"E-hökumət" portalında xidmətlərin sayı artır

İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi

"Elektron hökumət" portalında (www.e-gov.az) dövlət təşkilatları tərəfindən göstərilən elektron xidmətlərin sayında artım müşahidə edilir. Artıq portalda 35 dövlət qurumu tərəfindən 207 elektron xidmət istifadəçilərə təqdim edilir.

Hər bir dövlət qurumu elektron xidmətlərini "bir pəncərə" prinsipi əsasında istifadəçilərə portal vasitəsilə təqdim edir, məlumatların keyfiyyətinə, tamlığına və düzgünlüyünə qurumların özü cavabdehdirlər. Qeyd edək ki, bu portal müasir informasiya texnologiyalarından istifadə etməklə dövlət qurumları tərəfindən Azərbaycan ərazisində yaşayan bütün vətəndaşlara, hüquqi və fiziki şəxslərə, xarici vətəndaşlara və vətəndaşlığı olmayan şəxslərə informasiya və e-xidmətlərin göstərilməsinə şərait yaradır.

Yaradılan yeni imkanların əsas məqsədi xidmətlərin göstərilməsi üçün dövlət qulluqçuları və vətəndaşlar arasında olan "məsafəni" maksimum azaltmaq, bu münasibətləri sadələşdirmək və şəffaflaşdırmaqdır.

Bu məqsədə çatmağın əsas vasitələri isə dövlət orqanları tərəfindən elektron xidmətlərin geniş tətbiqi, onların sayının və keyfiyyətin artırılması, vətəndaşların xidmətlərdən məmnunluğunun yüksəldilməsidir. Beynəlxalq təcrübəyə əsasən, vətəndaşların dövlət orqanları ilə təmaslarının daha münasib şəkildə təşkili üçün "bir pəncərə" prinsipi əsasında təşkil olunan və dövlət orqanlarının göstərdiyi elektron xidmətlərin cəmləşdirildiyi "Elektron hökumət" portalı fəaliyyət göstərir.

Vətəndaşlara bu cür xidmətlərin göstərilməsi dünya təcrübəsində dövlət idarəçiliyində bir innovasiya kimi qəbul edilir. Vətəndaş istənilən dövlət qurumuna müraciət edib, ona aid olan lazımi məlumatı qanun çərçivəsində əldə edə bilər. Portal vasitəsilə dövlət idarəçiliyində keyfiyyətli elektron xidmətlərin göstərilməsi vətəndaşların həmin xidmətlərdən aktiv istifadəsinə imkan yaradır.

Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin Məlumat Hesablama Mərkəzinin məlumatına görə, may ayında dövlət təşkilatları tərəfindən daha bir neçə elektron xidmət "Elektron hökumət" portalı vasitəsilə göstərilməsinə başlanılıb.

Son istifadəyə verilən elektron xidmətlərdən bir neçəsini qeyd etmək olar. Prezident yanında Dövlət Qulluğu Məsələləri üzrə Komissiya "Elektron hökumət" portalı vasitəsilə 4-cü elektron xidmətini istifadəyə təqdim edib. "Dövlət qulluqçularının Reyestrindən məlumatların verilməsi" adlanan bu xidmət vasitəsilə qurumda çalışan dövlət qulluqçuları haqqında ətraflı məlumat əldə etmək mümkündür. Məlumat axtarışı dövlət qulluqçularının Fərdi İdentifikasiya Nömrəsi (PIN) əsasında aparılır. Burada dövlət qulluqçusunun soyadı, adı, doğulduğu tarix, yaşadığı məntəqə, əlaqə vasitələri, iş yeri və vəzifəsi haqqında ətraflı məlumat verilir.

Səhiyyə Nazirliyinin növbəti elektron xidməti "Tibbi kadrların vahid registrindən məlumatların verilməsi" adlanır. Axtarış tibbi kadrların şəxsiyyət vəsiqəsindəki Fərdi İdentifikasiya Nömrəsi (PİN) əsasında aparılır. Burada tibbi kadrlar haqqında ətraflı məlumat əldə etmək mümkündür. Məsələn, tibbi kadrların doğum tarixi, ailə vəziyyəti, telefonu, elektron poçt ünvanı, işlədiyi rayon, şəhər, müəssisə, işə qəbul olunma tarixi, işlədiyi ixtisas, vəzifəsi, ştat vahidi, hazırki ixtisas üzrə stacı, elmi vəzifəsi, dərəcəsi, təhsili, keçdiyi kurslar, aldığı sertifikatlar və s. haqqında məlumat əldə etmək imkanı var.

Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin növbəti yeni elektron xidməti "Telefon nömrəsi üzrə axtarış" adlanır. Telefon nömrəsini daxil etdikdən sonra istifadəçilər bir sıra məlumatları əldə etmək imkanına malik olurlar. Bu məlumatlar içərisində nömrə sahibinin adı, soyadı, yaşadığı ünvan, abunəçinin növü, vətəndaşın şəhərlərarası və beynəlxalq danışıqlar üzrə borcları, ADSL internet borcları və s. qeyd etmək olar. Bu xidmət həmçinin istifadəçilərə borclarını online şəkildə ödəməyə də imkan verir.

Nazirliyin digər yeni xidməti "Radiorabitə vasitələrinin qeydiyyatı üçün e-müraciətin və sənədlərin göndərilməsi" adlanır. Bu xidmət vasitəsilə vətəndaşlar nazirliyin Dövlət Radiotezliklər İdarəsi tərəfindən təqdim olunan ərizə formasını doldurmaqla öz müraciətlərini göndərmək imkanına malik olurlar.

Tələb olunan məlumatlar içərisində REV-lərin siyahısı, tipi, markası, sayı, rəhbər şəxsin adı və soyadı, vəzifəsi, müraciət edən təşkilatın tam adı, elektron poçt ünvanı və s. qeyd etmək olar. Eyni zamanda müraciət edən şəxslərdən uyğunluq sertifikatı və xüsusi icazə ilə bağlı faylların da yüklənilməsi tələb edilir.

Ədliyyə Nazirliyi "Elektron hökumət" portalında sayca beşinci elektron xidmətin göstərilməsinə başlayıb. "İcra qurumları və onlar tərəfindən hərraca çıxarılan əmlaklar, eləcə də dəyəri 500 manatdan artıq olmayan daşınar əmlakın satışı üzrə ticarət şəbəkələri haqqında məlumatın verilməsi" adlanan və informativ xarakter daşıyan bu xidmət vasitəsilə bütün vətəndaşlar dəyəri 500 manatdan artıq olmayan daşınar əmlakın satışı üzrə ticarət şəbəkələri haqqında ətraflı məlumat əldə etmək imkanına malikdirlər. Burada orqanın adı, məsul şəxs, telefonlar, ünvan, iş günləri, iş vaxtları, fasilə və istirahət günləri ilə bağlı informasiya əksini tapıb.

Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən gənclər təşkilatlarının layihələrinin maliyyələşdirilməsi ilə bağlı elan olunan müsabiqə çərçivəsində "Demokratik Gənclər İctimai Birliyi tərəfindən "Peşələri məsafədən seçək!" distant məlumat məsləhət xidmətinin yaradılması layihəsi həyata keçirilir. Layihə çərçivəsində "www.karyeram.az" internet portal hazırlanıb. Gənclər portal vasitəsi ilə özlərinin bacarıqlarının hansı istiqamətə daha uyğun olduqlarının müəyyən edilməsi, müxtəlif iş və peşə seçimi imkanları, distant təhsil vasitəsi ilə müxtəlif kurslardan keçmə imkanlarına, eyni zamanda interaktiv məlumat-məsləhət xidmətlərinin alması kimi imkanlara malik olacaq.

Dövlət Statistika Komitəsi də sayca 4-cü elektron xidmətini "Elektron hökumət" portalı vasitəsilə təqdim edir. Bu xidmət "Protokol nömrəsinə görə məlumatların (Protokol və Akt) əldə edilməsi və cərimənin ödənilməsi" adlanır. Lazımı informasiyanı əldə etmək və cəriməni ödəmək üçün vətəndaşlardan komitə tərəfindən təqdim olunan ərizə formasını doldurmaq tələb olunur. Ərizənin ümumi detallarına protokolun nömrəsi, vətəndaşın adı və soyadı, iş yeri, vəzifəsi, ünvanı, telefon nömrəsi, elektron poçt ünvanı, poçt indeksinin yazılması daxildir. Burada həmçinin ödənişin növü və məbləğın göstərilməsi də tələb olunur. Ödənişin növü VISA Electron, VISA, MasterCard və Maestro plastik kartları ilə həyata keçirilir.

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin daha iki yeni xidməti "Elektron hökumət" portalında göstərməyə başlayıb. Bu xidmətlər "Meşə fondu torpaqlarından istifadə edilməsi üçün razılığın verilməsi" və "Ətraf mühit və təbii sərvətlərlə bağlı məlumatın verilməsi" adlanır.

"Meşə fondu torpaqlarından istifadə edilməsi üçün razılığın verilməsi" xidmətinin istifadəsi vətəndaşların şəxsiyyət vəsiqəsindəki PİN məlumatları əsasında mümkün olur. Vətəndaşlar nazirlik tərəfindən onlara təqdim olunan ərizə formasını doldurmaqla bu sahədə razılıq əldə edə bilərlər. Ərizə formasındakı şəxsiyyət vəsiqəsindəki məlumatlar sistem tərəfindən avtomatik olaraq qeyd edilir. Növbəti hissələrdə vətəndaşlar fəaliyyət növünü, ünvan, telefon, elektron poçt ünvanını yazaraq, vergi orqanları tərəfindən uçota alınması haqqında müvafiq sənədin surətini, meşə fondu torpaqlarından istifadə edilməsi məqsədilə ərizəni, razılığın verilməsindən imtina edilmədiyi halda dövlət rüsumunun ödənilməsi haqqında təsdiq edici sənədi, meşə fondu torpaqlarından istifadə ilə bağlı müqaviləni fayl şəklində əlavə etməlidirlər. Burada həmçinin ərizəçinin müəyyən mətn daxil etmək imkanı da vardır.

"Ətraf mühit və təbii sərvətlərlə bağlı məlumatın verilməsi" xidmətindən istifadə də birinci xidmətdə olduğu kimi aparılır və müvafiq ərizə forması doldurulur. Bu ərizə formasında isə məlumatın verilməsindən imtina edilmədiyi halda dövlət rüsumunun ödənilməsi haqqında təsdiqedici sənədin, vergi orqanları tərəfindən uçota alınması haqqında müvafiq sənədin surətinin, həmçinin müqavilənin fayl şəklində əlavə olunması tələb olunur.

İqtisadi İnkişaf Nazirliyi də "Elektron hökumət" portalında 2 yeni xidmətin təqdim etməyə başlayıb. Bu xidmətlər "Avropa İttifaqı ölkələrinə yeyinti məhsullarının ixracı ilə məşğul olan istehsal və emal müəssisələrinə təsdiqedici kod nömrəsinin verilməsi üçün müraciətin və sənədlərin qəbulu" və "İnzibati cərimələrin və maliyyə sanksiyalarının internet vasitəsilə ödənilməsi" xidmətləridir.

Avropa İttifaqı ölkələrinə yeyinti məhsullarının ixracı ilə məşğul olan istehsal və emal müəssisələrinin sahibləri nazirlik tərəfindən tələb olunan anket formasını dolduraraq sorğularını göndərmək imkanına sahibdirlər. Qeyd edək ki, həmin anket formasında vergi orqanları tərəfindən sahibkarların uçota alınmasını təsdiq edən müvafiq sənədin surəti də tələb olunur. "İnzibati cərimələrin və maliyyə sanksiyalarının internet vasitəsilə ödənilməsi" xidməti vasitəsilə isə sahibkarlar ödənişi yerinə yetirə bilərlər.

Onu da əlavə edək ki, Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyi və Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyinin tərəfindən "2013-2015-ci illərdə "Elektron hökumət"in inkişafı Dövlət Proqramı" layihəsi hazırlanır. Təxminən bu ayın sonuna qədər layihə Prezident Administrasiyasına təqdim olunacaq. Bu proqram "Azərbaycan Respublikasında rabitə və informasiya texnologiyalarının inkişafı üzrə 2010-2012-ci illər üçün Dövlət Proqramı"nın davamıdır. Yeni proqram respublikada "Elektron hökumət"in formalaşdırılması və bunun üçün dövlət orqanlarında müasir informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqi yolu ilə idarəetmənin metod və mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi, elektron xidmətlərin göstərilməsi, həmçinin əhali və təşkilatların bu xidmətlərə asan və sərbəst çıxışı üçün kompleks tədbirlərin görülməsini nəzərdə tutur.

Vasif CƏFƏROV

Ekspress.- 2013.- 11-12 may.- S. 10.