"Həyati oçerklər"

Dünyanı ekoloji fəlakətdən xilas edəcək kitabın təqdimatı keçirildi

Dünən Atatürk Mərkəzində Pənah Qurbanovun 2010-cu ildə ingilis və azərbaycan dillərində işıq üzü görmüş "Həyati oçerklər" ("Yeni fəlsəfi konsepsiya və ya sivilizasiyanın xilas şansı") kitabının təqdimatı keçirilib. Kitaba müəllifin 2008-2010-cu illərdə "Xalq" qəzetində çap edilmiş 22 məqaləsi daxil edilib. Məqalələr ingilis və azərbaycan dillərində verilib. İlk on məqalə bəşər tarixinin (keçmiş, indi və gələcək də daxil olmaqla) dialektikanın qanunları əsasında araşdırılmasına həsr edilib. Müəllifin elm aləmində ilk dəfə dialektikanın qanunlarını birbaşa insan cəmiyyətinə tətbiq etmək cəhdi təqdirəlayiq iş sayılır.

Müəllifin irəli sürdüyü yeni fəlsəfi konsepsiyaya görə, bəşər tarixi İbtidai icma dövründən, İbtidai icmadan Ali icmaya keçiddən və Ali icmadan ibarət ola bilər. Dialektikanın qanunlarına, xüsusən də inkarı inkar qanununa görə, bütün dünyanı əhatə edəcək Ali icmanın İbtidai icmanı inkar etməsi labüddür. Bəşəriyyət instinktiv surətdə İbtidai icma dövrünü (ən azı iki milyon il) yaşamış, ondan sonra gələn və ən çoxu iyirmi min il davam edən keçid dövrünü başa vurmaqdadır. Ali icma korkoranə şəkildə, Amerika Birləşmiş Ştatlarının və Avropa Birliyinin nümunəsində bəşər həyatına daxil olmuşudr. Yaxınlaşan ekoloji fəlakətdən yan keçmək üçün bəşəriyyət şüurlu surətdə Ali icmanın yaranmasını sürətləndirməlidir. Belə ki, bəşəriyyət yalnız Ali icmada birləşməklə gücünü bir yerə yönəldə bilər ki, bu da ona ekoloji fəlakətdən yan keçmək şansı yaradar. Ekoloji fəlakətdən xilas olan bəşəriyyət əbədi tərəqqi yoluna çıxacaq, mütləq demokratiyaya, mütləq ədalətə sonsuz olaraq yaxınlaşacaqdır. Bu o deməkdir ki, yeni fəlsəfi konsepsiya bəşər tarixinin nəinki yaxın gələcəyini, hətta ən uzaq perspektivini də proqnozlaşdırmaq imkanına malikdir.

Quldarlıq, feodalizm və kapitalizmin formasiya deyil, keçid dövrünün tərkib hissələri olması fikri fundamental nəzəri bilik kimi qəbul edilə bilər.

Kitaba daxil olan digər on iki məqalə müxtəlif elm sahələrinə aiddir və həmin elm sahələrini yeni biliklərlə zənginləşdirə bilər.

Tədbirdə Azərbaycan Ziyalılar Birliyinin sədri Eldəniz Quliyev, AMEA-nın müxbir üzvü Rafiq Əliyev, Neft Akademiyasının müəllimi Hamlet müəllim, kitabın redaktoru Rasim Ələsov və tərcüməçisi V.Qəmbərov çıxış edərək kitabın nəinki Azərbaycan üçün, dünya üçün böyük töhfə olacağını vurğulayıblar. Və arzu ediblər ki, Pənah müəllimin də adı dünya filosoflarının sırasında çəkilsin.

Pənah Abdulla oğlu Qurbanov 1940-cı il dekabr ayının 11-də Qərbi Azərbaycanın Göyçə mahalının Ağkilsə kəndində anadan olub. 1948-ci ildə ailəsi ilə Gəncəyə köçüb, orada orta məktəbi və H.Zərdabi adına Gəncə Pedaqoji İnstitutunun kimya-biologiya fakültəsini (1963) bitirib. 1966-cı ildə indiki Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının aspiranturasına daxil olub, oranı bitirdikdən sonra 1995-ci ilə kimi elmi-pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olub. Kimya elmləri doktorudur (1989).

Pənah Qurbanov 1984-cü ildən poeziya ilə müntəzəm maraqlanmağa başlayıb. İlk poetik toplusu olan "Göyçə gözüm işığı" 1991-ci ildə işıq üzü görüb. 2005-2006-cı illərdə poetik əsərlərinin 5 cildliyi çapdan çıxıb. Hal-hazırda poetik axtarışlarla yanaşı, fəlsəfi problemlərin araşdırılması, daxiliyanma mühərriklərinin təkmilləşməsi, ekoloji təmiz enerji mənbələrinin axtarışı, həm də Azərbaycan milli musiqi alətlərinin (saz, kamança, tar, qaval) təkmilləşməsi üzərində işləyir.

Namiq MƏMMƏDLİ

Ekspress.- 2010.- 11 iyun.- S. 14.