"ABŞ-da Azərbaycan haqqında təsəvvürlər genişlənib"

"Birləşmiş Ştatlardakı soydaşlarımız təhsil səviyyəsinə, bacarığına görə buradakı mühacirlər arasında ön sıraları tutur"

Tanıtım: Əslən Bakıdan olan Bədir Məmmədli 1992-ci ildən ABŞ-da məskunlaşıb. Ali təhsilini də bu ölkədə alıb. Hal-hazırda Vaşinqton şəhərində federal dövlət departamentlərindən birində mühasibat şöbəsinə rəhbərlik edir. ABŞ Azərbaycanlıları Şəbəkəsinin rəhbəridi. Ailəlidi, bir oğlu, bir qızı var.

Dünyanın aparıcı dövləti olan Amerikada Azərbaycan necə tanınır? Okeanın o tayında ölkəmiz haqqında hansı təsəvvürlərə malikdirlər? ABŞ Azərbaycanlıları Şəbəkəsinin rəhbəri Bədir Məmmədli ilə müsahibəmizdə bizi maraqlandıran bu və başqa suallara cavab tapmışıq.

- İstərdim söhbətə rəhbərlik etdiyiniz təşkilatın yaranma tarixinə nazər salmaqla başlayaq. ABŞ Azərbaycanlıları Şəbəkəsi nə zaman yaranıb və qarşıya qoyduğu məqsəd nədir?

- Bu təşkilat 2007-ci ildə ABŞ-dakı fəallarımızdan Adil Bağırovun, Yusif Babanlının və mənim birgə təşəbbüsümüz sayəsində yaranıb. Qurumun əsas məqsədləri Birləşmiş Ştatlarda yaşayan soydaşlarımızı siyasi cəhətdən maarifləndirmək, onları ABŞ-ın siyasi həyatına daha yaxından cəlb etmək, ABŞ ictimaiyyətinə və eləcə də siyasi dairələrinə Azərbaycanın bir dövlət kimi əhəmiyyətini çatdırmaq, hər iki ölkə arasındakı münasibətlərin daha da möhkəmlənməsinə yardımçı olmaq və ermənilərin Azərbaycana və eləcə də Türk Dünyasına qarşı təbliğatını zərərsizləşdirməkdir.

- Vaşinqtonda nə qədər azərbaycanlı yaşayır?

- Bununla bağlı heç bir statistik açıqlama olmadığından, bu suala dəqiq cavab verməkdə təəssüf ki, çətinlik çəkirəm. Lakin təqribi araşdırmalara əsaslansam deyə bilərəm ki, ABŞ-da 400 minə yaxın soydaşımız yaşayır ki, onun da 70-80 faizi Cənubdan olan həmvətənlərimizdir. O ki qaldı yaşadığım Vaşinqton və onun ətrafındakı ərazilərə, buradakı azərbaycanlıların sayı cənublu soydaşlarımızla birgə 15-20 min ehtimal edilir. Azərbaycanlıların böyük əksəriyyəti Kaliforniya, Texas, Nyu York və Nyu Cersi ştatlarında cəmləşib.

- Vaşinqtondakı azərbaycanlılar hansı sahələrdə çalışırlar?

- ABŞ-dakı, xüsusən də Vaşinqtondakı soydaşlarımız öz təhsil səviyyəsinə, bacarığına və tutmuş olduğu vəzifəsinə görə buradakı mühacirlər arasında ön sıraları tutur. Onlar arasında ali məktəb müəllimləri, dövlət qulluqçuları, həkimlər, hüquqşunaslar, mühəndislər, xırda biznes sahibkarları və QHT əməkdaşları az deyil. Soydaşlarımız arasında yüksək ali təhsil alanların sayı da hər il artır. Onların böyük əksəriyyətini müxtəlif sahələrdə çalışaraq axşam və ya İnternet vasitəsilə təhsillərini davam etdirən soydaşlarımız tutur. Ötən 10 illə müqayisədə, bu ölkədə təhsil alan tələbələrimizin də sayı xeyli artıb. Tələbələrimiz ABŞ-ın ən nüfuzlu ali tədris ocaqlarında müxtəlif ixtisaslara yiyələnirlər. Fərəhlə deməliyəm ki, öz təhsillərini davam etdirməklə yanaşı, onlar həm də diaspor fəallarına yaxından yardımçı olurlar.

- Azərbaycan həqiqətlərini Amerika cəmiyyətinə çatdırmaq üçün hansı işləri görürsünüz?

- Bu sahədə xeyli nailiyyətlər əldə etmişik. Şəbəkəmiz müasir texnologiyadan yararlanaraq müxtəlif vasitələrlə ABŞ mətbuatına və yerli, eləcə də federal qanunvericilərə Azərbaycan həqiqətlərini çatdırır. Məsələn, şəbəkəmizin yardımı ilə müxtəlif ştatlarda yaşayan soydaşlarımız Azərbaycanla və eləcə də erməni irticası ilə bağlı yerli qəzetlərdə onlarca məqalə və məktublar dərc etdiriblər. Vaxtaşırı olaraq çox önəmli məsələlərlə bağlı ABŞ prezidentinə və konqresmenlərə müraciət üçün kütləvi məktub kampaniyaları təşkil edirik ki, buna da Amerikanın hər yerində yaşayan minlərlə soydaşımız qoşulur. Bundan başqa, şəbəkəmiz Azərbaycanla bağlı müntəzəm olaraq press-relizlər edir və bunlar təkcə mətbuat üçün deyil və həm də konqresmenlər üçün nəzərdə tutulur. Eləcə də, təşkilatımız müxtəlif tədbirlər keçirərək və ya başqa təşkilatlar tərəfindən keçirilən tədbirlərə qatılaraq Azərbaycanla bağlı məlumatlar yayır və erməni lobbisinin Azərbaycanla bağlı yalanlarını ifşa edir.

- Keçirdiyiniz tədbirlərdə Güney Azərbaycandan olan soydaşlarımız da iştirak edirlərmi?

- Əlbəttə. Güneyli soydaşlarımızın böyük əksəriyyəti özlərini Azərbaycanın ayrılmaz bir parçası hiss edir və Azərbaycanın problemlərini öz problemləri, nailiyyətlərini öz nailiyyətləri hesab edirlər.

- ABŞ-dakı digər Azərbaycan diaspor təşkilatları ilə münasibətləriniz hansı səviyyədədir?

- Bu təşkilatlarla münasibətlərimiz qarşılıqlı hörmət, dostluq və əməkdaşlıq əsasında qurulub. Sözsüz ki, bu başqa cür ola da bilməz. Baxmayaraq ki, hər bir təşkilatın özünəməxsus idarəetmə forması, strukturu, əhatə dairəsi və öhdəliyi var, bizim hamımızin ümumi məqsədlərimiz və milli maraqlarımız demək olar ki, eynidir. Bizi birləşdirən amillər bizi ayıran amillərdən daha çoxdur. Eyni sözləri ABŞ-da fəaliyyət göstərən və sıx əlaqəmiz olan dost türk təşkilatları barədə də demək olar.

- Azərbaycan-Nyu-York Assosiasiyasının rəhbəri Əli Nəsibov qəzetimizə müsahibəsində bildirib ki, Vaşinqtonda Azərbaycan Konqresi adlı bir orqan yaratmaq lazımdır ki, Amerikada olan bütün Azərbaycan cəmiyyətləri bir araya gəlsin. Sizin bu təklifə münasibətinizi bilmək istərdik...

- Bu təklifi yalnız alqışlayıram. Belə bir orqan artıq uzun bir müddətdir ki, türk diaspor təşkilatlarında mövcuddur. Mən əminəm ki, koordinasiya və ümumi səylərin birləşdirilməsi baxımından bu, çox mühüm bir addım olardı. Amma onu da nəzərə almaq lazımdır ki, bu özü çox məsuliyyətli və ciddi bir vəzifədir. Bunun həyata keçirilməsi üçün ilk növbədə maliyyə mənbəyi lazımdı.

- ABŞ Konqresində Azərbaycan lobbisi yaratmaq üçün hansı işləri görmək lazımdı?

- Əvvəla, qeyd edim ki, ABŞ Konqresində sayı 50-yə yaxın olan Azərbaycan İşçi Qrupu fəaliyyət göstərir ki, onun da üzvləri Azərbaycanla ABŞ arasında münasibətlərin daha da möhkəmlənməsinə və Azərbaycanın bir strateji əməkdaş kimi bu ölkədə nüfuzunun daha da artmasını arzulayan konqresmenlərdir. Onlar qətiyyən lobbiçi deyillər, çünki lobbiçilərdən fərqli olaraq onlar heç bir şəxsi maraq və ya maliyyə mənbəyi güdmürlər. Bizim də məqsədimiz ABŞ Konqresinə məhz bu yolla təsir göstərməkdir.

- Vaşinqtondakı Azərbaycan səfirliyindən bir diqqət görürsünüzmü?

- Sözsüz. Hafiz Paşayevin, Yaşar Əliyevin fəaliyyəti dövründə səfirliyimiz hər zaman biz azərbaycanlıların üzünə açıq olub. Əgər bizi narahat edən hər hansı bir məsələ və ya hər hansı bir təklifimiz olubsa, səfirlərimiz və ya onların köməkçiləri hər zaman bizi dinləməyə hazır olublar. Hazırda ABŞ-a yeni səfir təyin olunub və inanırıq ki, səfirlik burada yaşayan azərbaycanlılara diqqətini əsirgəməyəcək.

- Bəs, Azərbaycanın Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi gördüyünüz işlərdə sizə yardımçı olurmu?

- Diaspor Komitəsilə bizim çox sıx əlaqələrimiz var. Müntəzəm olaraq Komitənin əməkdaşlarıyla təmasda olur və görüləcək işlərimizi müzakirə edirik. Sevindirici haldır ki, Komitə son on il ərzində Amerikaya olan diqqəti daha da artırıb. Amerikanın müxtəlif ştatlarında keçirilən konsert proqramları, mədəni tədbirlər və diaspor toplantıları məhz Diaspora Komitəsinin yaxından yardımı ilə baş tutub.

- ABŞ-da Azərbaycanı necə tanıyırlar?

- Əgər əvvəllər amerikalılar Azərbaycanı inkişaf etməkdə olan post-sovet neft ölkəsi kimi tanıyırdılarsa, artıq bu təsəvvürlər bir xeyli genişlənib. İndi Azərbaycan amerikalıların gözündə strateji tərəfdaş, hərbi müttəfiq, ABŞ iqtisadiyyatına müsbət mənada təsir göstərə biləcək iqtisadi partnyor, dünya qaz bazarında yeni nüfuz sahibi, BMT-nin ən yüksək pilləsində dünya siyasətinə təsir edə biləcək bir üzv və nəhayət, dünya mədəniyyətinə və incəsənətinə öz layiqli töhfəsini verən "Eurovision" qalibi kimi tanınır.

- Bildiyiniz kimi, Azərbaycan-Türk Diaspor Təşkilatlarının Birgə Fəaliyyət Strategiyası qəbul olunub. Bu baxımdan ABŞ-da Azərbaycan-Türk diaspor təşkilatları arasındakı münasibətlərin hansı səviyyədə olduğunu bilmək istərdik...

- Bu münasibətlər son dərəcə isti və işgüzardır və daha da möhkəmlənir. Azərbaycanlıların tədbirlərini türklərsiz, türklərin tədbirlərini bizsiz təsəvvür etmək qeyri mümkündür. Biz müntəzəm olaraq görüşür, fikir mübadiləsi edir və qarşıda görüləcək işləri birgə müzakirə edirik. Əlbəttə ki, erməni lobbisinin Türk Dünyasına qarşı apardığı əməlləri və atacağı addımları hər zaman diqqət mərkəzində saxlayırıq.

- ABŞ-Azərbaycan münasibətləri sizi qane edirmi?

- Qane etməyinə edir, amma bu münasibətlər daha mehriban ola bilərdi, əgər rüsvayçı 907-ci düzəliş olmasaydı və bir də bəzi şəxsi maraq güdən ermənipərəst konqresmenlər öz erməni seçicilərinin maraqlarını ölkə maraqlarından üstün tutmasaydılar.

- Qarabağ probleminin həlli ABŞ-dan necə görünür?

- İstəsək də, istəməsək də ABŞ bu problemin həllini yalnız sülh yolunda görür və Amerika hökuməti bunu dəfələrlə bəyan edib. Eyni zamanda, ABŞ dövləti hər zaman Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi sayıb və "Dağlıq Qarabağ Respublikası"nı tanımadığını bildirib.

- ABŞ-da azərbaycanlıların mətbuat orqanı varmı?

- Belə bir orqan Əli Nəsibovun başçılıq etdiyi Nyu-York Azərbaycan Cəmiyyətinə məxsusdur. Bundan başqa bəzi təşkilatların internet vasitəsilə mətbuat orqanları da mövcuddur. Eləcə də, ABŞ-da cənublu soydaşımız Əhməd Obalının rəhbərlik etdiyi "GünAZ" Televiziyası fəaliyyət göstərir ki, onun da əsas məqsədi Cənubda yaşayan soydaşlarımızın problemlərini işıqlandırmaqdı. Daha sonra, Vaşinqtondakı Qarabağ Fondu ingilis dilində həftədə bir neçə saat yerli radioda Azərbaycan və onun mədəniyyəti ilə bağlı verilişlər təqdim edir.

- ABŞ mətbuatı ilə əlaqələriniz necədir? Bu ölkənin KİV-ində Azərbaycanla bağlı məlumatlar gedirmi?

- Yuxarıda qeyd etdiiyim kimi, bizim şəbəkənin yardımı vasitəsilə yerli mətbuatda soydaşlarımızın onlarca məktub və məqaləsi dərc olunub. Azərbaycanla bağlı digər yazılara gəlincə, onu deməliyəm ki, ABŞ-ın nüfuzlu qəzetlərinin Azərbaycana marağı xeyli artıb. Təkcə Azərbaycan BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasına qeyri-daimi üzv seçiləndə, mən özüm bir neçə maraqlı məqalənin şahidi oldum. Sözsüz ki, bu yazılarda Azərbaycanda neft və qaz hasilatı, Azərbaycanın qlobal enerji layihələrində tutduğu rola daha geniş yer ayrılır. Daha bir maraqlı faktı da qeyd etməliyəm ki, Azərbaycana daha çox amerikalı turistin getdiyini nəzərə alsaq, ara-sıra qəzetlərdə amerikalı jurnalistlərin və tədqiqatçıların maraqlı müşahidə və təəssüratlarıyla dolu yazılarına da rast gəlmək olur. Təəccüblü deyil ki, bəzən yerli mətbuatda ermənilərin də Azərbaycanla bağlı böhtan və iftira ilə dolu yazılarına da rast gəlinir. Sözsüz ki, biz bu cür yazıları cavabsız qoymuruq.

Aqil ASLAN

Ekspress.- 2011.- 11 noyabr.- S. 12.