Mir Cəfərin məhkəməsi necə hazırlanmışdır

 

  Azərbaycanda ötən əsrin ən qalmaqallı və indiyədək ətrafında söz-söhbətlərin dolaşdığı məhkəmələrdən biri Mir Cəfər Bağırovun məşhur məhkəməsi olmuşdur. Tanınmış yazıçı-tədqiqatçı Teyyub Qurban bu məhkəmə, onun necə və kimlərin sifarişi ilə hazırlanmasını arxiv materialları əsasında araşdırıb.

 

   (əvvəli ötən şənbə   saylarımızda)

 

   1976-cı ildə Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Pedaqoji elmlər İnstitutunda fiziki tərbiyə və hərbi hazırlıq şöbəsi açılması respublikada fiziki tərbiyə sahəsində pedaqoji tədqiqatlara, fiziki tərbiyənin cəmiyyətdə roluna böyük təkan verdi. Burada məktəblilərin fiziki tərbiyəsinin elmi əsasları, ümumtəhsil məktəbləri üçün fiziki tərbiyə üzrə metodiki vəsaitlər hazırlanırdı.

   1977-ci ilin iyul ayında gənclərin İkinci Ümumittifaq idman oyunları keçirilmişdi. Azərbaycanı 341 idmançı təmsil edirdi. Onlardan 73-ü mükafata layiq görülmüşdü. İlk medalları sərbəst üsulla güləşənlər - İ.Rəhimov gümüş, A.Məmmədov və F.Abdullayev bürünc medal almışlar. Azərbaycanın klassik üsulla güləşənləri - R.Hacıbəyov, M.Mehrəliyev, K.Akayev və N.Karpatev qazanmışlar (Bax: yuxarıda adı çəkilən kitab, səh. 100-103).

   1980-ci il oktyabrın 17-də Azərbaycan KP MK Bürosunun "S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi İnstitutunun 50 illiyi barədə" qərarından beş gün sonra, oktyabrın 22-də Rafiq Rəcəbov rektoru olduğu ali məktəb üzrə əmr imzalamışdır. Əmrdə deyilir ki, Azərbaycan komsomolunun 60 illiyi və Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi İnstitutunun yarıməsrlik yubileyləri ilə əlaqədar 1980-ci il oktyabrın 17-dən 24-dək V.İ.Lenin adına respublika stadionunda Azərbaycan DBTİ-nin idman-bədii çıxışına hazırlığın son mərhələsi elan olunur.

   Bu, professor Rafiq Rəcəbovun rektor vəzifəsində imzaladığı son qərarı idi. Əlli yaşlı alim, pedaqoq, təşkilatçı ictimai xadim qaçış yollarında köhlən atın yəhərindən cərimə zolağına atılmışdı.

   1980-ci ilin noyabrın 25-dən 1989-cu ilin dekabrın 5-dək sıxıntılı güzəran keçirən sıravi müəllimlər arasında qərar tutmalı olmuşdur. Sonrasını isə... arxiv materialları nəql edir:

 

   "Azərbaycan SSR Xalq Təhsili Nazirliyinə

 

   Professor Rəcəbov Rafiq Əbdül oğlunu 1949-cu ildən yaxından tanıyıram. Onun elmi və təşkilatçılıq qabiliyyəti məni həmişə maraqlandırmışdır. Universitetdə oxuyarkən komsomol lideri kimi tanınan R.Ə.Rəcəbov yoldaş özünün təşkilatçılıq bacarığı ilə hamını heyran edirdi. Bu keyfiyyətləri sonralar icra etdiyi yüksək partiya və sovet vəzifələrində də nümayiş etdirmişdir. R.Rəcəbovun prinsipial həyat mövqeyi, diqqətəlayiq insani keyfiyyətləri vardır. Hazırda institutumuzun ən hörmətli professorlarından sayılan rafiq müəllimin səmimiliyi, xeyirxahlığı, eyni zamanda özünə, iş yoldaşlarına və tələbələrə tələbkarlığı hamıya məlumdur. İnstitutumuzun partiya və ictimai həyatında ən fəal surətdə iştirak edən professor Rafiq Rəcəbov yüksək intizamçılıq və icraçılıq nümunəsi göstərir, mədəni davranışı ilə seçilir.

   Professor R.Rəcəbov tarix elmləri doktoru kimi elmi səriştəyə malik olan bir alimdir. Onun tez-tez nəşr olunan məqalə və kitabları elmi kamillik nümunəsidir. R.Rəcəbov dərin biliyə, müəllimlik bacarığına və natiqlik məharətinə malik yüksəkixtisaslı ali məktəb müəllimidir. Bu yaxınlarda professor R.Rəcəbovun Sov. İKP tarixi kafedrasına müdir seçildiyini eşitdikdə çox sevindim. Çünki bu kafedraya yüksək elmi və təşkilatçılıq bacarığı olan, prinsipial, obyektiv mövqeli mütəxəssis başçılıq edəcəkdir. Axı o, Azərbaycan KP MK-nın elm və təhsil müəssisələri şöbəsinin müdiri, institutun rektoru işləmiş, pedaqoji işin bütün sirlərinə yaxşı bələd olan bir mütəxəssisdir.

 

   Fəlsəfə kafedrasının dosenti Abdulla Əhədov

 

   15 fevral 1989-cu il."

 

   Azərbaycan Respublikası Prezidenti İşlər İdarəsi Siyasi Sənədlər Arxivində Azərbaycan SSR Təhsil naziri Rafiq Babaş oğlu Feyzullayevin imzası ilə Azərbaycan KP MK-ya məktubu və R.Ə.Rəcəbov haqqında xasiyyətnamə ilə də tanış olmaq mümkündür:

 

   "Azərbaycan KP MK-nın ideoloji şöbəsinə

 

   1989-cu il oktyabrın 4-də M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutu Sov. İKP tarixi kafedrası üzrə (protokol N 30) müsabiqədən keçmiş professor Rəcəbov Rafiq Əbdül oğlunu kafedra müdiri vəzifəsinə təsdiq etməyi xahiş edirik.

 

   Nazir R.Feyzullayev

 

   19.10.1989-cu il."

 

   Nazirin məktubundan bir ay sonra, 1989-cu il dekabrın 5-də Azərbaycan KP MK Katibliyinin aşağıdakı qərarı çıxmışdır:

 

   "Azərbaycan Kommunisit Partiyası Mərkəzi Komitəsi Katibliyinin 1989-cu il 5 dekabr tarixli (protokol N 32, paraqraf 6)

 

   Qərarı

 

   R.Ə.Rəcəbov yoldaş barədə

 

   Rafiq Əbdül oğlu Rəcəbovun M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Neft Kimya İnstitutu Sov. İKP tarixi kafedrasının müdiri təsdiq olunmasına dair Azərbaycan SSR Xalq Təhsili Nazirliyinin təklifi qəbul edilsin.

 

   Azərbaycan KP MK katibi Ə.Vəzirov

 

   16.12.1989-cu il."

 

   ARAYIŞ. Vəzirov Əbdürrəhman Xəlil oğlu 1930-cu il may ayının 26-da Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Sovet partiya dövlət xadimi, diplomat. 1952-ci ildən Sov. İKP üzvü. Fəhlə ailəsində doğulmuşdur. M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Sənaye İnstitutunu bitirmişdir. 1951-ci ildən İnstitutda ÜİLKGİ MK-nın komsomol təşkilatçısı işləmişdir. 1954-cü ildə Azərbaycan LKGİ MK-nın katibi, 1956-cı ildə ikinci katibi, 1957-ci ildə birinci katibi seçilmişdir. 1959-70-ci illərdə Ümumittifaq Lenin Kommunist Gənclər İttifaqı (ÜİLKGİ) Mərkəzi Komitəsinin katibi olmuşdur. 1970-ci ildə partiya işinə irəli çəkilmiş, Kirovabad Şəhər Partiya Komitəsinin birinci katibi seçilmişdir. 1974-cü ildən Azərbaycan KP MK sənaye-nəqliyyat şöbəsinin müdiri işləmişdir. 1976-cı ildən diplomatik işdə olmuşdur. Fövqəladə Səlahiyyətli Səfir rütbəsi var. Kəlkətədə (Hindistan) SSRİ-nin Baş Konsulu (1976-80), Nepalda SSRİ-nin Fövqəladə Səlahiyyətli Səfiri (1980-85) olmuş, 1985-ci ilin mayından SSRİ-nin Pakistanda Fövqəladə Səlahiyyətli Səfiridir. Dəfələrlə Azərbaycan KP MK-nın üzvü seçilmiş, 1959-70-ci illərdə ÜİHMŞ Rəyasət Heyətinin, Lenin mükafatları Komitəsinin üzvü olmuşdur. SSRİ Ali Sovetinin (Səkkizinci çağırış), deputatı olmuşdur. Oktyabr İnqilabı, 2 Qırmızı Əmək Bayrağı, Xalqlar Dostluğu, "Şərəf nişanı" ordenləri medallarla (həmçinin ADR-in "Xidmətə görə" medalı ilə) təltif edilmişdir. (Bax, Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, 10-cu cild, Bakı, 1987, səh. 590).

 

 

   (ardı var)

 

 

   Teyyub Qurban

 

   Ekspress.-2012.- 28-30 aprel.- S. 15.