"Nizami bütün dünyanın şairidir"

Seyid Məhəmməd Hüseyni: "İranda Nizami Gəncəvini şairlərin başçısı, padşahı adlandırırlar"

"Nizami Gəncəvi dünyəvi şairdir. Şübhəsiz ki, bu günlər həm mənim, həm mənimlə gələn nümayəndə heyəti üçün unudulmaz günlərdir. Biz Gəncə əhalisi ilə tanışlığı və Şeyx Nizami məqbərəsini ziyarətimizi heç vaxt unutmayacağıq", - APA-nın Qərb bürosunun məlumatına görə, bu açıqlamanı jurnalistlərə Gəncədə səfərdə olan İranın islami irşad və mədəniyyət naziri Seyid Məhəmməd Hüseyni verib.

O, Nizami Gəncəvinin şeirlərini mütəmadi oxuduğunu deyib: "Bu gün şeirlərini oxuduğumuz Nizaminin məqbərəsini ziyarət etmək bizə xüsusi zövq verir. Nizami Gəncəvi bəşəri bir şəxsiyyətdir. Ona görə də dünyanın böyük tədqiqatçılarını öz əsərlərinə, öz şəxsiyyətinə cəlb edib. Dünyanın böyük elmi mərkəzlərində onun şəxsiyyəti haqda, onun əsərlərinin zənginliyi haqda tədqiqatlar aparılır. O cümlədən, İran İslam Respublikasında da belə tədqiqatlarla məşğuldurlar. İranda Nizami Gəncəvini şairlərin başçısı, padşahı adlandırırlar. Nizaminin "Xəmsə"si İranda ən çox satılan şeir kitablarındandır. Dəfələrlə yenidən çap olunan bu kitablar tələbələr və ədəbiyyatsevərlər tərəfindən sevilərək oxunur. Nizami Gəncəvi təkcə şair deyil, eyni zamanda, filosof, mütəfəkkir, müdrik, arif bir şəxsdir. Onun əsərlərinin məzmunu tamamilə islamın mənəvi xəzinəsindən götürülüb. Biz ümidvarıq ki, bu görüşümüzdən sonra xalqlarımız Nizami Gəncəvini daha da yaxından tanıyacaqlar. Bildiyimə görə, qarşıdan Nizami Gəncəvinin 870 illiyi ilə əlaqədar yubiley tədbirləri gəlir. Mən də İrandakı tədqiqatçıları, nizamişünasları bu mərasimlərə göndərməyə çalışacağam".

Nazir Nizami Gəncəvini Azərbaycan, yoxsa İran şairi hesab etməsi ilə bağlı sualı belə cavablandırıb: "Böyük şəxsiyyətləri hansısa sərhədlərlə məhdudlaşdırmaq düzgün deyil, Nizami Gəncəvi bütün dünyanın şairidir. Ədalət, sülh, haqq sevən hər bir şəxs Nizami Gəncəvinin əsərlərindən faydalanmalıdır. Necə ki, Sədi Şirazi, Hafiz ümumbəşəri şair sayılırlar. Onları bir coğrafi məkanla məhdudlaşdırmaq düzgün deyil. Azərbaycanın və Gəncənin fəxri olan Nizami Gəncəvi də təkcə Azərbaycanın yox, bütün dünyanın şairidir və hamı onun gözəl mənəvi xəzinələrindən istifadə etməlidir".

Bu arada Azərbaycan Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi İranın "Fars" agentliyi və "Tehran Tayms" kütləvi informasiya vasitələrində getmiş yanlış məlumatları təkzib edib. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin mətbuat katibi Zöhrə Əliyeva APA-ya bildirib ki, maraqlı sərgilərin, bədii kino nümayişlərinin, ədəbi-elmi görüşlərin uğurla davam etdiyi günlərdə təəssüf ki, İranın "Fars Xəbər Agentliyi" və "Tehran Tayms" kimi informasiya vasitələri bu əhəmiyyətli mədəniyyət hadisəsini işıqlandırarkən ədəbiyyat və mədəniyyət tarixindən bütün dünyaya məlum olan gerçək faktları təhrif etməyə cəhd göstəriblər. "Tehran Tayms" Nizami Gəncəvinin Azərbaycanın qədim şəhəri Gəncədə yaşayıb-yaratdığını, vəfat etdiyini, mavzoleyinin orada yerləşdiyini yazsa da, dahi azərbaycanlını İran şairi kimi təqdim edib. "Fars Xəbər Agentliyi" də eyni kobud yanlışlığa yol verib.

Z.Əliyeva deyib ki, bununla əlaqədar Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi İranın mətbuat orqanlarına yol tapmış yanlış məlumatlara qarşı qəti etirazını və dərin təəssüf hissini bildirir, bütün tarixi, ədəbi məxəzlərin, dünya ictimaiyyətinin, Nizamişünaslıq elminin təkzibolunmaz dəlillərinə əsasən Nizami Gəncəvinin İran şairi deyil, Azərbaycan şairi olduğunu, Azərbaycanın qədim şəhəri Gəncədə doğulub yaşadığını, orada əbədiyyətə qovuşduğunu bəyan edir: "9 əsr ərzində Nizami Gəncəvi adı, onun ölməz irsi həmişə Azərbaycana məxsus olub, dahi şairi dünya sivilizasiyasına Azərbaycan xalqı bəxş edib. Dövrün ədəbi qaydalarına uyğun olaraq bir çox digər Azərbaycan şairləri kimi, Nizami Gəncəvinin də öz əsərlərini fars dilində yaratması onun milli mənsubiyyətini təyinetmə mövzusu olmayıb və ola da bilməz. İnanırıq ki, "Fars Xəbər Agentliyi"nin və "Tehran Tayms"ın yanlış məlumatları İran cəmiyyətinin mövqeyini ifadə etmir və hər hansı bir xəbər qurumunun mətbuat qanunlarına məsuliyyətsiz münasibəti İran-Azərbaycan mədəni əlaqələrinin gələcək inkişafına kölgə sala bilməz".

Ekspress.- 2011.- 6 oktyabr.- S. 23.