Əlillik təyinatı prosesi tam avtomatlaşdırılır

Dünən Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyində (ƏƏSMN) tibbi-sosial ekspertiza və əlillərin reabilitasiyası sisteminin təkmilləşdirilməsi istiqamətində görülən işlərin müzakirəsinə həsr olunmuş iclas keçirilib. Bu barədə qəzetimizə ƏƏSMN-nin ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən bildirilib.

Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Səlim Müslümov Azərbaycan rezidenti cənab İlham Əliyevin tapşırığına uyğunp olaraq, nazirliyin fəaliyyət sahələrində, o cümlədən tibbi-sosial ekspertiza sahəsində şəffaflığın təmin olunması yönündə konkret işlərin görüldüyünü, bu sahəyə nəzarətin xeyli gücləndirildiyini bildirib. Onun sözlərinə görə, aparılan işlərin nəticəsi kimi bu ilin ötən dövründə əlilliyi olan şəxslər arasında tam reabilitasiya göstəricisi ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 2,8 faizdən 3,8 faizə, hissəvi reabilitasiya 0,7 faizdən 2,6 faizə yüksəlib. Təkrar olaraq əlillik müəyyən edilənlərin sayı 6338 nəfər azalıb.

Qeyd olunan dövrdə tibbi göstərişi olan əlillərə 569 ədəd əlil arabası, 369 ədəd eşitmə aparatı verildiyini qeyd edən Müslümov bildirib ki, bu müddətdə nazirliyin bərpa mərkəzlərində 6618 nəfərə bərpa-müalicə xidməti, 4042 nəfərə protez-ortopedik xidmət, o cümlədən 15 rayonda səyyar formada protez-ortopedik xidmət göstərilib. "İxtisaslaşmış müalicəyə ehtiyacı olan 76 nəfər əlilliyi olan şəxsin, 85 nəfər sağlamlıq imkanları məhdud uşağın xarici ölkələrdəki reabilitasiya mərkəzlərində bərpa- müalicəsi təşkil olunub".

Əlillik təyinatı və reabilitasiya məsələləri ilə əlaqədar şikayət xarakterli müraciətlərin sayının kəskin şəkildə azalaraq minimuma endiyini qeyd edən əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri səylərin əlillik təyinatı prosesinin tam avtomatlaşdırılmasına yönəldiyini, artıq Tibbi-Sosial Ekspertiza və Əlillərin Reabilitasiyası İnformasiya Sisteminin yaradılaraq, funksional tələblərə uyğunluğunun yoxlanıldığını vurğulayıb. Müslümov bildirib ki, bu yeni sistem əlillik müayinələrinin aparılması üçün müvafiq qurumlar arasında elektron məlumat mübadiləsini təmin edəcək. "Yəni Tibbi-sosial ekspert komissiyaları (TSEK) tərəfindən vətəndaşların əlillik vəziyyətlərinin müəyyən olunması üçün göndəriş formalarının (88 nömrəli forma) səhiyyə müəssisələrindən qəbulu bu sistem üzrə elektron qaydada yerinə yetiriləcək. Digər tərəfdən, həmin sistem vasitəsilə əlillik müayinələrinin nəticələri ilə bağlı elektron məlumat bazası yaradılıb ki, TSEK-lər əlillik qrupları almaq üçün müraciət edən vətəndaşların xəstəlik vəziyyətləri, müayinələrinin nəticələri, hər bir ilkin və təkrar əlillik təyinatı barədə məlumatları bu bazaya yerləşdirirlər" deyən Müslümovun bildirdiyinə görə, bununla da əlillik təyinatı barədə aidiyyəti dövlət orqanına təqdim olunmaq üçün vətəndaşlara kağız arayışların verilməsinə ehtiyac qalmır. Çünki bu sistem aidiyyəti təşkilatların informasiya ehtiyatlarına inteqrasiya olunduğundan onlar vətəndaşlara əlilliyə görə pensiya və ya müavinət təyin olunması üçün müvafiq informasiyaları həmin bazadan elektron qaydada əldə edəcəklər. Nazir bərpa mərkəzlərinin fəaliyyətinin də əsasən elektron məlumat bazasındakı məlumatlar əsasında təşkil olunacağını deyib. Onun sözlərinə görə, eyni zamanda vətəndaşlar da öz əlillik müayinələrinin nəticələri ilə elektron qaydada tanış ola və lazım gəldikdə əlillik müayinələri barədə elektron arayışlar əldə edə biləcəklər.

S.Müslümov tibbi-sosial ekspertiza və reabilitasiya xidməti əməkdaşlarının sistemdə işləmək imkanına malik olmaları üçün elektron imzalarla təmin olunduqlarını və müvafiq bacarıqlara yiyələnmələri üçün treninqlərə cəlb edildiklərini bildirib. Dediyinə görə, bütün bu işlər əlillik təyinatları zamanı şəffaflığın təmin olunmasına, neqativ hallara şərait yaradan məmur-vətəndaş münasibətlərinin minimuma endirilməsinə, tibbi-sosial ekspertiza və reabilitasiya xidmətinin iş üsullarının müasir texnologiyalar əsasında təkmilləşdirilməsinə xidmət edir.

O, nazirliyin bərpa-müalicə infrastrukturunun müasir tələblərə uyğun qurulması istiqamətində görülən məqsədyönlü işlərə də toxunub: "Hazırda Bakı Protez-Ortopedik Bərpa Mərkəzində, Respublika Əlillərin Bərpa Mərkəzində, Mərdəkan Müalicə Pansionatında əsaslı təmir işləri aparılır. Yaxın vaxtlarda nazirliyin Sumqayıt, Yevlax, Naftalan şəhərlərindəki Əlillərin Regional Bərpa Mərkəzlərində, habelə Bakı şəhər Uşaq Bərpa Mərkəzində də əsaslı təmir işlərinə başlanılacaq. Təmir işləri başa çatdırıldıqdan bu müəssisələr müasir tibbi-reabilitasiya avadanlıqları ilə təchiz olunacaqlar".

Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi nazirinin müavini Natiq Məmmədovun sözlərinə görə, dövlət başçısının müvafiq sərəncamları əsasında bu ilin ötən dövründə əlilliyi olan şəxslərin sosial müdafiəsi daha da gücləndirilib. Eyni zamanda, 2014-cü ilədək xüsusi nəqliyyat almaq üçün tibbi göstəriş əsasında növbəyə dayanmış əlilliyi olan şəxslərin minik avtomobilləri ilə təminatınının həyata keçirilməsi, nəqliyyat vasitəsinə tibbi göstərişin təyin olunması üçün müraciətlərin sayının da artmasına səbəb olub. Bununla belə, bu sahədə qanunvericiliyin tələblərinə ciddi riayət olunub və müraciət edənlərin yalnız 21 faizinə minik avtomobilinə tibbi göstərişin olması barədə qərar qəbul edilib.

Nazir müavini əhaliyə göstərilən tibbi-sosial ekspertiza xidmətinin maddi-texniki bazasının müasir tələblərə uyğun qurulması sahəsində görülən işləri diqqətə çatdırıb. Dediyinə görə, son aylarda Bakının Binəqədi rayonu üzrə 6 saylı, Sabunçu rayonu üzrə 4 saylı, Xəzər və Pirallahı rayonları üzrə 9 saylı, Gəncə şəhəri üzrə 25 saylı, Cəlilabad və Biləsuvar rayonları üzrə 30 saylı, Masallı və Yardımlı rayonları üzrə 31 saylı, Lənkəran, Astara, Lerik rayonları üzrə 32 saylı TSEK-ləri üçün müasir tələblərə uyğun iş şəraiti yaradılıb. Həmin TSEK-lər həmçinin əlillik müayinələrinin aparılması üçün müasir tibbi cihazlarla və məişət avadanlıqları ilə təmin ediliblər. Nazirliyin bütün regionlar üzrə TSEK-lərində belə şəraitin yaradılması üçün müvafiq işlər davam etdirilir.

ƏƏSMN-nin Əlillərin sosial müdafiəsi siyasəti şöbəsinin müdiri Saday Abdullayev tibbi-sosial ekspertiza və əlillərin reabilitasiyası sisteminin, eləcə də bu sahədə qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi istiqamətində görülən işlər barədə ətraflı məlumat verib. S.Abdullayev ölkəmizdə BMT-nin "Əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarına dair Konvensiya"sına uyğun olaraq aparılan işlərdən biri kimi, "Əlilliyi olan şəxslərin hüquqları haqqında" yeni Qanun layihəsinin hazırlandığını və BMT-nin Əlillərin hüquqları üzrə Komitəsi tərəfindən bu layihəyə müsbət rəy verildiyini qeyd edib. Onun bildirdiyinə görə, layihə, eləcə də yeni hazırlanmış "Əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının müdafiəsinə dair 2014-2018-ci illər üçün Milli Fəaliyyət Proqramı"nın layihəsi ƏƏSMN-nin rəsmi saytında (www.mlspp.gov.az) ictimai müzakirəyə təqdim olunub.

ƏƏSMN-nin İnformasiya texnologiyaları şöbəsinin müdiri Elnur Məcidov TSEK-lər tərəfindən keçirilmiş müayinələrin məlumatlarının Tibbi-sosial ekspertiza və əlillərin reabilitasiyası informasiya sisteminə işlənməsi barədə ətraflı məlumat verib. Şöbə müdiri bildirib ki, məlumatların işlənməsi ilə bağlı TSEK-lərin işçilərinə mütəxəssislər tərəfindən İnformasiya texnologiyaları və Əlillərin sosial müdafiəsi siyasəti şöbələrinin əməkdaşlarının iştirakı ilə müvafiq treninqlər keçirilib, onlara bu sistemdən istifadə bacarığı aşılanıb. Eyni zamanda İKT üzrə biliklərinin artırılması ilə bağlı tövsiyələr verilib. TSEK-lər tərəfindən bildirilən irad və təkliflər araşdırılıb və sistemin daha da təkmilləşdirilərək funksional imkanları genişləndirilib. Şöbə müdiri informasiya ehtiyatına toplanmış məlumatlar üzrə mövcud statistik göstəriciləri də diqqətə çatdırıb.

Tədbirdə görülən işlərin yekunları, tibbi-sosial ekspertiza və əlillərin reabilitasiyası ilə bağlı informasiya sisteminin tətbiqi məsələləri və əlillik müayinələrinin nəticələrinə dair informasiyaların elektron məlumat bazasına daxil edilməsi sahəsində mövcud vəziyyət və qarşıda duran vəzifələr ətraflı müzakirə olunub. Görülən işlərin müsbət nəticələri ilə yanaşı, yol verilən nöqsanlardan da söz açılıb, fəaliyyətlərində nöqsanlara yol verən vəzifəli şəxslər barəsində intizam tənbehi tədbirlərinin görülməsi üçün qərarlar qəbul edilib. İclasda nazirliyin struktur bölmələrinin rəhbər şəxslərinə müvafiq tapşırıqlar verilib.

Yeri gəlmişkən, ƏƏSMN tərəfindən respublikanın bölgələrində yaşayan əlilliyi olan şəxslərə səyyar protez-ortopedik bərpa xidməti bu il dekabrın 3-5-də daha 6 rayonda (Şirvan, Hacıqabul, Sabirabad, Saatlı, İmişli, Zərdab) davam etdiriləcək. ƏƏSMN-nin Bakı Protez-Ortopedik Bərpa Mərkəzinin əməkdaşlarından ibarət səyyar tibbi-texniki briqada dekabrın 3-də Şirvan və Hacıqabul, dekabrın 4-də Sabirabad və Saatlı, dekabrın 5-də isə İmişli və Zərdab rayonlarının əlilliyi olan sakinlərinə səyyar formada protez-ortopedik bərpa xidməti həyata keçirəcək. Qeyd olunan rayonlar üzrə dayaq-hərəkət sistemi pozulmuş və protez-ortopedik bərpa xidmətinə ehtiyacı olan şəxslər artıq qeydiyyata alınıb. Üç gün ərzində həmin şəxslər ehtiyaclarına uyğun olaraq, yuxarı və aşağı ətraf protezləri, ortopedik ayaqqabı, müxtəlif reabilitasiya vasitələri və s. ilə təmin ediləcəklər.

Bildirilib ki, ötən ilin sonlarında ƏƏSMN-nin müvafiq əmrinə əsasən, nazirliyin Bakı Protez-Ortopedik Bərpa Mərkəzinin mütəxəssislərindən ibarət olmaqla yaradılmış səyyar tibbi-texniki briqada ötən müddətdə ölkənin müxtəlif rayonları üzrə 800 nəfərdən çox əlilliyi olan şəxsə və sağlamlıq imkanları məhdud uşağa səyyar formada protez-ortopedik bərpa xidməti göstərib.

Qənirə MƏMMƏDLİ

Bakı xəbər.2014.- 27 noyabr.- S.9.