Ata yolu həm məsuliyyətli, həm də şərəflidir

O, gözlərini bu dünyaya açandan evdə tar səsi eşidib və tarla böyüyüb. Böyük ustad tarzənin ailəsində başqa cürə də ola bilməzdi. Lakin və təbii ki, ailə mühiti əsas şərtlərdən biri olsa da, ən birinci şərt deyil: başlıcası istedad, Tanrı vergisidir. Zira böyük sənətkarların əksəriyyətinin övladları heç də atalarının yolunu davam etdirməyiblər...

O isə adından lap kiçik yaşlarından söz etdirə bilmişdi. 14 yaşında - 1998-ci ildə mərhum prezidenti Heydər Əliyevin sərəncamı ilə adı gənc istedadların "Qızıl kitabı"na yazılmış, gənc istedad kimi Prezident təqaüdünə layiq görülmüşdü...

Beləliklə, həmsöhbətimiz gənc tarzən, dirijor və müəllim Əyyub Ramiz oğlu Quliyevdir. Müsahibəyə başlamazdan əvvəl iyulun 26-da 28 yaşı tamam olan Əyyub Quliyevin bu gənc yaşında nələrə nail olduğunu xatırlatmaq istərdim: 21 yaşında Bakı Musiqi Akademiyasının dirijorluq fakultəsini (prof. Y.Adıgözəlovun sinfi) fərqlənmə ilə bitirib. 2005-2007-ci illərdə Rimski-Korsakov adına Sankt-Peterburq Dövlət Konservatoriyasının aspiranturasında opera-simfonik dirijorluğu ixtisası üzrə professor A.İ.Polişukun sinfində və 2008-ci ildə Vyana Dövlət Musiqi və İncə Sənətlər Universitetində professor Mark Stringerin sinfində təhsil alıb. 2006-2008-ci illərdə "Kadakes" simfonik orkestri (İspaniya), "Trondxaym" orkestri (Norveç), Brno Filarmonik orkestri (Çexiya), Podlyaziya Opera və Filarmonik orkestri, Baltik Filarmonik orkestri, Kelts, Kotsalin və Lublin şəhərlərinin simfonik orkestrləri (Polşa), Zaqreb Filarmonik orkestri (Xorvatiya), Sankt-Peterburq Dövlət simfonik orkestri, Dövlət Kapellasinin simfonik orkestri, Ermitaj Dövlət orkestri, Novosibirsk Filarmonik orkestri, Belarus Respublikasının Dövlət Akademik simfonik orkestri və Azərbaycan Dövlət simfonik orkestrinə dirijorluq edib.

2007-ci ilin yanvarında Podlyaziya Orkestri və Belarusun Dövlət Xor Kapellası ilə birlikdə C.Puççininin "Messa di Gloria" əsərinin ifasını dirijor kimi həyata keçirmişdir. Həmin ilin may ayında isə Sankt-Peterburq Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında Mosartın "Fiqaronun toyu" operası ilə bilavasitə opera dirijoru kimi debüt edib.

Dünyanın bir çox məşhur səhnələrində çıxış edib: P.Çaykovski adına Moskva Dövlət Konservatoriyasının Böyük zalı, SanktPeterburq Konservatoriyasının "Qlazunov zalı", Moskvanın "Rossiya" konsert zalı, Londonun "Ron Xobbard salonu" və "Kensington holl"u, Norveçin "Stavanger konzertholl"u, "Haakonshallen"i, Polşanın "Podlaziya Opera və Filarmoniyası", "Baltik Filarmoniyası", Xorvatiyanın "Lisinski zalı", Avstriyanin "Schloss Reichenau" salonu.

Hazırda Qəbələdə keçirilən IV Beynəlxalq Musiqi Festivalının dirijorlarından biri də Əyyub Quliyevdir...

- Nail olduqlarınızın və çıxış etdiyiniz səhnələrin yalnız bir qismini sadalamaqla yetərləndim. Uğurların, istedadının qandan, kökdən gəldiyi bəllidir. Amma hər halda bunlara necə nail oldunuz, bu səviyyədə sənətinizi necə təsdiq edə bildiniz?

- Ata yolunu davam etdirmək məsuliyyətli olduğu qədər həm də şərəflidir. Çünki artıq adı tarixə yazılmış bir insanın -Ramiz Quliyevin sənətini davam etdirmək artıq özü böyük bir addım, böyük bir məsuliyyətdir. Ramiz Quliyev təkrarolunmaz sənətkar olduğu üçün onun sənətdə elədiklərini təkrar etmək mümkün deyil. Bununla belə, birincisi, onun ailəsi kimi, ikincisi, sənətinin davamçısı kimi, üçüncüsü, tələbəsi kimi, dördüncüsü, onunla eyni səhnədə çıxış edən həmkarı kimi və nəhayət, onu dünya səhnəsində müşayiət edən dirijor kimi çalışıram ki, Ramiz Quliyev adına, sənətinə layiq ola bilim. Hər dəfə konsert proqramlarında çıxış edərkən çalışıram ki, Ramiz Quliyevin mükəmməl ifasının yanında, heç olmasa müəyyən qədər onu sevindirəcək, onun üçün maraqlı olacaq, onun ifasını tamamlayan bir ifa təqdim edə bilim. Bilirsinizmi, onun qoyduğu yol, təqdim etdiyi ifa tərzi o qədər aydın və mükəmməldir ki, artıq heç bir şey ona mane ola bilməz. Bu baxımdan hər zaman çalışmışam bu tamlığı qoruya bilim. Onun sənətinə yaxınlaşmaq, çatmaq artıq mürəkkəb bir vəzifədir.

- Yəqin bununla bağlıdır ki, sənətdə özünüzə fərqli bir cığır açmaqı qərara aldınız və dirijorluğa meyl etdiniz...

- Ramiz Quliyevi bu sənətdə təkrar etmək artıq təqlid olardı, onu bu sənətdə keçməyə ümid etməksə sadəcə qeyri-realdır. Odur ki, fərqli yolla addımlamağa başladım. Hazırda mən simfonik opera dirijorluğu ilə məşğul oluram. Bu, böyükmiqyaslı - Avropa yönlü, dünya yönlü bir istiqamətdi. Və bu istiqamətdə də uğur qazanmağıma, özümü təsdiq etməyimə görə Ramiz Quliyevə borcluyam. Çünki Ramiz Quliyev 1964-cü ildən bu sənətdədir. Məhz bu otaqda (Bakı Musiqi Akademiyasında Ramiz Quliyevin dərs dediyi otağı nəzərdə tutur - U.Q.) Niyazi, Səid Rüstəmov, Fikrət Əmirov kimi böyük ustadlarla bir araya gəliblər. Mən də bu məktəbdə yetişmişəm və hər zaman bunun məsuliyyətini dərk edirəm. Sənətdə tarzən kimi davam etməməyimin bir səbəbi də odur ki, artıq Ramiz müəllimin yanında 2-ci, 3-cü və ya 5-ci olmaqdansa, dirijor kimi özümü birinci olaraq göstərməyi seçdim. Onu da etiraf etmək istərdim ki, tar ifaçılığı olmasaydı, milli musiqidən bəhrələnə bilməsəydim, heç yaxşı dirijor ola bilməzdim. Məsələn, mən hazırda rahat şəkildə Fikrət Əmirovun simfonik muğamlarını, Niyazinin "Rast"ını ifa edə bilirəm, Soltan Hacıbəyovun "Karvan"ını ifa edirəm. Çünki bu musiqilərin sədaları altında böyümüşəm, mənimsəmişəm. Yəni Ramiz müəllimin məktəbi hesabına bu sənətdə özümü rahat hiss edə bilirəm.

- Ramiz müəllimlə sənət münasibətləriniz bütün Azərbaycana bəllidir, ata-oğul kimi münasibətləriniz necədir?

- Sənət münasibətlərimiz hansı səviyyədədirsə, ata-oğul münasibətlərimiz də eyni səviyyədədir. Sənətdə tələbkar olan Ramiz Quliyev ata kimi də çox tələbkardır. Yeri gələndə sərt, yeri gələndə ciddi, tələbkar, eyni zamanda səmimi və sözünün ağası olan bir insandır.

- Dünyanın onlarla ölkəsində Azərbaycanı birgə təmsil etmisiniz. Bu səfərlərə yalnız getdiyiniz məqamlar olubmu?

- Hələ uşaq yaşlarından səfər nə olduğunu anlamışam, səfər çətinliklərini görmüşəm. Səfərqabağı, səfərsonrası olan hazırlıqlarda Ramiz Quliyevin dəstəyini hər an hiss etdiyim üçün artıq müəyyən yaşlarımda yalnız olaraq səfərlərə qatılırdım. Məsələn, 15-16 yaşlarımda sərbəst şəkildə səfərlərə qatılır, Azərbaycanı yüksək səviyyədə təmsil edirdim.

- Hansı ölkələrdə Azərbaycana maraq daha güclüdür?

- Bir çox ölkələrdə Azərbaycana güclü maraq var. Məsələn, masa üzərində olan bir afişanı sizə örnək olaraq göstərim.

Son səfərlərimdən biri iyunun 15-də Rumıniyaya olmuşdu. Dünya ölkələrinin məşhur bəstəkarlarının əsərlərinin səsləndiyi konsert proqramı Azərbaycanın dahi bəstəkarı Üzeyir Hacıbəyovun "Koroğlu" üvertürası ilə açıldı. Bu, böyük hadisədir. Bu konsert proqramından əvvəl Ramiz Quliyevlə birgə mayın 28-də Bratislavada Slovakiyanın müstəqillik gününə həsr olunmuş konsert proqramında iştirak etmişik. Konsert onların orkestri ilə keçirilirdi. Bu məsələni xüsusilə vurğulamaq istəyirəm ki, bir var Azərbaycan əsərlərini Azərbaycan orkestri ilə ifa edəsən, bir də var ki, əcnəbi ölkələrdə sənin musiqini tanımayan bir orkestrlə Azərbaycan əsərlərini ifa edəsən. Təbii ki, çətinliklər olur, onların bizim musiqini həzm etməsinə və ifa etməsinə zaman lazım olur. Əcnəbilərə Azərbaycan musiqisini tanıtmaq və onlara musqimizi layiq olduğu şəkildə ifa etdirmək böyük bir məsuliyyətdir. Mən çox şadam ki, biz bunun öhdəsindən gələ bilirik. Hətta bizim musiqimizi öyrənərək ifa etdikdən sonra daha çox öyrənməyə can atırlar, Azərbaycan musiqisi əcnəbiləri valeh edir. Bizim musiqidə həm Avropa elementləri, həm Şərq elementləri var, həm forma, həm bitkinlik var. Və bu elementləri olduğu kimi təqdim etmək o deməkdir ki, musiqimizi səviyyəli şəkildə təqdim edə bilmişik.

-Təbii ki, Azərbaycan musiqisini beynəlxalq arenada təbliğ etmək, ona əcnəbilərin diqqətini cəlb etmək asan məsələ deyil...

- İstedad, öz üzərində çalışmaq, hər an məsuliyyət hiss etmək və ən əsası qarşına məqsəd qoyaraq məqsəd uğrunda mübarizə aparmağın nəticəsidir ki, musiqimizi, mədəniyyətimizi layiqli şəkildə təmsil edə bilirik. Biz davamlı şəkildə bu işlə məşğul olduğumuz üçün hər zaman yeni-yeni uğurlara imza atırıq.

- Tarzən kimi uşaqlıq illərindən səhnədə dəyərli ifalar nümayiş etdirmisiniz, dirijor kimi uğurlarınız da göz önündədir, bəs müəllimlik fəaliyyətinə necə vaxt tapırsınız?

- Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında dirijor kimi də çalışıram. Bu teatrda maraqlı tamaşalarımız -"Sevil", "Min bir gecə", "Seviliya bərbəri" var. Eyni zamanda, 2009-cu ildən Bakı Musiqi Akademiyasında müəllim olaraq çalışıram, hazırda baş müəlliməm. Əslində məni müəllimlik fəaliyyətinə istiqamətləndirən də Ramiz müəllim oldu. Mən Sankt-Peterburq Dövlət Konservatoriyasının aspiranturasını bitirmişəm. Sankt-Peterburqda Azərbaycandan dirijorluq üzrə ilk aspirant olmaq şərəfi mənə qismət olub. Vyana Dövlət Musiqi Universitetində, Çexiyada Avropa Musiqi Akademiyasında təkmilləşmə kursu keçmişəm. Bütün bunlar mənim yaradıcı fəliyyətimdə böyük rol oynayıb.

- Xaricdə Sizə iş təklifi edilibmi?

- İş təklifini dəfələrlə almışam. Ancaq mən öyrəndiklərimdən, biliyimdən öz ölkəmdə istifadə etmək istədim. Müəllimliyə başladığım ilk gündən bu işin məsuliyyətini hiss etdim və çətinlikdən qorxmadan sadəcə irəli baxdım. Tələbə vaxtı yığdığım təcrübəni, biliyi artıq müəllim kimi tələbələrimlə bölüşürəm. Düşünürəm ki, tələbələrlə çalışmaq da elə formalaşmaq deməkdir, dünya görüşünün dəyişməsi deməkdir. Etiraf edim ki, Ramiz müəllim Bakı Musiqi Akademiyasında mənə müllimliyi təklif edərkən öncə bir qədər tərəddüd etdim, ancaq sonra risk etməyi qərara aldım. Və ilk gündən tələbələrimin sənətə olan marağını görüncə müəllimlik peşəsinə daha da bağlandım, həvəsim daha da artdı. Mən müəllimlərimdən öyrəndiklərimi artıq tələbələrimə öyrədirəm. Yəni bütün bunlar zəncirvari bir-birinə bağlıdır, zəncirvari bir proses olaraq davam edir, əgər qırılsa, o zaman inkişafdan söhbət belə gedə bilməz.

ULDUZƏ QARAQIZI

Ekspress.- 2012.- 28-30 iyul.-S.19