Ailə Məcəlləsi dəyişdi

Uşaq atasının soyadını götürməyə bilər

Yaz sessiyası başa çatdı

Dünən Milli Məclisin (MM) yaz sessiyasının son iclası keçirildi. Deputatlar cari məsələlərə keçmədən ötən iclasdan yarımçıq qalmış gündəliyin müzakirəsinə başladılar.

"Soyad sonluqları milliləşdirilsin"

Ailə Məcəlləsinə əlavə və dəyişikliklər barədə məlumat verən Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin üzvü Rəfael Cəbrayılov bildirdi ki, Məcəlləyə təklif olunan əlavə yeni doğulan uşaqlara soyadların verilməsi məsələsini tənzimləyir. İndiyədək uşaqlara soyad seçilərkən valideynlərin soyadlarının əsas götürüldüyünü deyən deputatın sözlərinə görə, təklif olunan variantda uşaqlara soyadları seçilərkən valideynlərin soyadlarından da başqa soyadların istifadəsinə icazə verilir. Digər əlavədə isə adların, ata adlarının və soyadların dəyişdirilməsi qaydalarının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyənləşdirilməsi nəzərdə tutulur.

Deputat Sabir Rüstəmxanlı isə müzakirə zamanı soyad sonluqlarının milliləşdirilməsi məsələsinin vacibliyini bildirdi. Deputatın fikrincə, Ailə Məcəlləsinə təklif olunan bu əlavə və dəyişikliklərdən istifadə etməklə soyad sonluqlarının milliləşdirilməsini reallaşdırmaq mümkündür: "Azərbaycanda çoxluq təşkil edən "ov", "yev" soyad sonluqları ölkəni işğal edən Rusiya dövlətinin dilindən götürülüb. Çox təəssüf ki, 20 illik müstəqillik ərzində bu ədalətsizlik aradan qaldırılmayıb. Nəhayət ki, bu tarixi haqsızlıq aradan qaldırılmalıdır".

Nizami Cəfərov isə bildirdi ki, təklif olunan dəyişiklik soyadların milliləşdirilməsi prosesində irəliyə doğru bir addımdır. Milli Elmlər Akademiyasında yaradılan işçi qrupunun bir il bundan öncə soyad sonluqlarının milliləşdirilməsi ilə bağlı konsepsiya hazırladığını deyən N.Cəfərov bildirdi ki, AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu soyad sonluqları ilə bağlı müəyyən araşdırmalar aparıb. Onun sözlərinə görə, araşdırmalar zamanı bu sahədə bir sıra problemlər olduğu müəyyən edilib: "Hazırda Azərbaycan əhalisinin 10 faizi "lı", "li", "lu", "lü", 10 faizi "zadə", 80 faizi isə "ov", "yev" soyad sonluqları daşıyır. Bu, çox acınacaqlı vəziyyətdir. Ona görə də bu sahədə islahatlar aparılmalıdır. Amma fikrimcə, prosesin məcburi qaydada, qısa müddət ərzində həyata keçirilməsi məqsədəuyğun deyil. Əsas problem azərbaycanlıların cəmi dörddə birinin Azərbaycan Respublikasında deyil, dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşamasıdır. Digər tərəfdən, Azərbaycanda yaşayan digər xalqların nümayəndələrinə milli sonluqlu soyadların qəbul edilməsini təklif etmək nəzərdə tutulmur. Bunun üçün də ekspertlər qrupu yeni doğulmuş uşaqlara milliləşdirilmiş soyadların verilməsini təklif edir".

Deputat soyadını milliləşdirə bilmir

Aynur Quliyeva da həmkarlarına qoşularaq soyad sonluqlarının milliləşdirilməsini tələb etdi. O, hazırda soyad sonluqlarının milliləşdirilməsi üçün vətəndaşların uzun və yorucu prosedurlardan keçməli olduqlarını bildirdi: "Ona görə də vətəndaşların əksəriyyəti soyadlarının sonluqlarını dəyişmək istəsələr də, bunu edə bilmirlər. O cümlədən də mən özüm soyad sonluğumu dəyişə bilmirəm".

Zahid Oruc isə bir çox insanların hazırda öz soyad sonluğunu dəyişməkdə maraqlı olmadığını bildirdi.

Baba Tağıyev isə uşaqlara verilən qeyri-ciddi, xoşagəlməz adlar məsələsinə toxunaraq təkliflə çıxış etdi: "Bu günün özündə də valideynləri tərəfindən Traktor, Qurultay, Nəlbəki, Makintoj adı verilmiş xeyli insan var. Mənim deputat semildiyim dairədə də bu cür adlar daşıyan seçicilər var... Belə adların verilməməsi üçün təklif edirəm ki, Ailə Məcəlləsində uşaqlara ad seçimi zamanı valideynlər qarşısında müəyyən tələblər qoyulan bəndlər olmalıdır. Məsələn, məcəllədə göstərilməlidir ki, valideynlər öz uşaqlarına onların şərəf və ləyaqətlərini alçaldan adları verə bilməzlər. Bununla da bu cür xoşagəlməz adlardan, problemlərdən qurtulmaq olar".

Spiker Oqtay Əsədov isə bildirdi ki, B.Tağıyevin təklifini reallaşdırmaq mümkün deyil: "Makintoj adının uşağın şərəf və ləyaqətini alçaltdığını sübut etmək asan deyil. Burda təhqir yoxdur".

"Atanın adını necə dəyişdirmək olar axı?"

Nizami Xudiyev isə bildirdi ki, Məcəlləyə edilən ikinci əlavədə ata adının dəyişdirilməsi ilə bağlı müddəaya ehtiyac yoxdur: "Atanın adını necə dəyişdirmək olar axı?"

R.Cəbrayılov isə bildirdi ki, təcrübədə ata adlarının dəyişdirilməsi hallarına rast gəlinir: "Bəzən insanların atalarının adları müxtəlif səbəblərdən rəsmi sənədlərdə düzgün göstərilmir və onların dəyişdirilməsinə ehtiyac yaranır. İndi bunun hansı formada həyata keçiriləcəyi müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən hazırlanacaq qaydalarda əksini tapacaq".

Müzakirələrdən sonra Ailə Məcəlləsinə təklif olunan əlavə və dəyişikliklər səsçoxluğu ilə qəbul edildi.

Təyyarədə siqaret çəkən 100 manat cərimələnəcək

İclasda "İnzibati Xətalar Məcəlləsinə dəyişikliklər edilməsi barədə" qanun layihəsi müzakirə edilərək qəbul edildi. Qeyd edək ki, İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 133-cü maddəsinə edilən dəyişikliklə hava gəmisində intizamın qorunması, habelə hava gəmisinin, onun bortunda olan şəxslərin və əmlakın təhlükəsizliyinin təmin olunması məqsədilə gəmi kapitanının qanuni sərəncamlarını yerinə yetirməməsinə görə, cərimənin məbləği 100 manat müəyyən edildi. Dəyişikliyə qədər isə bu inzibati pozuntuya görə, 20-25 manat məbləğində cərimə nəzərdə tutulurdu.

Həmçinin, təyyarədə kompüter, foto və videoçəkiliş, elektrik rabitə vasitələrindən xüsusi istifadə qaydalarının pozulmasına görə cərimənin miqdarı 100 manata qədər qaldırıldı. Məcəllənin 134-cü maddəsinə edilən dəyişikliyə görə isə təyyarədə, müəyyən edilməmiş yerlərdə siqaret çəkənlər 100 manat miqdarında cərimə olunacaqlar. Dəyişikliyə qədər bu pozuntuya görə, 30-40 manat məbləğində cərimə nəzərdə tutulurdu.

İclasda "Milli arxiv fondu haqqında" və "Əmək pensiyaları haqqında" qanunlara da əlavə və dəyişikliklər edldi. Elm və təhsil komitəsinin sədri Şəmsəddin Hacıyev təkliflər yeni yaradılmış miqrasiya institutunun inkişafına xidmət edəcəyini dedi. Onun sözlərinə görə, təklifə əsasən bu sahədə çalışan işçilərin sosial vəziyyətinin daha da yaxşılaşdırılması nəzərdə tutulur.

Gülər Əhmədova isə Şamaxı rayonunun arxiv idarəsinin pis vəziyyətdə olduğunu bildirdi. Onun sözlərinə görə rayonda arxiv idarəsi üçün yeni binanın tikilməsinə jiddi ehtiyaj var: "Köhnə binanın vəziyyətinin pisləşməsi ilə əlaqədar bir sıra önəmli arxiv materialları məhv olub. Şamaxının arxivinin yenidən bərpa edilməsi üçün yardım göstərilməlidir"

Azay Quliyev də Şirvandakı arxiv idarəsinin bərbad vəziyyətdə olduğunu dedi. O, arxiv işçilərinin sosial müdafiəsi ilə bağlı görülən işləri dəstəklədiyini bildirsə də, arxivləşdirmə sahəsində bəzi vacib tədbirlərin də görülməli olduğunu vurğuladı. Onun sözlərinə görə, rəhbərlik etdiyi QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurasının araşdırması göstərir ki, çağdış dövrümüzün siyasi partiyaları və QHT-ləri ilə bağlı arxivlişdirmə işləri aparılmır. "Bir neçə ildən sonra araşdırma aparılsa, məlum olacaq ki, çağdaş dövrün heç bir siyasi mənzərəsi yoxdur".

Naftalan Goranboyun ərazisi hesabına genişlənir

Daha sonra "Goranboy rayonunun və Naftalan şəhərinin inzibati sərhədlərində qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında" qanun layihəsi müzakirəyə çıxarıldı. Regional məsələlər komitəsinin üzvü Tahir Rzayev bildirdi ki, sanatoriya-kurort şəhəri Naftalanın ərazisinin böyüdülməsi üçün Goranboy rayonunun tərkibində olan, o cümlədən sözügedən şəhərlə sərhəddə yerləşən Qaşaltı, Qasımbəyli, Qaraqoyunlu kəndlərinin bütünlüklə, Tapqaraqoyunlu və Tatarlı kəndlərinin ərazisinin isə müəyyən bir hissəsinin Naftalanın tərkibinə verilməsi təklif olunur.

96 saylı Goranboy-Naftalan seçki dairəsini təmsil edən millət vəkili Gültəkin Hacıbəyli isə müzakirəyə çıxarılan sənədin əhəmiyyətli olduğunu dedi. Onun sözlərinə görə, son illər Naftalan özünün ikinci həyatını yaşayır və qısa bir müddət ərzində bu şəhərdə çox böyük işlər həyata keçirilib. "Şəhərin infrastrukturu təzələnir. Şəhərin enerji təchizatı sahəsində qısa bir müddətdə - 3-4 ay ərzində çox böyük addımlar atılıb. Gözümüzün qabağında Naftalan gözəlləşir, abadlaşır. Naftalanda yeni sanatoriya tibb-müalicə mərkəzləri tikilməkdədir. Ancaq Naftalanın ərazisi çox kiçikdir və elə vəziyyət yaranıb ki, Naftalanda yerləşən binaların özləri Naftalana aid olsa da, onların tikildiyi ərazi, sahə Goranboyun ərazisi, sahəsi sayılır. Bu baxımdan da şəhərin perspektiv imkanları, demək olar, tükənib. Şəhərin ərazisinin kiçik olması burada görülən işlərin miqyasının daha da artmasına ciddi maneçilik, əngəl törədir. Orada yeni parkların, istirahət mərkəzlərinin salınması, obyektlərin tikilməsi üçün, belə demək mümkünsə, imkanlar yox dərəcəsindədir. Buna görə inanıram, Naftalanın ətrafında yerləşən, amma Goranboya aid olan ərazilər ki var, bu ərazilər Naftalana veriləndən sonra burada son bir neçə ayda genişlənən quruculuq, abadlıq işləri daha böyük vüsət alacaq, daha gözəl nəticələr verəcək".

Qısa müzakirələrdən sonra sənəd qəbul edildi.

Qeyd edək ki, Milli Məclisin yaz sessiyası bununla da öz işinə yekun vurdu. O.Əsədov bildirdi ki, 84 deputat parlamentin növbədənkənar sessiyanın çağırılması barədə müraciət edib. Spiker əlavə sessiyanın iyin ayında keçiriləcəyini bildirdikdən sonra yaz sessiyasının başa çatdığını elan etdi. Sessiya dövlət himninin səsləndirilməsi ilə yekunlaşdı.

Aqil ASLAN

Ekspress.- 2010.- 1 iyun.- S. 12.