Xocalının güneyli şəhidləri

Xocalıda erməni faşistləri tərəfindən işgəncə ilə öldürülüb, meyidləri yandırılan ailələrdən biri də İrandan - Güney Azərbaycandan vaxtilə gəlib bu şəhərdə yerləşmiş ailənin üzvləridir. Quzey Azərbaycana pənah gətirən siyasi mühacir, inqilabçı fədai İmani Ağayar Salman oğlu, gəlini Əliyeva Sona Bəhlul qızı və oğlu İmani Malik Ağayar oğludur.

İmani Ağayar Güney Azərbaycanın Ərdəbil şəhərinin Almas kəndində 1909-cu ildə anadan olub. İnqilabçı fədai və siyasi mühacirlərdən biri olan İmani Ağayar Qarabağın dilbər guşəsi olan Xocalıda 1949-cu ildə Suqra Adil qızı ilə ailə qurub. Onların 7 övladı dünyaya gəlib. 4-ü oğlan, 3-ü isə qız.

1959-cu ildə İmani Ağayarın ailəsində bir oğlan uşağı dünyaya gəlib. Ata və ananın razılığı ilə uşağa Malik adı qoyublar. Hərbi xidmətdən qayıdan Malik Xocalıda atası Ağayar kişi və qardaşları ilə birlikdə təsərrüfatda çalışıb.

İmani Ağayarın Malikdən sonra Bakir, Asif, Sahib adlı oğlanları, Zülfıyyə, Elmira və Məhbub adlı qızları dünyaya gəlib. Övladları böyüyüb orta məktəbi bitirdilər, oğlanlar əsgəri borcunu yerinə yetirib Xocalıda təsərrüfatla məşğul olublar.

Taleyin bəzən amansız hökmü olur. 1976-cı ilin mart ayının 6-da İmani Ağayarın 17 yaşlı böyük qızı Zülfıyyə qəflətən dünyasını dəyişib. 1980-ci ilin yanvar ayının 17-də isə 25 yaşlı oğlu Asif avtomobil qəzasında həlak olub.

1989-cu ildə Şah İsmayıl Xətainin vətəni olan Ərdəbil şəhərindən uzun illərdən bəri qardaş və bacılarının ölüb-qalmalarından xəbərsiz olan İmani Ağayara qardaş və bacılarından xəbər gəlib. Ağayarı İrana görüşə dəvət ediblər. O, doğma ana yurdu, Güney Azərbaycanı, Ərdəbili görmək və əzizləri ilə görüşmək üçün doğma ana Vətəninə gedib. Ağayar İranda çox qala bilməyib. Çünki onun ömür-gün yoldaşı Suqra, övladları və ona doğma olan Xocalı erməni quldarlarının əhatəsində idi. Xocalı təhlükədə idi.

O, Ağdamda məskunlaşan qızı Elmiranın evinə gəlib, orada çox qalmayıb sonuncu vertolyotla Xocalıya qayıdıb. O zaman Xocalının ağır günləri idi. Maşın yolları hər tərəfdən kəsilmişdi. Yalnız təkcə vertolyot ilə gediş-gəliş var idi. 1992-ci ilin fevral ayının 25-dən 26-na keçən gecə Xocalı soyqırımı Xocalı faciəsində ata Ağayar kişi, oğlu, Malik və gəlini Əliyeva Sona Bəhlul qızı digər xocalılar kimi erməni qaniçən quldurları, faşistləri tərəfindən əzab-əziyyət və işgəncə ilə qətlə yetirilib və yandırılıblar.

İmani Suqra Adil qızı oğlanları İmani Bakir və Sahib, qızı Məhbub ilə meşələrdən şaxtada, boranda sürünə-sürünə gündüzlər gizlənib, gecələr hərəkət edə-edə, üst-başları cürüq-cürüq, ayaqyalın, başıaçıq yaralı halda 10 gündən sonra Ağdamda məskunlaşan qızı Elmiranın evinə yaralı halda çatıblar. Bir aya qədər Ağdam xəstəxanasında müalicə olunublar. Sonradan Bakı şəhərinə, Suraxanı qəsəbəsində məcburi qaçqın və köçkün evlərində məskunlaşıblar. Bütün bu dərdlərə, əzab-əziyyətlərə tab gətirə bilməyən İmani Bakir Ağayar oğlu 1994-cü ilin yanvar ayının 1-də ürəyi əbədi dayanıb. Xocalı soyqırımını, ailənin dəhşətli faciəsini gözləri ilə görən İmani Ağayarın ömür-gün yoldaşı İmani Suqra Adil qızının 1996-cı ilin mart ayının 15-də ürəyi partlayıb. Dünyasını dəyişib əbədiyyətə qovuşdu. Suqra xanımın ruhu ömür-gün yoldaşının, gəlininin, oğlanlarının və qızının ruhuna qovuşub. Hal-hazırda İmani Ağayar Salman oğlunun Ağdamda İmani Elmira adlı qızı yaşayır.

Ekspress.-2011.- 4 mart.- S.13.