Ağdamsızlığın 17 ili

Ağdam rayonunun işğalından 17 il keçdi. 23 iyul 1993-cü il tarixində Erməni Silahlı Qüvvələri Qarabağın ən böyük rayonlarından olan Ağdamı işğal etdilər. Ağdam rayonunun ərazisi 1154 kv.km, əhalisinin sayı isə 164100 mindən çoxdur. Rayonun 122 kəndi var ki, onların da hazırda 87-si işğal altındadır.

Dağlıq Qarabağ hadisələri başlayandan Ağdam burada cərəyan edən hadisələrin episentri olub. Mövcud dövlətini qədim Azərbaycan torpaqları üzərində qurmuş Ermənistanın Dağlıq Qarabağı işğal etmək məqsədi ilə 1988-ci ilin fevralından başladığı müharibəyə ilk olaraq məhz Ağdam rayonu cəlb olundu. Müharibənin ilk günlərindən ən böyük ağırlıqlar Ağdam əhalisinin üzərinə düşdü. 1988-ci ildə Emənistandakı dədə-baba torpaqlarından, daha sonra keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətindəki isti ocaqlarından qovulan onminlərlə azərbaycanlı da işğal olunmazdan öncə Ağdam rayonunda məskunlaşmışdı.

1992-ci ildən rus ordusuna arxalanan Ermənistan Silahlı Qüvvələri Ağdama olan hücumları daha da intensivləşdirdi. Nəticədə 1993-cü il iyulun 23-də Ağdam şəhəri süquta uğradı. Bundan sonra 1994-cü il mayın 12-dək davam edən hərbi təcavüz nəticəsində ermənilər rayonun 846,7 kvadrat km sahəsini, yəni ümumi ərazisinin 77,4 faizini işğal etməyə nail oldular.

Faktlar ermənilərin Ağdam şəhəri və rayonun işğal altındakı 87 kəndində vəşhicəsinə talan, qarətlə məşğul olduğunu sübut edir. Ağdamın müdafiəsi uğrunda döyüşlərdə 5 min nəfərdən çox azərbaycanlı həlak olub, minlərlə insan fiziki şikəstlik qazandı, rayonun 126 min nəfərdən çox əhalisi öz doğma ev-eşiyindən qovularaq məcburi köçkünə çevrildi.

Ermənilər işğal altında qalan çoxlu sayda tarixi, mədəni və dini abidələri yerlə-yeksan ediblər. Müharibə nəticəsində Ağdam rayonu 538 şəhid verib, 587 sakin isə əlil olub. Ağdamda doğulub böyüyən və Qarabağ müharibəsində canını fəda edən 17 nəfər Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adını daşıyır.

Ağdamın işğalının 17-ci ildönümü ilə bağlı dünən Şəhidlər Xiyabanı ziyarət edilib. Ziyarətə "Dağlıq Qarabağın Azərbaycanlı İcması" İctimai Birliyi, Qarabağ Azadlıq Təşkilatı (QAT), Ağdam Rayon İcra Hakimiyyətinin rəhbərliyi və eləcə də Ağdam rayon ictimaiyyəti qatılıb. Ziyarətçilər şəhidlərin məzarları üzərinə qərənfillər düzüb, əklillər qoyub və şəhidlərin ruhuna dualar oxuyublar.

Ziyarətin sonunda QAT üzvləri "Əbədi məşəl" kompleksinin qarşısında Ermənistan bayrağını yandırıblar.

NƏRGİZ

Ekspress.- 2010.- 24-26 iyul.- S. 16.