatı təqdim etdi.

AzərPoçt İdarəsinin direktoru İntiqam Əsgərov Həsən Abdullayevin şəklinin əks olunduğu poçt markasını tədbir iştirakçılarına təqdim etdi.

Tədbirin sonunda alimin qızı Sevda Abdullayeva ailəsi adından AMEA-nın rəhbərliyinə, tədbirin təşkilatçılarına və iştirakçılarına öz təşəkkürünü bildirdi.

Elm.- 2008.- 28 noyabr.- S. 2.