Qurban bayramı xeyirxahlığın rəmzidir

İslam dinində iki böyük bayramdan biri də Qurban bayramıdır. Qurban kəsmək Hicrətin 2-ci ilində (Miladi təqvimi ilə 622-ci il) müsəlmanlara vacib bilinib. Dində qurbanın mənası Allah rizasını qazanmaq üçün ibadət niyyəti ilə ilin müəyyən bir vaxtında kəsilən özəl heyvan anlamına gəlir. Qurban kəsmənin müsəlmanlar üçün vacibliyi Allah-Təalanın haqq kitabı olan Qurani-Kərimin “Kövsər” surəsinin 2-ci ayəsində “Rəbbin üçün namaz qıl və qurban kəs” kimi bildirilir.

Məhəmməd Peyğəmbər (s.ə.s.) isə “kim ki, qurban kəsməyə imkanı olub onu kəsməsə, heç zaman bizim namazgahımıza (məscidə) yaxınlaşmasın”, - deyib. Sevimli Peyğəmbərimiz buyurub: “Qurban qanı axıdılmayan ev qiyamət günü Allaha şikayətçi olacaq. Allah-Təala da həmin evdən bərəkəti qaldıracaq. O ev müsibətlərin, rahatsızlıqların qaynağı olacaq”. Bu zaman maddi durumu qurban kəsməyə imkan verən, lakin Allah rizası üçün qurban kəsməyən şəxsin düşdüyü hala göydəki ulduzlar belə göz yaşı olub yerə tökülsə, onların ağlanılacaq hallarının yanında heç bir şeydir.

Allah verdiyi hədsiz nemətlərin qarşılığında bizdən kiçik bir fədakarlıq - bir baş qurbanlıq istəyir. İnsanlardan daha böyük fədakarlıq - canını, övladlarını istəmir. Halbuki Tanrı sevdiyi qullarından böyük fədakarlıq istəmiş, Allahın sevimli bəndələri isə Uca Yaradanın yolunda canları və mallarını əsirgəməmişlər. Allah yolunda övladını qurban etmək üçün boğazına bıçaq çəkən Həzrəti İbrahim əleyhissəlamın Haqq yolunda fədakarlığı dünya durduqca insanlara örnək, dillərdə dastan olacaq. Ən çox Allahı sevdiyini və bundan kənar qalan hər bir şeyin keçici olduğunu İbrahim Peyğəmbər əməli ilə isbat etdi. Həzrəti İsmayılın qurban edilməsi müqəddəs Qurani-Kərimin ayələrində açıq-aydın dəlillərlə göstərilir.

Qurban kəsməyin hökmü müsəlman olaraq öz borcunu yerinə yetirmək və axirətdə Allahın lütfünə qovuşmaq, axirət savabı qazanmaqdır. Bu baxımdan, qurban kəsməyin bir sıra vacib şərtləri var. Əvvəla, qurban kəsənin müsəlman olması vacibdir və maddi imkanı yol verən hər bir kəsin qurban kəsməsi vacibdir.

Qurbanda vacib olan şərtlərdən biri də qan axıtmaqdır. Yəni qurban adı ilə alınan heyvanı kəsmədən başqasına bağışlamaq qurban kəsmək anlamına gəlmir. Ona görə də qurban adı ilə alınan heyvanı mütləq bayram günü kəsib qanını axıtmaq lazımdır. Qurban bayram namazı qılınan yerlərdə, yalnız bayram namazından sonra kəsilməlidir. Bayram namazı bayramın birinci günü günəş çıxandan 50 dəqiqə sonra qılınır. “Allah rizası üçün vacib olan Qurban bayramı namazını qılıram”, - deyə niyyət edərək, müsəlmanlar imamın başçılığı ilə iki rükət namaz qılırlar. Namazdan əvvəl kəsilən heyvanlar isə qurban sayılmır. Qurbanı gecə kəsmək məkruhdur.

Allah rizasını qazanmaq üçün istənilən heyvanı kəsmək doğru deyil. Buna görə də kəsilən heyvanlar sağlam və gözəl görkəmli olmalıdır. Qurban qoyun, keçi, dəvə və sığır (inək) cinsindən kəsilir. Gözü kor olan, dişlərinin çoxu tökülmüş, buynuzu kökündən qırılmış heyvan qurban kəsilməz. Qurban kəsmədən öncə heyvanın yununun qırxılması və ondan faydalanmaq olmaz ki, bütün bunlar məkruh sayılır.

Qurban ayaqları və üzü qibləyə olmaq şərti ilə sol böyrü üstə yerə yıxılır. Sonra sağ arxa ayağı sərbəst buraxılır və iki ön ayağı ilə sol arxa ayağı birlikdə bağlanılır. Heyvanın gözlərinin tülbəndlə bağlanması önəmli deyil. Amma buna əməl edilərsə, daha yaxşı olar. Qurbanlığın ayaqları bağlandıqdan sonra bir sıra vacib dualar oxunur. Sonda “Bismillahir rəhmanir rəhim, Allahü Əkbər” kəlməsi deyilərək qurban kəsilir. Qeyd edək ki, bu kəlmə qəsdən tərk edilərsə, heyvanın əti yeyilməz və haram sayılar. Qurbanı niyyət edən kəsin özünün kəsməsi lazımdır. Əgər bu, həmin şəxsin əlindən gəlmirsə, o zaman uyğun bir müsəlmanı vəkil edib heyvanı kəsdirə bilər. Qurban kəsildikdən sonra iki rükət namaz qılmaq savabdır. Sonra isə dua oxunur.

Adəm övladı qurban kəsməklə hər şeydən əvvəl Tanrıya olan şükrünü ifadə etmiş olur. Bu ibadət insanı günahlardan təmizləyir və savaba qovuşdurur. Allah yolunda kəsilən hevanın əti, dərisi və yunu kasıblara paylanmaqla onların ehtiyacları qismən də olsa ödənmiş olur. Bu bayramda ilk öncə imkansızlar düşünülür. Kəsilən qurbanlar əvvəlcə onlara paylanılır. Allah rizası üçün imkansızlara verilən xeyir Allaha ibadət kimidir. Məhz bu xeyirli əməllərə görə, Qurban bayramı müsəlmanlar arasında sevgi və qardaşlıq duyğularının inkişafına səbəb olur.

İslam bayramları qardaşlıq adı altında bütün insanları bir-birinə sevdirmək məqsədi güdür. Bu yüksək duyğu bayramların əsasını təşkil edir. Bu incəlikləri duymadan “Allah rizası üçün” deyib kəsilən qurbanlar da insanlığa yaraşmaz. Qurban kəsməkdə əsas məqsəd ehtiyac içində olanları və imkansızları düşünmək deməkdi.

Murad

Paritet.- 2010.- 13-19 noyabr.- S. 10.